Zwagerman blijkt van net dat ietsje meer te houden. Zijn laatste roman draagt de naam Zes sterren en beschrijft het leven van twee mannen die een hotelgids maken. Zes sterren is er één teveel voor het beste hotel. Zwagermans recentste essays werden gebundeld onder de naam Het vijfde seizoen… Maar wij houden ook wel van meer, beter en vooral van Zwagerman.
De essays in Het vijfde seizoen zijn gebundeld rond vijf thema’s. In het eerste deel bespreekt Zwagerman het Onsterfelijk organisme. Flauberts leven en werk worden geanalyseerd en vergeleken met andere grote namen. Het lijkt een snelcursus literatuur: in een kleine 50 pagina’s doen naast Madame Bovary ook Don Quichot, Alice, Lolita en Anna Karenina de revue. De lezer leert verschillen en gelijkenissen in de schrijfstijl ontdekken en wordt op de hoogte gebracht van relevante weetjes over de auteurs.
En net als je respect begint te krijgen voor Zwagermans unieke combinatie van verspreiding van de literatuurwetenschap en de kunst om de niet-literair te kluisteren, net dan begint hij plagiaat te verdedigen en het als schrijfstijl te zien. En toegegeven, hij heeft gelijk: subtiele verwijzingen naar andere boeken kunnen een meerwaarde geven aan de literatuur. Ver doorgetrokken zou dit kunnen resulteren in de speurneus die op een metaniveau leest en blijft lezen.
Het tweede deel, Halte Albion, lijkt hetzelfde pleidooi voor de literatuur te houden, echter hier staat niet Flaubert, maar Orwell centraal. In Americana bewijst Zwagerman dat hij ook op andere vlakken in de kunst thuis is. Dit maal is het Andy Warhol die in de kijker wordt geplaatst. De rode draad geraakt hier echter zoek, het enige wat we inderdaad nog kunnen zeggen is dat er Amerikanen aan bod komen: Testino, Madonna, Lovelace, Cobain, Mailer, Leavitt, … Uiteindelijk wordt er afgesloten met een ode aan het kortverhaal.
Regenboog in het zwart onderzoekt de zelfmoord en depressie bij kunstenaars. Zwagerman heeft hiervoor zo zijn eigen manier; hij plaatst resultaten van experimenten naast vondsten uit de literatuur en eigen ervaringen. In dit deel komt ook het titelverhaal aan bod. Het vijfde seizoen blijkt een eufemisme te zijn voor de depressie die iedere kunstenaar meerdere malen in zijn leven zou ervaren.
Tot slot handelt Hoger honing over …stront! U moet het lezen om het te begrijpen…
Wij zijn nog steeds groupies van Zwagerman, de enige opmerking die we kunnen maken is dat niet ieder deel een geheel vormt. Het verplaatsen van sommige essay’s zou een overkoepelend verhaal doen ontstaan. Maar misschien wil onze essayist dat zijn boek niet enkel literatuur in theorie, maar ook in praktijk is. En aangezien plagiaat toch niet altijd een crime is,…
