Tip van het huis: zoek de uitstekende documentaire The Weather Underground eens op, waarin het verhaal wordt verteld van de gelijknamige revolutionaire (of is het terroristische?) organisatie die tijdens de jaren zeventig gewelddadig verzet bood tegen de Vietnamoorlog. Ze plaatsten bommen in o.a. het Capitool en het ministerie van Buitenlandse Zaken en pleegden bankovervallen, omdat ze de oorlog “naar huis wilden brengen”. Rond 1980 stortte de beweging, ontdaan van hun bestaansreden door het einde van de oorlog, compleet in elkaar. The Weather Underground schetst een empatisch portret van de bommenleggers: zonder te oordelen of goed te praten, biedt het een explosief stukje geschiedenis, helder uitgelegd en mooi in zijn historische context geplaatst. Nee echt: bekijk die documentaire eens.
Of je kan natuurlijk ook naar The Company You Keep gaan kijken, Robert Redfords nieuwste politieke thriller, waarin hij dezelfde historische gebeurtenissen gebruikt als achtergrond voor een nogal oubollig aandoende “idealistische journalist op zoek naar de waarheid”-film. Hoewel we dat eerlijk gezegd minder zouden aanraden.
Het verhaal begint wanneer Sharon Solarz (Susan Sarandon), ogenschijnlijk een brave huisvrouw, plots met veel vertoon wordt gearresteerd door de FBI. Blijkt dat zij destijds een lid was van The Weather Underground en sindsdien al meer dan dertig jaar onder een valse identiteit leeft. Advocaat Jim Grant (Redford zelf) krijgt haar verdediging aangeboden, maar weigert de zaak. Dit wekt de interesse op van jonge journalist Ben Shephard (Shia LaBeouf), die er al snel achterkomt dat Grant eigenlijk, net als Solarz, een ex-undergrounder is die zijn naam en leven heeft veranderd. Grant (echte naam: Nick Sloan), slaat op de vlucht.
Wat allemaal aanleiding had kunnen geven tot een degelijke thriller, als Redford maar eens wist hoe hij tempo in een film moet steken. In de praktijk zoekt Nick toevlucht bij telkens andere kameraden van vroeger, die nu allemaal een nieuw bestaan hebben opgebouwd. Hij krijgt een auto toegestopt door Nick Nolte, en hop, daar volgt een lange dialoog over vroeger en de idealen die ze toen hadden. Daarna wordt hij verder geholpen door Richard Jenkins en huppakee, we zijn weer vertrokken voor vijf minuten gebabbel over politiek besef door de generaties heen. Idem met Sam Elliott en Chris Cooper. Robert Redford heeft altijd al een sterk politiek besef gehad, maar wanneer hij dat probeert te verwerken in een dramatische film, eindigt hij al snel bij drammerigheid. The Company You Keep is zeker niet het ergste voorbeeld in zijn oeuvre (Lions for Lambs spant wat dat betreft nog steeds de kroon), maar ook hier ondergraaft die prekerigheid de spankracht van zijn prent. Niet dat zijn thema oninteressant is – in tegendeel, de ambiguïteit van de meeste personages is op zich wel boeiend – maar het wordt zo ostentatief in dat scenario verpakt, dat het na een tijdje behoorlijk saai wordt.
Bovendien hoor je de plotmechanismen wat al te duidelijk kraken, wat de geloofwaardigheid geen goed doet. Shia LaBeouf slaagt er blijkbaar in om vijf minuten op Google te zitten en op die manier Redfords ware identiteit op het spoor te komen, een klus waar de FBI in dertig jaar tijd niet in geslaagd is. Redford zelf gaat, ondanks massale media-aandacht voor zijn zaak, ongemerkt het halve land door dankzij een strategisch rood petje (geen mens die hem herkent, dankzij Wonderpet!). Bovendien worden de motivaties van de personages van zowel Susan Sarandon als Julie Christie tot aan het einde van de prent nooit uitgelegd. En dan zijn er nog wat geassorteerde clichés, zoals daar zijn: de “get into my office!”-krantenbaas (Stanley Tucci in een ondankbaar bijrolletje) en LaBeouf als een reporter van wie we weten dat hij een reporter is omdat hij rondloopt met groezelig haar en een eeuwig notaboekje. (Hebben journalisten tegenwoordig nog notaboekjes? Lopen die niet gewoon allemaal rond met een iPad?)
Redford – die allicht veel vrienden heeft in Hollywood – heeft een fantastische sterrencast verzameld, voornamelijk samengesteld uit veteranen, met een paar relatieve nieuwkomers er tussen. Passeren de revue (diep ademhalen): Susan Sarandon, Nick Nolte, Richard Jenkins, Stanley Tucci, Brendan Gleeson, Anna Kendrick, Julie Christie, Terrence Howard, Sam Elliott én Chris Cooper. Goeiedag, zeg. Al die acteurs krijgen maximaal drie scènes om vervolgens weer afgevoerd te worden (wat aangeeft hoe gefragmenteerd de plot wel is), maar vergis je niet: het is fijn om al die gezichten nog eens te zien. Vreemd dan, dat Redford besloot om zelf de hoofdrol te spelen. Niet dat hij slecht acteert, maar zijn leeftijd is wel een obstakel. Redford is er momenteel 76, maar heeft in de film een dochter van pakweg 12. Wat theoretisch gezien natuurlijk mogelijk is, maar vreemd overkomt. Bovendien wil dat zeggen dat hij ten tijde van The Weather Underground al in de veertig was, dik twintig jaar ouder dan de gemiddelde Undergrounder van toen. Het sommetje klopt gewoon niet – Redford heeft zichzelf simpelweg miscast in de hoofdrol.
Wél verrassend degelijk: Shia LaBeouf, die met deze film en het (toch ietwat onderschatte) Lawless van verleden jaar aantoont dat we hem misschien toch nog niet mogen afschrijven. Hij brengt wat broodnodige energie naar de film en lijkt zich als enige bewust van het feit dat we ondertussen in 2013 leven.
The Company You Keep heeft veel goede bedoeling, een sterk politiek geweten en een fenomenale cast. Maar een pakkende verhaallijn is nog iets anders. Politiek relevant drama: ja, graag. Maar het moet wel drama blijven, Robert.
