Is het een biografie? Is het een chronologie? Is het een Crumb-spinsel? Wie dacht dat Robert Crumb al jaren over zijn hoogtepunt was, is er de laatste jaren aan voor de moeite. Z’n uitgaven worden alsmaar dikker en z’n fantasieën alsmaar gortiger.
Crumb is misschien wel ’s werelds beroemdste undergroundcartoonist, met een carrière die al gauw een aantal decennia omspant. Als zijn werk vooral verwees naar hemzelf, dan krijgen we met Getekend leven een interessante uitgave. Het bevat immers ook teksten en illustraties van zijn vrouw Aline. Het resultaat is daarom minder autobiografisch en baadt meer in de sfeer van een conversatie, een voortdurende analyse van een relatie in ontwikkeling.
Het grootste deel van de illustraties is van de hand van Robert die zichzelf, de achtergronden en enkele nevenpersonages voor zijn rekening neemt. Aline tekent eveneens zichzelf, maar door de dubbele tekenstijl valt eens te meer op dat Aline niet het tekentalent van Robert heeft. Haar opzichtige, minder verfijnde stijl botst met de meesterlijke tekenkunst van Robert, maar het blijft ook een interessant conflict dat veel bijdraagt aan de sfeer van het boek.
De tekst is meestal in dialoogvorm geschreven en hierin toont vooral Aline zich de meerdere. Ze komt over als een kletskous, geobsedeerd door haar voorkomen en overlopend van onzekerheid. Voortdurend is ze op zoek naar de goedkeuring van Robert over het feit dat ze het werk domineert om vervolgens te ruziën over hoe ze zou kunnen misbegrepen worden door de buitenwereld.
Wie het werk van Crumb een beetje kent, weet dat seks een belangrijke plaats inneemt in zijn leven. Aline geeft toe dat ze ietwat nymfomaan is en staat in wezen voor alles open. Dat is een godsgeschenk voor Robert, die verandert in een dominerende sadist als het op seks aankomt. Hij klimt letterlijk op de rug van Aline en propt zijn vuist in haar mond. Er blijft weinig verborgen voor de lezer en het boek bevat dan ook wat hardcore pornografisch materiaal, waarvoor de lezer op de kaft gewaarschuwd wordt. Alles is duidelijk bedoeld om te schockeren.
Hoewel de seks vaak het middelpunt is van hun relatie, is het ook slechts een deel ervan. De Crumbs komen vooral over als vrienden, partners en gelijkgestemden,. Twee subversieve karakters die overeenkomen in een wereld van middelmatigheid.
Wat heel interessant is, zijn de gedachtenballonnen. De Crumbs tonen in het boek zowel wat ze tegen elkaar zeggen als wat ze denken. Dit geeft het boek een therapeutische inslag omdat ze hierin blijkbaar kwijt kunnen wat ze niet durven zeggen. Dat geeft de verhalen ook een vloeiend gevoel mee, als een geïllustreerde conversatie. Het is fascinerend om te lezen, maar het werkt niet altijd. Gelukkig redt Aline dan vaak de meubelen door een hoofdstuk te beëindigen met een pittige oneliner.
Wat het boek mist, is interactie met de buitenwereld. Zo heeft Aline het vaak over het liefje van Robert, maar we krijgen haar nooit te zien. Een raar gegeven als je leest dat deze buitenechtelijke relatie heel belangrijk is voor Robert en ook een grote impact heeft op de echtelijke seksuele relatie. Het zorgt voor een aantal gapende kloven in het geheel.
Toch zien we af en toe wel belangrijke personages opduiken. Art Spiegelman en Charles Burns komen even langs op weg naar een stripfestival en hebben ook zichzelf getekend, en ook hun dochter Sofie zien we op belangrijke momenten verschijnen.
We hebben hier duidelijk te maken met een levenswerk — het is ook een verzameling verhalen die eerder verschenen, waarbij we een interessante inkijk krijgen in het leven van de Crumbs. Hoewel de samenhang soms zoek is, is het brutaal eerlijk en meestal extreem boeiend. Gezien het expliciete en de bijzondere tekenstijl blijft het wel vooral voer voor de Crumbfan.
