Een hersenbloeding krijgen, revalideren en daarna nog eens je verhaal in boekvorm gieten én zelf inlezen: je moet het maar doen. Tot in de details vertelt Max Pam over zijn angstaanjagend trage herstelproces, indringend en recht uit het hart.
Max Pam was een gelukkig man met een goede carrière, een vrouw, dochter en zoon. Hij voelde zich vrij, een columnist die kon schrijven wat hij maar wilde. Niets kon hem gebeuren, dacht hij, tot op zondag 10 februari 2002 een hersenbloeding zijn linker lichaamshelft verlamde. Hij wilde zijn hand naar het hoofd van zijn zoon uitstrekken, maar die handeling kostte hem moeite. Op trillende zeebenen bereikte hij de kleerkast. Daar zakte hij in elkaar als een instortend gebouw in slow motion, zonder pijn, zonder gedachten en zonder de noodzaak om onmiddellijk te willen opstaan. Toen de overlevingsdrang weer toenam, schakelde hij met een paar moeizame telefoontjes de ambulancedienst in. Een ziekenwagen haalde hem op en een lange (lijdens)weg tot herstel begon.
Met zin voor detail vertelt Pam hoe hij weer leert lopen, zijn veters strikken, fietsen etc. En dat met vallen en opstaan, angstig om als wrak te blijven leven. Hij denkt vaak aan zijn door een hersenbloeding gevelde, nooit meer herstelde collega-schaker J.H. Donner wiens vrouw — na het ongeluk — een punt zette achter de relatie. Wat als ook zijn eigen vrouw hem zou dumpen voor een kerngezonde man? Of als hij nooit meer het ziekenhuis uitkwam, niet eens in staat om zelf te plassen? En hoe zat het met werk en inkomsten? Wat kon hij nog en wat niet meer? Een mix van ironie, verdriet en filosofische gedachten maalt door Pams heldere hoofd en houdt hem in zijn ziekenhuisbed wakker. Wie zelf een hersenbloeding heeft of langzaam geneest van een zware ziekte, zal ongetwijfeld Pams onuitputtelijke vechtlust bewonderen en troost vinden in dit verhaal, waarin angst plaatsmaakt voor hoopgevende tekens van herstel. Dat de auteur zijn memoires zelf voorleest, maakt het allemaal nog persoonlijker.
Er verschijnen veel boeken over persoonlijk leed. Maar Pam vervalt zelden in zelfmedelijden, wat blijk geeft van bijzonder optimisme. Naast de ziekte ontdekt de lezer de mens achter de columnist: met zijn scherpe pen maakt Pam snel vijanden. Hij houdt van competitie en vergelijkt zichzelf graag met andere mensen. De lezer wordt meteen in het verhaal gezogen; alleen in het middendeel wordt het hier en daar te langdradig. In tegenstelling tot meer literaire werken, is dit verhaal rechtdoorzee en leest het, dankzij de heldere taal, als een trein. De eenvoudige verhaallijn maakt dat je de rode draad niet kwijt raakt, ideaal om even te lezen op de tram of in de auto.
Het ravijn – autobiografie van de angst is als roman en als luisterboek te verkrijgen.
