Literatuur heeft altijd al tot de verbeelding gesproken, het is een hoogst persoonlijke maar ook gedeelde manier om een andere wereld te betreden: enerzijds bouwt iedereen een eigen beeld op van wat hij leest maar anderzijds deelt hij wel het geschrevene met duizenden anderen die dezelfde woorden en beschrijvingen in zich opnemen.
In het bijzonder de zogenaamde kinderliteratuur lijkt een vreemde aantrekkingskracht uit te oefenen op zij die niet langer tot de doelgroep behoren. Volwassenen, journalisten, recensenten,… verliezen zich wel vaker in de fantastische literatuur gericht op jonge lezers. Is het in de hoop iets van hun eigen onschuld terug te vinden of valt er werkelijk iets te zeggen over de verdoken manier waarop dergelijke kinderboeken een spiegel van de maatschappij zijn?
Met Mr. Toppit raakt Charles Elton de vraag zijdelings aan, de titel van het boek verwijst namelijk naar de antagonist van de (fictieve) populaire kinderreeks The Hayseed Chronicles waarbij de jonge snaak Luke het moet opnemen tegen de mysterieuze en almachtige Mr. Toppit. De reeks zelf is het geesteskind van Arthur Hayman, een weinig succesvolle oud-regisseur en auteur wiens boeken louter gepubliceerd raakten omdat de uitgever de zoon van een oude vriend en (wel succesvolle) collega-regisseur is.
Kort na de publicatie van het vijfde deel raakt hij echter betrokken in een dodelijk auto-ongeluk en wordt hij zwaargewond bijgestaan door de Amerikaanse Laurie Clow, een radiopresentatrice die zich om een zonderlinge reden met hem verwant voelt. Zijn familie voelt zich genoodzaakt zich over deze vreemde vrouw te ontfermen en besluit haar mee te nemen naar hun woning. Daar aangekomen, raakt ze steeds meer in de ban van de The Hayseed Chronicles en de vele verwijzingen uit het verhaal die rechtstreeks lijken te corresponderen met het echte leven van de familie Hayseed. Zo heet het hoofdpersonage net zoals Arthurs zoon Luke en ligt achter het huis van de familie een bos dat zo uit het boek geplukt lijkt te zijn.
Terug in Amerika zweert ze plechtig ervoor te zorgen dat de reeks eindelijk de aandacht zal krijgen die hij verdient waarna de bal langzaam maar zeker aan het rollen gaat. Aanvankelijk weet ze het succes van de boeken enkel lokaal te verzilveren maar steeds meer lezers raken geïntrigeerd door de mysterieuze Mr. Toppit en de verhalen van Luke. Tot de reeks niet alleen uitgroeit tot een bestsellerreeks maar zelfs de wandel en handel van de familie Hayman onder de loep wordt genomen en hun huis en bijhorende bos tot populaire pelgrimspleister uitgroeien voor lezers van de kronieken.
In Mr. Toppit staat Elton nauwelijks stil bij de reeks zelf maar is hij vooral geïnteresseerd in hoe de boeken uitgroeiden tot een succes en welke impact dit heeft op de levens van iedereen die er bij betrokken is. Zo is er de bazige illustratrice die zichzelf als lid en woordvoerster van de familie beschouwt en te pas en te onpas hun levens binnendringt. Maar ook Laurie beschouwt zichzelf als een lid van de familie, per slot van rekening heeft zij de reeks internationaal bekend gemaakt en stond ze Arthur bij na zijn ongeval. De rivaliteit tussen deze beide eenzame vrouwen is maar een van de vele kwellingen die de familie ondergaat.
Want ook zonder deze bemoeials heeft de familie het zwaar te verduren: zo worstelt zoon Luke nog steeds onder het feit dat hij model stond voor het gelijknamige romanpersonage en hoe iedereen in hem de zevenjarige knaap uit het boek wenst te zien. Zijn zus Rachel daarentegen, die niet in de kronieken voorkomt, teert maar al te graag op het succes van haar vader en loopt, nu de financiële middelen er zijn, in nog meer sloten tezelfdertijd dan voorheen. Ook het excentrieke gedrag van hun moeder lijkt sinds de dood van haar man steeds erger geworden te zijn, al speelt een familiegeheim daar net zo goed een rol in.
Mr. Toppit neemt een succesvolle kinderboekenreeks als uitgangspunt voor een deconstructie van een relatief normaal gezin en hoe zij meegesleurd worden in een maalstroom van succes en verplichtingen. Naarmate het verhaal vordert, wordt steeds duidelijker hoe disfunctioneel de verschillende personages in hun relaties zijn maar ook hoezeer ze trachten vast te houden aan bepaalde denkbeelden en herinneringen, zelfs wanneer die vals blijken te zijn. Elton had van Mr. Toppit een genadeloze afrekening met familiewaarden kunnen maken maar hij verkiest met milde pen een analyse te brengen die nergens veroordeeld maar net zo min iets goed praat.
