Romantiek voordat de bom valt. Hiroshima mon amour krijgt navolging. Maar net iets te veel collateral damage.
“Hibakusha” is de Japanse term voor de slachtoffers van de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki. Zowel de titel als het decor van het verhaal zorgen dan ook voor de constante dreiging van de bommen. Je weet dat ze zullen vallen, maar niet op welk moment.
Ludwig Mueller is een Duitse vertaler-tolk. Hij werkt in opdracht van de nazipartij om documenten van en naar het Japans te vertalen. “Wir haben es nicht gewusst” telt zeker voor hem. Het is intussen al 1944 en Ludwig is een gerenommeerd vertaler maar snapt zelf nog steeds de inhoud van de teksten niet door de vreemde coderingen. Dit maakt hem sympathiek voor de lezer. Het verhaal start trouwens als een doordeweekse vertelling. Van de oorlogsdreiging is niet veel te merken. Het huwelijk van Ludwig blijft enkel in stand door hun zoontje en hij vult zijn dagen met erotische dagdromen. Zo ook op het moment dat hij een joodse liftster oppikt. Door de opwinding van zijn fantasie probeert hij ze nogal stuntelig te versieren maar als ze te weten komt dat hij met een delegatie van de Hitlerjugend in Tokio was, vlucht ze weg uit zijn auto. Het zet de toon voor de zoektocht van Ludwig naar de vrouwelijke genegenheid die hij niet vindt bij zijn vrouw.
Maar dan wordt Ludwig naar Hiroshima gestuurd, weg van vrouw en kind, om voor de Duitsers chemische plannen te vertalen. Hij ontmoet er zijn jeugdvriend die bij hem in het krijt staat. Als kind heeft die een steen naar zijn been gesmeten waardoor Ludwig nog steeds met een stok loopt. Hier in Japan heeft Ludwig vrij spel en hij begint dan ook een stormachtige romance met zijn Japanse masseuse. Stilaan ontcijfert hij de codes van de teksten en komt hij te weten dat het over chemische wapens en proeven op mensen gaat. Hierop gaat hij bewust foute vertalingen maken. Maar het heeft geen zin. Hitler pleegt zelfmoord en elke Duitser wordt door de Japanners als vijand gezien. Ludwig wordt gevangen gezet en mag sporadisch vrij waarbij hij zijn masseuse ontmoet tot het verwachte noodlot toeslaat.
Voor het scenario was er al Hiroshima, fin de transmission, een novelle uit 1983 van dezelfde Thilde Barboni. Ze maakte zelf een adaptatie en ging op zoek naar een tekenaar. Ze deed hier een goede zaak door Olivier Cinna te kiezen. Cinna is een pure tekenaar die enkel samenwerkt met scenaristen en heeft in het Frans al wat werk op zijn naam staan waaronder de serie Mr. Deeds. Hij doet ook steeds zijn eigen inkleuring. Voor Hibakusha heeft hij zich duidelijk laten inspireren door de Japanse klassieke tekenkunst. Op het einde van de strip krijg je nog een staaltje van zijn penseelwerk te zien. De tekeningen zijn dan ook de grote troef van deze one shot want het scenario rammelt aan alle kanten. Toegegeven, een Japanse vrouw die na dertig jaar nog steeds dezelfde kimono draagt is niet echt realistisch, maar dat is spijkers op laag water zoeken. Maar waar in de novelle veel aandacht gaat naar de periode na de bom, is dat in de strip slechts een epiloog. De aandacht gaat dus volledig naar de inleiding van het oorspronkelijke verhaal. De teksten die Barboni hiervoor aanlevert, zaten echter duidelijk nog in een brainstormfase. Zo zou je als scenariste bijvoorbeeld moeten weten dat te bloemige volzinnen wel werken zonder plaatjes, maar in een graphic novel vrij belachelijk kunnen overkomen. En dat is dan ook het geval.
Er zat anders wel meer in. De synopsis is interessant en ook om vanuit het oogpunt van “de vijand” te werken biedt perspectieven. Maar er wordt clichématig mee omgegaan. Barboni liet zich inspireren door een wereldberoemde foto waarop een fotografische afdruk van een man op een granieten trap achterbleef door de lichtflits van de bom op Hiroshima. In de strip is het op een monoliet maar als symbool werkt het wel. Het is dan ook jammer dat er gekozen werd voor een patchwork van romantiek, seks (wat doet die erectie in godsnaam midden op de vijfde pagina?) en geschiedenis. Maar de mixer heeft net iets te hard gedraaid waardoor de saus is gaan schiften. Barboni was echter niet aan haar proefstuk als scenariste. Dit is intussen haar zevende stripuitgave. Deze had het mooiste uitgangspunt maar werd uiteindelijk het zwakke broertje in de rij. Kortom: het loont zeker de moeite om Olivier Cinna te blijven volgen maar Thilde Barboni bekijken we wel vanaf de zijlijn.
