West Side Story is een monument in de filmgeschiedenis – de film uit 1961 van Robert Wise is en blijft een onversneden meesterwerk – maar was voordien ook al een Broadway-musical en dus materiaal dat onvermijdelijk in de loop der jaren aan nieuwe visies en interpretaties onderhevig was en nog steeds is. Dat Steven Spielberg nu een nieuwe filmversie draait is dus niet eens zo’n ongelooflijke verrassing en komende van Spielberg – een regisseur die in de laatste veertig jaar elk decennium minstens één meesterwerk afleverde – hoeft het evenmin een totale verrassing te heten dat West Side Story anno 2021 een absolute voltreffer is.
Een van de manieren waarop deze nieuwe versie de originele film herdenkt, is in de wijze waarop de leeftijd van de acteurs opnieuw teruggebracht wordt naar de tienerjaren. Hoe goed Natalie Wood, Richard Beymer, Rita Moreno, Russ Tamblyn en George Chakiris ook zijn in de versie uit 1961, ze spelen karakters (ook onder druk van de doen streng censurerende ‘production code’ die problemen zou gehad hebben met jongere personages in dit soort omstandigheden) die een stuk jonger zouden moeten zijn dan de eigenlijke leeftijd van de acteurs. Op de planken, en nu dus ook opnieuw op filmbeeld, wordt de jeugdigheid van de personages opnieuw een centraal gegeven en dat wordt weerspiegeld in de portretten van jonge levens in een weinig benijdenswaardige wereld. Dit is nog steeds een Romeo & Juliet in de achterbuurten van New York die draait om rivaliserende jeugdbendes, maar van bij de eerste beelden wordt het materiaal nu geïnjecteerde met een nieuwe grimmigheid inzake etniciteit, klasse en gender. Het is wonderlijk hoe Spielberg en zijn terugkerende scenarist Tony Kushner (Lincoln, Munich) als het ware op liefdevolle wijze het origineel uit elkaar genomen hebben, beslist hebben wat ze gingen bewaren als skelet (er zijn allerlei subtiele verwijzingen naar de versie van Wise) en er vervolgens een nieuwe film rond gebouwd hebben die tegelijkertijd eerbied heeft voor de eerdere versie en toch een prent is voor een nieuw tijdperk. We zijn nog steeds aan de westzijde van New York in de jaren zestig, maar de botsingen tussen de ‘Jets’ en de ‘Sharks’ zijn harder, brutaler en sommige momenten krijgen daardoor ook een diepere dramatische laag.
Uiteraard staat of valt elke incarnatie van West Side Story (op toneel of film) met het ensceneren van de muzikale nummers die rond de romance tussen Tony (Ansel – Baby Driver – Elgort) en Maria (nieuwkomer Rachel Zegler) geweven worden. Ook daarin heeft de film het lef om nieuwe dingen uit te proberen en met de hulp van drone- en kraanshots en steadicamwerk een aantal choreografieën op te zetten die ronduit adembenemend zijn. Het nummer America wordt terecht gezien als een van de bruisende hoogtepunten uit de eerste versie, maar de inventieve manier waarop dat moment hier herdacht wordt mag gerust naast die beroemde scène gaan staan.
Een van de dragende pijlers in dat alles is Janusz Kaminski, de ‘director of photography’ die grotendeels de visuele stijl mee hielp bepalen van Spielbergs late carrière (hij leverde schitterend werk in onder andere Minority Report, Catch Me if You Can, Munich, Lincoln en Bridge of Spies) en die hier andermaal zijn kunnen demonstreert. West Side Story is uiteraard in de zalen te zien op DCP (digital cinema package) maar werd wel volledig opgenomen op pellicule – Kodak Vision 250 D 5207 met een hoge lichtgevoeligheid en Vision 3 500T 5219 voor buitenopnames – en dat levert een waarneembare korrelstructuur op die een diepe schoonheid schenkt aan de beelden. Het is een proces dat de laatste tijd meer en meer terugkeert: het meest recente Bond avontuur No Time to Die maakte deels gebruik van hetzelfde 500T negatief en Dune werd eerst volledig digitaal opgenomen, om vervolgens op film te worden geprint voor een chemisch en materieel kleurwaarderingsproces, waarna de opnames opnieuw digitaal werden ingescand. Iemand met de invloed en macht van Spielberg kan die keuze helemaal doordrukken en het is een duidelijk bewijs van het feit dat nu de digitale cinema een soort vlakke eenheidsesthetiek gecreëerd heeft, regisseurs en visionaire fotografieleiders teruggrijpen naar de materialiteit van echte pellicule en de doemprofeten die de afgelopen jaren het definitieve einde van analoge film aankondigden (gelukkig) geen gelijk gekregen hebben. Hier levert die keuze eeen adembenemende visuele stijl op, die deze nieuwe West Side Story op duizelingwekkend mooie manier tot leven doet komen.
Vooraf leek het een wat onwaarschijnlijke opgave: een onsterfelijke klassieker opnieuw draaien en met het resultaat in de buurt komen van de kwaliteiten van het origineel. Steven Spielberg slaagt echter in het onmogelijke – en ondenkbare – en levert een film af die op hetzelfde niveau staat als die van Robert Wise uit ’61 … dit is in één woord … ‘grandioze’ cinema.
