Op nog geen dag tijd was de eerste druk van zijn laatste boek uitverkocht en op een maand waren een miljoen exemplaren over de toonbank gegaan. Stellen dat Haruki Murakami in eigen land een succesverhaal is, is een open deur intrappen. Dat de man ook in het buitenland een trouwe (en grote) schare volgelingen kent, is door diezelfde open deur binnenvallen.
Geen wonder dus dat reikhalzend uitgekeken werd naar Murakami’s nieuwe trilogie 1q84 waarvan de eerste twee delen in ons taalgebied gelijktijdig uitgebracht zijn (op deel drie moet u nog enkele maanden wachten). Zoals de titel al laat vermoeden (4 en q zijn in het Japans homoniemen), verwijst hij niet alleen naar het jaar 1984 maar ook naar de gelijknamige roman van George Orwell. Toch schetst de auteur allesbehalve een dystopische samenleving. Veeleer kiest hij opnieuw voor een magisch-realistisch verhaal, dat zich ditmaal in 1984 afspeelt.
Een belangrijk verschil met zijn andere romans is dat Murakami ditmaal niet voor een vertelstandpunt vanuit de ik-persoon kiest, maar eerder als een overschouwende (maar niet alwetende) verteller te werk gaat. Een belangrijke reden hiervoor is dat het verhaal niet door één maar twee hoofdpersonages gedragen wordt, die elk afwisselend aan bod komen in de verschillende hoofdstukken. Aomame is een sportinstructrice die er een wel heel vreemde bijverdienste op na houdt, terwijl Tengo een leraar wiskunde is die bijklust als redacteur.
Hoewel Aemame en Tengo op het eerste gezicht weinig met elkaar te maken hebben, ontsluit Murakami op ingenieuze wijze hoe hun beide levens met elkaar verbonden zijn en waren. Een belangrijke katalysator hierbij speelt het manuscript Een pop van lucht, geschreven door Fukaeri, een in zichzelf gekeerde, aantrekkelijke zeventienjarige met een opmerkelijk levensverhaal. Op aansturen van Komatsu, een invloedrijke naam in de literaire wereld, herschrijft Tengo het verhaal van Fukaeri waarna de roman haast onmiddellijk een bestseller wordt en Fukaeri een literair fenomeen.
Uiteraard is dit maar een fractie van wat zich afspeelt in de roman en is het feit dat Fukaeri’s boek een bestseller wordt maar een detail binnen het geheel — zij het een heel belangrijk detail. In dit eerste boek tekent Murakami namelijk de lijnen uit waarbij in het bijzonder de levens van Tengo en Aomane (waarvan het zonde zou zijn nu al in detail te treden over haar bijverdienste) de nodige aandacht krijgen. Het valt op dat hoewel beide levens literair voldoende spankracht krijgen, Tengo veeleer een passieve, beschouwende rol heeft terwijl Aomane net actief het verhaal mee vorm geeft.
Het eerste boek uit de trilogie 1q84 toont meteen een Murakami in topvorm. Als een volleerd schaakmeester overschouwt hij het bord en de verschillende schaakstukken waarbij enkele eerste, bepalende zetten gedaan worden. Er gebeurt tegelijk heel veel en heel weinig in dit eerste boek, waardoor de lezer zowel het gevoel heeft een afgerond verhaal gelezen te hebben alsook getuige te zijn van de aanzet tot een grootser geheel De waarde van 1q84 als geheel kan weliswaar pas bepaald worden nadat de drie delen verschenen zijn, maar als de lijn van dit eerste boek voortgezet wordt, zou dit wel eens Murakamis magnum opus kunnen worden.
Boek 1 en 2 worden enkel samen verkocht. Volgende week leest u meer over boek 2.
