De ware liefhebber annex bibliofiel had al kort na het verschijnen de speciale editie van Haruki Murakami`s twintigste (als we gemakshalve de drie delen van 1Q84 als een boek tellen) in huis gehaald, waarbij elk van de zeven verhalen een aparte cover kreeg. Voor alle anderen blijft er uiteraard de reguliere editie die een Murakami toont die in goede, maar niet sublieme doen is. Want als er één ding vaststaat over de al jaren als Nobelprijs getipte auteur, is het wel dat zijn werk grillige momenten kent.
Zo mag het monumentale en groots opgezette 1Q84 (2009) als een mislukking beschouwd worden. Murakami kan de spanning die in het eerste deel opgebouwd wordt, nergens waar maken en laat met de verschillende open eindes (nochtans een handelsmerk) vooral een gevoel van teleurstelling achter. Heel anders van opzet was het in 2013 verschenen De kleurloze Tsukuru Tazaki en zijn pelgrimsjaren, zonder meer een grand cru waarin de magisch-realistische toets, waar Murakami een patent op heeft, mooi gekoppeld wordt aan de gevoelens van romantiek en verlorenheid die zijn werk ook maar al te vaak kleuren.
Die laatste twee emoties staan dan ook niet geheel verrassend centraal in de verhalenbundel Mannen zonder vrouw waarin — nomen est omen — zeven mannen zonder een/hun vrouw in het leven dienen verder te gaan. De manier waarop de mannen hun vrouw verliezen is divers: soms gaat het om natuurlijke overlijdens en andere keren is er een minnaar in het spel. De enige constante lijkt te zijn dat de mannen in kwestie niet langer een geheel zijn, dat hen iets cruciaal ontnomen is. Plotwendingen zijn er nauwelijks: een man vertelt aan zijn vrouwelijke chauffeur hoe hij na de dood van diens vrouw enkele keren met haar minnaar sprak, terwijl een gerespecteerde dokter langzaam wegkwijnt nadat zijn minnares hem in de steek laat.
Uiteraard gaat niet elk verhaal over overspel. Zo is er ook een verpleegster die een van haar thuiswonende en hulpbehoevende klanten ook seksueel ten dienste is en komt zelfs Gregor Samsa in een verhaal aan bod. Het voornaamste wat de personages doen, is praten. Praten over het verleden en de rol die de vrouw in hun leven innam. Het laatste en tevens titelverhaal vertelt hoe een man midden in de nacht opgebeld wordt door een vreemde die hem vertelt dat zijn vrouw zelfmoord gepleegd heeft. De vrouw was een ex-vriendin van de verteller die door het nieuws van haar dood mijmert over eenzaamheid.
Jammer genoeg verliest Murakami zich bij deze mijmeringen in goedkope romantische clichés, die nog erger worden in de wetenschap dat de verteller gehuwd is. De impliciete boodschap van het verhaal lijkt te zijn dat dit vriendinnetje meer voor hem betekende dan zijn bloedeigen vrouw. Hierdoor krijgt de hele ode aan de vrouw een wel erg bitter smaakje. Het is de vloek en zegen van Murakami dat hij ogenschijnlijk nietszeggende verhaaltjes een heel nieuwe dimensie kan geven en er een diepte aan schenkt die er niet in lag. Al durft die diepzinnigheid, zoals ook in deze roman, soms heel oppervlakkig te zijn. Waar de eerste verhalen nog de belofte van een verborgen geheim of bevreemdende wereld herbergen, wordt naarmate de verhalen vorderen steeds duidelijker dat Murakami hier niet zoveel te vertellen heeft en zijn vakmanschap het schip varende houdt. Mannen zonder vrouw is een degelijke bundel kortverhalen, maar als geheel schiet het net te kort. Murakami heeft al slechter werk afgeleverd, maar ook veel beter.
