De negende editie van het Haagse Rewire stond weer garant voor een rits ontdekkingen en meer gevestigde artiesten die de hoge verwachtingen inlosten. Maar ook de fantastische concertlocaties maken van Rewire een van de bijzonderste festivals van Nederland.
Dit jaar zit de voormalige elektriciteitscentrale, die zich aan de rand van de binnenstad van Den Haag bevindt, niet in het programma. Gelukkig zijn er meerdere andere concertlocaties, zoals de prachtige Koninklijke Schouwburg. Maar het feit dat het festival volledig is uitverkocht, zorgt meteen voor lange wachtrijen op vrijdagavond. Dus geen Tim Hecker voor ondergetekende. Jammer, want de Canadese componist en producer stelt er met het Konoyo Enemble nieuw werk voor.
Op ontdekkingstocht
Maar niet getreurd: er zijn op Rewire genoeg fascinerende alternatieven, van alle genres en afkomst. De rode draad is vooruitstrevende muziek. Percussievirtuoos Mohammed Reza Mortazavi is daarvan meteen een mooi voorbeeld. De Iraniër brengt helemaal solo traditionele Perzische percussie; hij lijkt een groep op zich zelf te zijn. Mortazavi soleert over zijn eigen begeleiding. Het geheel is bijzondere tranceopwekkend en groovy tegelijk. Niet toevallig speelt Mortazavi in het gezellige Koorenhuis, dat op een boogscheut ligt van het Paard, de grootste concertzaal van de stad. Het Koorenhuis was de voorbije jaren een van de plaatsen waar het publiek tal van ontdekkingen kon doen. Dat is dit keer niet anders.
Eveneens virtuoos, maar dan met haar stem is de Canadese Tanya Tagaq. Deze Inuk keelzangeres zoekt de grenzen, zowel op muzikaal als fysiek vlak. Net als bij zoveel optredens op Rewire is er meer sprake van klankkunst dan van gewone luistermuziek. Door haar unieke zang kon Tagaq al samenwerken met Björk en het Kronos Quartet, en won ze de prestigieuze Polaris Music Prize in 2014. Samen met twee muzikanten, Jesse Zubot op viool en percussionist Jean Martin, creëert ze een zinderende liveset die balanceert op de grens van oerfolk, een rituele duiveluitdrijving, extreem theater en geflipte metal. Een performance die nog even blijft nazinderen.
Het Paard is even later de perfecte locatie voor de energieke set van de Brits-Nigeriaanse Flohio. De jonge muzikante gooit gedurende het volledige optreden een molotovcocktail van rauwe grime, zware elektronica en brutale hiphop vol in het gezicht. Ook Modeselektor zag potentieel in deze dame en werkte samen met haar voor het nummer “Health”. De moshpit in de zaal liegt er niet om: deze dame kan iedereen in haar songs meesleuren. En o ja, dat vettige Londense accent mag er ook zijn. Dit jaar is Flohio op Pukkelpop te zien trouwens — een artieste om de komende maanden/jaren goed in de gaten te houden.
We zijn nog maar drie optredens ver en we hebben al drie andere facetten van het muzikale spectrum gezien. Wellicht hebben andere festivalbezoekers een totaal parcours gevolgd en hetzelfde gevoel. Rewire is dan ook een muzikale microkosmos, waarin iedereen zijn eigen weg kan vinden, en dat zal ook de komende twee dagen zo zijn.
Publiek op het podium
In juni op Best Kept Secret, maar nu al in een kelder annex kunstencentrum in Den Haag: de Deense noise- en ambientmuzikant Puce Mary. Maar ook daar is het zaterdag aanschuiven geblazen en het is nog maar vroeg in de avond. Een meer dan goed alternatief is de uit Chicago afkomstige Angel Bat Dawid, die in Den Haag haar Europees debuut viert. Dawid is een van de opvallendste muzikanten uit de improvisatiescene in haar stad, zo hebben we ons laten vertellen. Samen met een zeskoppige band brengt ze nummers uit haar fantastische debuut The Oracle. Het is een mix van meeslepende jazz, opzwepende funk, een stevige portie Zappa en improvisatie. Een spiritueel luisteravontuur.
Van Sun Ra-sferen naar postapocalyptische klankenlandschappen: in The Grey Space — nog zo’n interessante locatie — vuurt Jesse Osborne Lanthier een extreme mix af van techno, noise en dub. Het oorverdovende geheel klinkt vrij minimaal en vooral gortdroog, maar is toch beklijvend en meeslepend. Lanthier is de ideale opwarmer voor het betere, inventieve beatgeweld dat ons te wachten staat in het Paard.
Eerst mag de in Berlijn residerende Amerikaanse Laurel Halo de zaal doen kolken met een minimalistische, doch gevarieerde elektronicaset. Halo heeft niet alleen het talent om geluiden te manipuleren, zoals zoveel artiesten op het festival, ze slaagt er ook in om vrij toegankelijk over te komen. Maar iedereen tekent present in het Paard voor geluidskunstenaar Nicolas Jaar. De nog altijd maar 29-jarige New Yorker is duidelijk de publiekstrekker van deze editie. “De volgende 75 minuten blijft het podium leeg en mogen de aanwezigen daarvan gebruik maken”, wordt net voor zijn nachtelijke set aangekondigd. Op die oproep wordt enthousiast gereageerd. Het is wachten geblazen om op het podium te geraken. Terwijl Jaar vervolgens van op het tweede balkon in de zaal met zijn laptop aan de lopende band beats verknipt, maakt het publiek anderhalf uur deel uit van zijn kunstinstallatie, maar dan een die in volle beweging is. Geniaal, niet?
Van alle genres thuis
Zondag is allesbehalve een uitboldag, want ook dan maken we deel uit van een muzikale ontdekkingsreis. Bij Aurélie Lierman mag je dat laatste letterlijk nemen. De Belgisch-Rwandese componiste neemt het publiek mee in een ‘performatieve installatie’, genaamd Sogokuru. Met een 3D-audioshow brengt ze, begeleid door drie andere muzikanten, een ode aan de veerkracht van haar bijna 109 jaar oude grootvader. Het publiek krijgt in Korzo (normaal een theaterpodium voor getalenteerde artiesten) een koptelefoon voor een trip op de grens van geluidskunst, improvisatie en field recordings — inclusief opnames van loeiende koeien.
Het klankonderzoek van de Colombiaanse Lucrecia Dalt ligt veel zwaarder in het gehoor. De mix van lang uitgesponnen ambient, elektronica en industriële noise is tegelijk betoverend en desoriënterend. Dalt zou normaal gezien met de visuele artiest Alessandra Leone een performance geven, maar die laatste moest haar komst noodgedwongen annuleren. Jammer voor Dalt, want beelden hadden haar set nog intenser kunnen maken. Mocht haar muziek daardoor iets behapbaar geweest zijn, dan zou de hele theaterzaal ook niet in een diepe slaap (of was het een trip?) gevallen zijn.
Nog zo’n bijzondere artieste is Sosena Gebre Eyesus, die zingt en tegelijk zichzelf begeleidt op een traditionele Ethiopische harp. Met bloedmooie gezangen en repetitieve tokkels brengt ze ons naar een bijzondere wereld. We verstaan niet wat ze prevelt, maar er gaat wel een mystieke kracht van uit. Ook Xiu Xiu zet een eigen (avant-gardische) wereld op. De experimentele rockband rond Jamie Stewart draait al mee sinds 2002 en toert tegenwoordig met percussionist Thor Harris (bekend van Swans). Harris’ aanwezigheid maakt de set alleen maar krachtiger. Stewart, die eruitziet als een getrainde fitnesser, lijkt constant zijn demonen te verjagen. Een bevreemdende performer, die rauwheid aan energie en inventiviteit koppelt. Een meer dan geslaagde afsluiter van enola’s Rewiretrip.
Zo zijn we ook tijdens Rewire 2019 bij elk optreden in een ander universum beland. Op welk ander festival kan je op één avond gestoorde keelzang, kosmische jazz en pompende techno horen? Het enige minpuntje was het feit dat er aan zo goed als elke zaal wachtrijen waren — we zagen er aan Korzo, het Paard, Het Magazijn, de Schouwburg en The Grey Space. Misschien moet volgend jaar de capaciteit dan maar omlaag? En als we nog een kleine opmerking mogen geven: het zou misschien interessant zijn als Rewire een centrale artiest van het kaliber Jaar op zondagnamiddag programmeert. Maar elke muziekfanaat die open staat voor innovatieve en avant-garde muziek, zou voor Rewire sowieso eens naar Den Haag moeten afzakken.
