Slechts één band beheerst bij een concert op een dergelijke manier
het nieuws. Geen enkel ander optreden is dit jaar op een dergelijke
manier the talk of town. Een journalist van De Standaard
berekende dat er in de weken en dagen voor de twee concerten in
totaal maar liefst 140 artikels over waren verschenen in de
vaderlandse media. De enige muzikale happening die hiermee de
laatste jaren kon wedijveren, was misschien de ‘Vertigo Tour’ van
dezelfde band. U2 was in het land, en één ding was alvast zeker: de
vier Ieren zijn een fenomeen.
Nog met de zaallichten aan maakte de band zijn intrede in het
Koning Boudewijnstadion, en Bono maakte meteen van de gelegenheid
gebruik om een rondje rond het podium te maken. De spectaculaire
‘klauw’ bewees meteen meer te zijn dan zomaar een gimmick:
het publiek voor, naast en zelfs achter het podium had een goed
zicht op de frontman. Na veredelde intro ‘Return of the Stingray
Guitar’ was het ‘Beautiful Day’ dat de debatten mocht openen. Een
nummer dat gemaakt is voor de stadions, en ook hier iedereen recht
kreeg. Het was het begin van een grotendeels verrassend rechttoe
rechtaan rockshow, waarbij oude en nieuwe hits uit het rijke
pantheon aan bod kwamen. Voor elke ‘Get on Your Boots’ was er een
‘New Year’s Day’, voor elke ‘Magnificent’ een ‘Bad’.
Dat laatstgenoemde nummer leidde een keerpunt in. Een U2-concert is
altijd een beetje Live Aid, en ook op de 360° Tour is dat niet
anders. ‘In A Little While’ bevatte een korte videotoespraak van
Frank De Winne. Mooi gedaan, al gaat het effect van het zogezegde
contact met het ISS natuurlijk wel een beetje verloren als heel het
stadion weet dat De Winne ondertussen alweer meer dan een half jaar
veilig en wel op aarde is. Het ging naadloos over in ‘Miss
Sarajevo’, waarbij Bono zelf de stempartijen van de betreurde
Luciano Pavarotti overnam. ‘Walk On’ even later was opgedragen aan
Aung San Suu Kyi, de Birmese activiste die onder huisarrest staat.
En ‘One’, ingeleid door een korte boodschap van de steeds meer op
Master Yoda lijkende Desmond Tutu, ging vergezeld van kaarsen op
het podium voor Amnesty International. Natuurlijk is er maar een
groep die dit zo doordrijft, maar het zou iets te cynisch zijn om
hier schamper over te doen. Wie een ticket voor U2 koopt, weet dat
dit erbij hoort, en heeft hier vast zelf wel een mening over. Wel
moet gezegd dat deze intermezzo’s nog op geen enkele tournee zo
goed in de show waren opgenomen, en ze waren ook gewoon
spectaculair om te zien.
Nee, als er iets negatiefs over dit concert te vertellen valt,
heeft het weinig te maken met Bono’s liefdadigheidswerk. Natuurlijk
was het een goed optreden, daar had niemand vooraf aan getwijfeld.
U2 is een band met tientallen klassiekers in de back
catalogue, maar het is (belangrijker) vooral een machine met
750 miljoen euro winst per tournee en ongelofelijk veel mensen op
de loonlijst. Een minder U2-concert bestaat tegenwoordig niet meer,
daarvoor hangt er veel te veel van af. Dit is een productie zoals
er in de rockmuziek nog maar zelden een is vertoond, en waarbij
niets aan het toeval wordt overgelaten. En net dat laatste is een
beetje jammer. Het was heel fijn meebrullen, en de multifunctionele
‘klauw’ is op zich al een kijkstuk. Maar echte kippenvelmomenten
waren spijtig genoeg heel schaars. Voor de bandleden was er zo goed
als geen ruimte voor improvisatie, zodat het in Brussel meestal ver
zoeken was naar die zo unieke wisselwerking tussen band en fan. Dat
unieke en zo zeldzame gevoel, dat geen enkele plaat of live-dvd kan
geven, was hier net iets te schaars. Het feit dat dit sowieso al
moeilijk is op een dergelijk megaconcert, is geen excuus. Coldplay
(om maar even de gedoodverfde troonopvolgers van U2 te noemen) gaat
ook nooit voor minder dan de Sportpaleizen van deze wereld, en weet
desondanks nog steeds het gevoel te bewaren dat je naar een echte
‘groep’ staat te kijken.
Dat deze heel entertainende show productioneel een mijlpaal is in
de concertgeschiedenis, dat staat buiten kijf. De enige band die we
dit in de nabije toekomst zien evenaren, is U2 zelf. Maar misschien
zou het geen kwaad kunnen als op een volgende concertreeks eens zou
worden teruggekeerd naar de essentie, en U2 weer gewoon even Bono,
Edge, Larry en Adam zou worden. Een beetje zoals op de Elevation
Tour uit 2001, waar de muziek zelf meer centraal stond dan de
omkadering. De titel van ‘grootste band op aarde’, die hebben ze al
lang op zak. Maar voor een band met zoveel klassieke songs mag dat
absoluut niet het enige streefdoel zijn.
