Eigenlijk had Ye, Kanyes achtste studioalbum, untitled unmastered. moeten heten. Maar daarmee zouden we Kendrick oneer aandoen.
Met de jaren erodeert alles, behalve Kanye Wests ambities. De rapper-producer uit Chicago was 38 en vader van twee toen hij The Life of Pablo aankondigde als een levenswerk, met hemzelf als meester-kunstenaar en meer dan honderdvijftig gastartiesten, producers en engineers om zijn visie verder uit te dragen. Hij slaagde min of meer in zijn opzet – TLOP werd goed onthaald. Enkele maanden later begon hij aan zijn Saint Pablo Tour, een zenuwslopende marathon van 41 shows doorheen de VS en Canada met een ‘zwevend’ podium en astronomische budgetten. Ook dat verliep goed, een aantal akkefietjes daargelaten. Maar in november 2016 werd de hele krachttoer hem uiteindelijk te veel. Na een mentale crise verbleef hij acht dagen lang in het hospitaal.
Meer dan een jaar later verscheen Kanye terug ten tonele, langs een coulisse die ook Donald Trump frequenteert. Ineens was hij op Twitter weer volop pseudofilosofische aforismen en foto’s van sneakerdesigns aan het posten. Nergens viel uit af te leiden dat hij begin dit jaar opnieuw was gehospitaliseerd, deze keer voor een verslaving aan pijnstillers na een liposuctie. Hij tweette er gewoon omheen, vertelde liever dat slavernij een keuze was en dat The Donald America great again zal maken. En toen maakte hij bekend dat hij maar liefst vijf platen uit zijn G.O.O.D. Music-stal zou halen, en dat die op vijf opeenvolgende vrijdagen zouden verschijnen. De oude Kanye, de man met het gapende gebrek aan gematigdheid, was terug.
Deze keer heeft hij zijn hand overspeeld. Inhoudelijk is Ye weinig meer dan een snelle snapshot van een ‘shakey-ass year‘, muzikaal is het eentonig. Hits zoals op My Beautiful Dark Twisted Fantasy zijn er niet, en omgekeerd is de vernieuwzucht waarvan het experimentele Yeezus doordrongen was grotendeels verdampt. Ook van het perfectionisme dat Kanye ertoe dreef om nog weken na de release ervan aan TLOP te blijven bricoleren, blijft hier weinig over. De hoesafbeelding is ronduit onnozel.
De nummers op Ye lijken gesorteerd in de volgorde waarin ze zijn ontstaan. Daarom misschien dat opener “I Thought About Killing You” nog enigszins interessant is. Na een intro van Francis & The Lights rapt Kanye over hoe de mooiste gedachten hand in hand gaan met de donkerste. ‘People say don’t say this don’t say that / Just say it out loud, to see how it feels‘: wie wil, vindt hierin dan toch iets van een verklaring voor waarom Kanye vierhonderd jaar slavernij als een keuze opzij zou zetten. Onder zijn bars zit een zachtjes schommelend synthlijntje, dat na tweeënhalve minuut een nieuwe wending neemt, om nog geen minuut later de route nog eens te herberekenen. Dit kan ergens heen gaan.
Maar dat doet het amper. Aan het begin belooft “Yikes” nog iets te ontsluiten over Kanyes zelfverklaarde bipolariteit en zijn pillenmisbruik: ‘I done died and lived again on DMT, huh’. Het refrein – ‘Shit could get menacin’, frightenin’, find help‘ – heeft in dat opzicht iets van een wrang kinderwijsje; je zou oprecht bang schrift kunnen lezen in Kanyes stem. Maar een mentaal schervengericht vindt hier niet plaats. Daarvoor maakt Kanye te veel zijsprongetjes, van een gratuite #MeToo naar een knikje richting de beef tussen Pusha T en Drake. Tegen dan is het refrein al drammerig en flets. En voor wie ooit naar Yeezus heeft geluisterd, zijn Kanyes oerschreeuwen aan het einde hun jump-scare-effect allang kwijt.
“All Mine” is een sof. Een ruwe breakbeat, aangevuld met een orgel aan het begin en een sample tegen het einde: meer heeft dit nummer niet te bieden. Had Kanye een marketeer in dienst, hij zou het minimalistisch noemen, een artistiek gemotiveerde keuze. Maar wie niet voor één gat te vangen is, ziet de spaarzame productie vooral als een gevolg van tijdgebrek door een willekeurig opgelegde deadline.
Verder op de plaat trekken oude vriend Kid Cudi, Charlie Wilson, 070 Shake en Nicki Minaj recht wat ze kunnen. Zeker op “Ghost Town” schittert new kid on the block 070 Shake. In een outro van net twee minuten en boven de begeleiding van een teerdikke elektrische gitaar komt zij met ferme pas binnengewandeld en trekt ze ineens alle gordijnen open. ‘And nothing hurts anymore, I feel kinda freeeee‘: op een verder zo vlakke plaat staat haar passage te blinken als een pinakel in de middagzon.
Toch zijn de gastbijdragen ook maar een doekje tegen het bloeden. De beperkte lengte, het productionele haastwerk, de halfslachtig georkestreerde chaos in de teksten: Ye kun je bezwaarlijk een plaat noemen. Eigenlijk had dit album untitled unmastered. moeten heten, alleen zou je Kendrick daarmee oneer aandoen. Of het dan echt zo slecht is? In het licht van een bijwijlen briljant oeuvre kun je niet anders dan hierop de handen in de zakken te stoten, met je voet heen en weer te schuifelen in het zand en ten slotte meewarig ja te knikken.
De voorbije jaren was Kanye een vernieuwer, veelkantig en gedurfd. Hij wist een hit te scoren zonder een duimbreed toe te geven aan de eisen van de radio. Kanye heeft de lat torenhoog gelegd voor de hele hiphopscene. Deze keer raakt hij er zelf niet boven.
