Wachten op iemand die misschien wel, maar misschien ook niet opdaagt. Het is altijd al een rijke bron van inspiratie geweest in de Westerse literatuur, gaande van toneelstukken als Wachten op Godot van Samuel Beckett tot romans als Wachten op de Barbaren van J.M. Coetzee. Voor haar solodebuut als fictieregisseur liet Jessica Woodworth zich losjes inspireren door Dino Buzzati’s Il Deserto Dei Tartari, een klassieker uit de Italiaanse literatuur met een soortgelijk onderwerp. Woodworth interpreteert de roman echter op geheel eigen wijze en maakt er een antimilitaristische parabel van.
Luka is een soldaat met grote ambities. Vervuld van roemrijke dromen die zijn nieuwe vestigingsplaats oproepen, popelt hij van ongeduld om zich te bewijzen. Fort Kairos staat immers symbool voor het laatste bastion van de beschaving die koste wat het kost verdedigd moet worden. Zijn aspiraties gaan deels in rook op als hij wordt ingedeeld bij de onderhoudsploeg. Gehoorzaamheid-uithoudingsvermogen-opoffering zijn immers, bij eender welke taak, van het hoogste belang. De eenzaamheid van het soldatenbestaan en de desolaatheid van het landschap beginnen echter stilaan hun tol te eisen van de piepjonge soldaat.
De geest van filmmaker Miklós Jancsó is duidelijk aanwezig in deze rolprent. De zwartwit Super 16 mm-fotografie met zijn sterke contrasten roept herinneringen op aan films als The Round-Up en The Red and The White waarin de schijnbaar oneindige Hongaarse steppes het gevoel van eenzaamheid en desolaatheid moesten versterken. Eenzelfde gevoel vond Woodworth in de brutalistische architectuur van La diga di Blufi, een onafgewerkte dam in de bergen van Palermo. De camera van chef foto Virginie Surdej verkent op een intieme, haast plechtstatige wijze de monumentaliteit van dit vreemdsoortige bouwwerk. Op dezelfde manier dringt ze ook binnen in de homo-erotisch getinte krijgsdansen die de troepen van het fort dagelijks uitvoeren. De intimiteit die hierdoor gecreëerd wordt, heeft echter geen militair karakter, maar dient eerder om de mannen te vrijwaren van de waanzin die hun bizarre bezigheden mogelijks met zich kunnen meebrengen. Dit alles geeft de film een onwezenlijke, kafkaiaanse toets die zeer effectief is.
Het is snel duidelijk dat Woodworth niet geïnteresseerd is in het afwerken van een plot. Het onderzoek naar het rituele, theatrale karakter van de militaire wereld en wat dat met een mens doet, is voor haar veel belangrijker. Hierdoor dreigt de film soms opgesloten te raken in zichzelf en naar navelstaarderij te neigen. Gelukkig is er een schare acteurs gecast die met een enkele oogopslag een volledige gevoelswereld kunnen blootleggen waardoor bovenvernoemde valkuil grotendeels wordt vermeden. Op dat vlak schiet Geraldine Chaplin de hoofdvogel af. Ze is in haar rol als generaal de antithese van haar vader in The Great Dictator. Het expressievolle gezicht van de een krijgt drieënzestig jaar later een eindconclusie in het expressieloze gezicht van de ander. “Als ik had geweten wat Hitler van plan was, dan had ik The Great Dictator nooit gemaakt”, zei Charlie Chaplin ooit. De gelaatsuitdrukking van Geraldine Chaplin in deze film is er een van iemand die het wel te weten is gekomen, maar erin berust en gewoon verder doet. Bevel is bevel, ondanks alles.
Luka is een antimilitaristische parabel die speurt naar wat de mens bereikt als hij zichzelf verliest in toxische masculiniteit. Het militaire apparaat is hierbij het milieu bij uitstek om ontmaskerd te worden als een biotoop waar de mentale en fysieke afbraak van de jeugd versnelt door absurde routines en al even absurde bevelen.
