Nederland heeft een patent op heerlijk eigenzinnige stadsfestivals. De eerste openbaring was het befaamde Roadburn, vervolgens maakten we kennis met (het ter ziele gegane) Incubate en het immer imponerende Le Guess Who? en sinds vorig jaar staat ook Rewire in het vet aangekruist in onze agenda. Enola liet zich opnieuw onderdompelen in de unieke sfeer van het Haagse festival voor innovatieve muziek en vond vier redenen waarom u zelf eens een bezoek moet overwegen.
Zorgvuldig uitgekozen, indrukwekkende concertlocaties
Het is zaterdagavond omstreeks kwart na zeven. De eerste locatie van een lange avond en nacht is een pikdonkere kelder van The Grey Space, een creatieve ontmoetingsruimte in het Haagse centrum. Een unheimlich gevoel overvalt ons, want we zien geen steek. Verantwoordelijk daarvoor is Glice & Dieter Vandoren, een wel heel bijzondere Belgisch-Nederlandse samenwerking. Wanneer er eindelijk wat licht wordt toegelaten, menen we rond een tafel in het midden drie mannen te herkennen; twee staan gekluisterd aan een laptop en samplers, de derde geselt zijn gitaar. Samen produceren ze oorverdovende ruis en lang uitgesponnen noisetapijten. Dit is nihilistische en bloedserieuze muziek. Zo’n performance — een optreden kan je het moeilijk noemen — is illustratief voor Rewire. Dat de organisatie bijzondere bands op bijzondere locaties weet te programmeren, is een van de vele kenmerken die het festival zo uniek maakt.
Eigenlijk is de eerste show van het weekend de meest spectaculaire, althans wat locatie betreft. In de duizelingwekkend ogende turbinehal (we hebben het voor u opgezocht: 40 meter breed, 60 meter lang, 40 meter hoog) van de E.ON-elektriciteitscentrale brengen Kyle Dixon en Michael Stein de soundtrack van de gehypete Netflix-serie Stranger Things. Het industriële monument, diepe subbassen, flikkerende lampen (afwisselend blauw, rood en wit) en rookgordijnen vormen een indrukwekkend schouwspel. De beelden van de serie zijn niet nodig om meegezogen te worden. Na een dik halfuur is de synthmuziek wel niet meer zo zinderend als bij het begin. Maar er is gelukkig meer, véél meer spannends te beleven
Zaterdagavond is het totaalpakket bij Stephan Meidell totaal anders, maar minstens even indrukwekkend. Ditmaal is de kale maar sfeervol verlichte Lutherse kerk de plaats van afspraak. De Noorse gitarist brengt er samen met vier andere muzikanten, onder wie een klavecinist, hypnotiserende soundscapes. Soms leunen ze aan bij barokke kamermuziek, soms bij geluidskunst, en op de beste momenten doen ze denken aan het betere werk van Brian Eno. En opnieuw is de locatie perfect gekozen. In een doorsnee concertzaal zou dit soort muziek een totaal andere luisterervaring geworden zijn.
Vrouwen aan de macht
Rewire focust sinds zijn oprichting op actuele ontwikkelingen en de manier waarop die de conventies in de muziek doen verschuiven. Dat vrouwelijke artiesten al jaren goed vertegenwoordigd zijn, verbaast dan ook niet. Rewire bewijst met verve dat in de wereld van techno, house, trance en aanverwante genres de vrouwen echt de macht gegrepen hebben. En die doen allemaal hun eigen ding met elektronische invloeden.
De Spaanse artieste JASSS is een naam om te onthouden. Ze is niet vies van noise en techno, en haar set zit boordevol dubby beats, kickdrums, oosterse invloeden en samples. Sinister is misschien wel het meest geschikte adjectief. Bezwerend is dan weer het juiste woord voor de set van Deena Abdelwahed, die techno en house vermengt met Arabische klanken en livevocalen. Het resultaat is een zwoel feestje, het publiek in de kleine zaal van het Paard van Troje is in extase gebracht. Missie volbracht. Naast Abdelwahed vertegenwoordigden op Rewire ook Ziúr, Volvox en Umfang het dj-collectief Discwoman, dat zich inzet voor meer genderdiversiteit in de elektronische muziek en tot diep in de nacht muzikale kwaliteit levert. Daarin excelleren ook de techno-dj’s Karen Gwyer en Nina Kraviz, die de grote zaal van het Paard van Troje zaterdagnacht aan het dansen brengen.
Dwarse publiekstrekkers
Naast een rits underground namen en dj’s programmeert Rewire elk jaar ook een aantal hoofdgasten die het Paard van Troje vroeger op de avond doen vollopen. Zo was dat in 2015 Godspeed You! Black Emperor, in 2016 Animal Collective en vorig jaar konden ze het legendarische Slowdive strikken.
Dit jaar gaat de eer naar het Canadese Suuns, een van de meest opmerkelijke bands die de voorbije jaren in de wereld van de alternatieve muziek infiltreerde. Op Felt, zijn laatste boreling, klinkt de krautrock van Suuns nog obscuurder, getuige het voortkabbelende “Make It Real” en het met saxofoon opgesmukte “X-ALT”. Met “Pie IX” en “After The Fall” groeit de set naar een explosief hoogtepunt, met die hypnotiserende flow als rode draad.
Nog een publiekstrekker die de geest van het festival belichaamt, is James Holden & The Animal Spirits. De Engelse producer maakte een van de beste platen van 2017, en is zonder twijfel ook live een van de beste en bijzonderste acts van het moment. Het is een ontmoeting tussen elektronisch minimalisme, spirituele jazz en gnawamuziek. Eigenlijk hoef je totaal niet thuis zijn in bovenvermelde genres om meteen fan te worden. Met behulp van een volledige band, inclusief blazers, een drummer en extra percussie, brengt Holden het publiek zichtbaar in hogere sferen.
Ook dat nog: ontdekkingen en veteranen
De muziek van Sven Kacirek is een speeltuin van dromerige percussie en marimba enerzijds en meeslepende industrial en droney elektronica anderzijds. Een bizarre combinatie, waardoor het moeilijk is om meegesleept te worden. Het hondsdolle duo Ninos du Brasil daarentegen is verrassend toegankelijk. Het is onmogelijk om stil te blijven staan bij de mix van techno en Braziliaanse percussie. Logisch gevolg van deze weergaloze combinatie is een kolkende massa.
Oudere artiesten op een festival dat zich profileert met vooruitstrevende muziek; hoe kan een muziekfan dat begrijpen? Gewoon ondergaan, is het antwoord. UUUU met veteranen van Coil, Wire en Spiritualized in zijn gelederen, bouwt een uur lang een krauty geluidstrip op. Nog frisser, origineler én nog altijd relevant is Arto Lindsay & Zs, een ontmoeting tussen kleppers uit de New Yorkse avant-gardescene. En niet alleen drummer Greg Fox (Liturgy, Ex Eye) maakt naar goede gewoonte grote sier, ook Lindsay, saxofonist Sam Hillmer en gitarist Patrick Higgins doen de mond openvallen van verbazing. Wat een pulserende machine is deze samenwerking.
En last but not least: een van de meest indrukwekkende acts is The Thing. Het collectief bestaat uit saxofonist Mats Gustafsson (Fire!), bassist Ingebrigt Haker Flaten en drummer Paal Nilssen-Love. Het zijn allemaal oudgedienden van de Scandinavische freejazzscene, zo leert een uitstekende recensie van specialist ter zake (gp) ons. Live gooien ze loodzware noise, ziedende punk en wervelende jazzpassages in de blender. Zo’n intense maalstroom kan bij een niet-geoefende luisteraar nogal zwaar op de maag liggen. Gelukkig is het Rewire-publiek heel wat gewoon en geniet het met volle teugen van een zinderende, opwindende set. Dit is jazz die zo zwaar door rockt, dat het niet meer voor jazzfans geschikt is. Genreoverstijgend festival, hadden we toch gezegd?
Voor de ene is Rewire een mekka van elektronisch geweld, voor de andere het beste festival voor avant-gardemuziek en voor nog een andere de plaats bij uitstek om jonge, door noise of kraut geïnspireerde bands te ontdekken. Dat deze eindeloos gevarieerde formule blijft aanslaan, bewezen tot de nok gevulde zalen. En dat gold voor zowel het Paard van de Troje als optredens op bijzondere locaties zoals de Lutherse Kerk, de voormalige energiecentrale en het intiemere Korenhuis. Rewire blijft een meer dan relevant festival dat zijn ambitieuze missie meer dan waar maakt. Graag tot volgend jaar!