Joe Sacco blijft verbazen. Na eerder journalistiek stripwerk gaat hij in Gaza 1956 nog een eind grondiger te werk. Een vergeten jaar uit een aanslepend conflict brengt hij opnieuw aan het oppervlak.
In 1956 vonden in de Gaza-strook enkele moorddadige acties plaats die nooit in de media aan bod gekomen zijn. Joe Sacco merkte dit op bij eerdere onderzoeken in deze regio. Zijn interesse was gewekt en hij ging op zoek naar getuigen die hem een beeld konden bezorgen van de gebeurtenissen in de nederzettingen Rafah en Khan Yunus. Diepgaand onderzoek in internationale archieven vullen de persoonlijke getuigenissen verder aan en nuanceren Sacco’s verhaal tot een ware historische terugblik op een vergeten episode uit de geschiedenis van het Israëlisch-Palestijns conflict.
In de vorige werken van Sacco, zoals Moslimenclave Gorazde en Fikser, baseerde de auteur zich voor zijn reportages voornamelijk op persoonlijke ervaringen bij een bezoek aan de regio. Daarbij voerde hij ook vele gesprekken met getuigen, maar verwerkte hij die getuigenissen meer in het doorlopende verhaal. In Gaza 1956 laat hij de getuigen steeds als getuigen aan het woord, waardoor hij erin slaagt om inconsequenties tussen bepaalde getuigen te tonen en zo meteen duidelijk te maken dat het streven naar historische accuraatheid zeker geen sinecure is, en al helemaal niet wanneer het een conflict als dit tussen de Israëli’s en de Palestijnen betreft.
Gaza 1956 is niet enkel het meest ambitieuze werk van Sacco op het vlak van aanpak. Tegelijk klokt het boek af op vierhonderd pagina’s en wordt het aangevuld met een uitgebreide selectie van archiefdocumenten, waarnaar verwezen wordt in de reportage. Het vergt veel van de lezer. Door de veelheid aan kleine deelverhalen en getuigenissen was het niet eenvoudig om de rode draad vast te houden. Sacco wil zijn onderwerp nergens vereenvoudigen, en het is dan ook logisch dat Gaza 1956 geen ‘gemakkelijk’ stripboek geworden is. Waar zijn eerdere werk nog veel rechtlijniger was, telt dit nieuwe werk tal van zijsprongen.
Joe Sacco lijkt in Gaza 1956 grafisch verder te willen gaan in details. Het aantal grote platen met indrukwekkende landschappen van de nederzettingen is veel groter dan in eerder werk. De indrukwekkende scène waarin de mannelijke inwoners van Rafah achterna gezeten worden door Israëlische soldaten, blinkt bovendien uit door dynamische pagina-indelingen, waar Sacco vroeger nogal statische pagina’s opbouwde. In zijn nawoord bevestigt Sacco onze indruk dat zijn tekenwerk tegenwoordig meer dan vroeger gebaseerd is op foto’s. Soms lijkt hij in dit album iets te geforceerd realistisch te willen tekenen, waar er vroeger meer plaats was voor een meer cartooneske stijl. Deze stijl hinderde zijn journalistieke taak naar onze mening geenszins.
Laat ons duidelijk wezen, een punt van kritiek als het bovenstaande is niets meer dan een detail tussen het schitterende werk dat Joe Sacco opnieuw verricht heeft. Met Gaza 1956 heeft hij opnieuw een mijlpaal gemaakt in het genre van de journalistieke strip. Dit album overstijgt zelfs het puur journalistieke verslag en biedt de lezer een volwaardig historisch werkstuk met een grote blijvende waarde. Het biedt belangrijke inzichten in een onbekend, maar niet onbelangrijk aspect van een conflict dat al vele decennia lang de wereldpolitiek beheerst.
