Met Sam Mendes’ verfilming van Richard Yates’ Revolutionary Road kwam de naturalistische/pessimistische schrijver eindelijk opnieuw onder de aandacht. Yates, die tijdens zijn leven voornamelijk bij critici en medeauteurs faam genoot, was in het eigen land al aan een voorzichtige opmars begonnen, maar in het Nederlandstalige taalgebied bleef zijn werk grotendeels onbekend.
Met de vertalingen van Paasparade, Revolutionary Road en Cold Spring Harbor lijkt De Arbeiderspers met recht en rede vastbesloten om Yates’ werk eindelijk ook in het Nederlands te ontsluiten. Met Revolutionary Road enerzijds en Cold Springs Harbor anderzijds zijn bovendien Yates’ debuut (uit 1969) en zijn laatste roman (uit 1986) in vertaling beschikbaar. Het is opvallend hoezeer zijn stijl groeide zonder dat hij zijn voornaamste thema’s verliet of zijn nihilistische wereldvisie inruilde voor een meer optimistische aanpak.
Een belangrijk verschil tussen dit werk en zijn debuut, maar ook het kleine meesterwerk Paasparade, is dat hij ditmaal minder de nood voelt om het drama in zijn geheel te vertellen maar genoegen neemt met het planten van de onvruchtbare zaden en het schetsen van wat in het verschiet ligt. Op een vreemde manier voelt dit weten en vooruitzien op wat onvermijdelijk komen zal, wranger aan dan het verhalen van de gebroken levens tot hun bittere einde.
Hoewel er verschillende jaren verstrijken in Cold Spring Harbor vormt een belangrijk deel ervan niet meer dan de aanleiding tot het bittere einde dat paradoxaal genoeg ook maar gehint wordt en net daar zijn impact aan dankt. Het hele verhaal is opgebouwd rond het huwelijk van Evan Shephard en Rachel Drake, een huwelijk dat stoemmelings tot stand kwam, voortgedreven door de onervarenheid en schuchterheid van respectievelijk Shephard en Drake.
Geen van beiden lijkt bovendien voor het geluk in de wieg gelegd te zijn: Evan Shephard is de weinig succesvolle zoon van Charles en Grace Shephard, een voortijdig op rust gestelde kapitein en diens alcoholische vrouw, terwijl de naïeve Rachel samenwoont met haar introverte en wereldvreemde jongere broer en door illusies van grandeur en fatsoen geplaagde zenuwzieke moeder. Die laatste heeft na een eerste, toevallige ontmoeting met Charles en Evan Shephard bovendien het idee opgevat dat Charles de perfecte man voor haar zou zijn, wat telkens tot gênante taferelen leidt.
Ondanks zijn voortijdig pensioen, te danken aan zijn bijna blindheid, komt Charles Shephard er nog het beste uit. Iedereen in het dorp en alle personages zien hem als een fatsoenlijk en gereserveerd man die niemand voor het hoofd stoot. Zijn zoon is echter een flierefluiter die zijn eerste, gedwongen, huwelijk ziet stranden en nooit de belofte om zijn hogere studies te hervatten weet waar te maken. Ook zijn tweede vrouw Grace is beklagenswaardig te noemen, niet alleen ontspoort haar huwelijk gestaag maar bovendien wordt doorheen het verhaal duidelijk dat haar moeder en haar broer zichzelf geen plaats weten te geven in de wereld.
Met een klinische accuraatheid en meedogenloos observatievermogen beschrijft Yates de levens van beide gezinnen en hoe ze met elkaar verstrengeld raken. In stilistisch indrukwekkende pennentrekken weet hij de gebroken levens en nooit in te lossen beloftes op zo een manier neer te zetten dat het haast ondraaglijk wordt om verder te lezen. Cold Spring Harbor dankt zijn wrangheid aan wat gehint maar niet verteld wordt en maakt opnieuw duidelijk waarom Yates het verdient om ook in het Nederlands beschikbaar te zijn.
