In 1965 verscheen Frank Herberts Dune bij een kleine uitgeverij. Het boek verscheen oorspronkelijk in het tijdschrift Analog als een vervolgreeks tussen 1963 en 1965. Herbert had zijn eerste boek onderverdeeld in Dune World en het tweedelige The Prophet Of Dune, een onderverdeling die hij in het herwerkte boek behield. Niet minder dan twintig uitgeverijen wezen de tot een klassieker geworden roman aanvankelijk af en ook de eerste vervolgverhalen leken weinig vertrouwen te wekken.
Hoewel Duin in 1966 zowel de Hugo Award als de Nebula Award for Best Novel kreeg, verschenen ook Dune Messiah (1969) en Children Of Dune (1976) eerst als serie in tijdschriften (respectievelijk Galaxy Magazine en opnieuw Analog), vooraleer ze als romans gepubliceerd werden. In 1977 werd Children Of Dune eveneens genomineerd voor de Hugo Award en werd al snel een bestseller. In 2002 werden beide boeken gebundeld door de Science Fiction Book Club, waarna in 2003 de miniserie Children Of Dune volgde die zich baseerde op beide romans. De (late) keuze voor die bundeling is niet zo vreemd, want net zoals in Duin de beide delen op elkaar volgen en zich als één verhaal voorstellen, geldt dit ook voor Duin Messias & Kinderen Van Duin. De roman start twaalf jaar nadat Paul Artreidis met behulp van de vrijmannen de macht gegrepen heeft en als keizer heerst. Voor de vrijmannen is Paul echter ook de beloofde profeet die hen naar het beloofde land zal leiden en in wiens naam de “jihad” opgestart zal worden.
Het is een jihad die Paul voorzien had en aan het einde van Duin hoopte te verhinderen. Zijn pogingen om een zekere orde te creëren, lijken in Duin Messias echter op niets uitgedraaid. Hoewel hij doorheen het hele keizerrijk aanbeden wordt als keizer, god en messias, zijn er ook verschillende machtsblokken die eropuit zijn hem uit de weg te ruimen, zoals de religieuze orde Gene Besserit, wiens kweekprogramma hem (een generatie te vroeg) heeft voortgebracht, de navigatorsgilde (die afhankelijk is van de melange die enkel op Arrakis te vinden is), de (technologische) Tleilax en, enigszins weifelend, zijn officiële vrouw (dochter van de vorige keizer) die van hem een kind wenst. De verschillende groepen hebben zo hun eigen redenen om Paul en zijn familie uit de weg te ruimen en trachten de ander daarbij voor hun kar te spannen, met alle onderhuidse spanningen vandien. Het grootste gevaar schuilt echter in Paul zelf, die in de toekomst kan kijken en dus elke gebeurtenis kan voorspellen. Uit zijn hele gedrag spreekt een gelatenheid en determinisme, vormgegeven door het feit dat de door hem voorziene jihad aan 61 miljard mensen het leven kostte en toch niet het ergste pad was dat hij had kunnen kiezen.
Hoewel Paul het complot weet te breken, kiest hij na door een aanslag (bewust?) blind te zijn geworden voor een vrijwillig ballingschap (en dood) in de woestijn conform de oude vrijmanse traditie. Zijn tweeling laat hij na de dood van hun moeder achter in de vrijmanse vest waar hij zelf ooit ook in opgenomen werd, terwijl zijn nauwste vertrouwelingen samen met zijn zuster de (tijdelijke) regering van het rijk overnemen. Pauls kinderen zijn echter net als hun tante Alia “in de moederschoot ontwaakt”, waardoor de levens, karakters en herinneringen van hun voorouders ook in en door hen leven. Normaal ondergaan leden van de Gene Besserit dit ontwaken via een riskant ritueel op volwassen leeftijd, omdat het grote gevaar schuilt in het ontstaan van de bezetenheid, beter bekend als “Gruwel”, waarbij een van de voorouders de persoonlijkheid volledig overneemt en via zijn of haar afstammeling opnieuw leeft.
In Kinderen Van Duin heeft Alia als regentes negen jaar na Pauls dodentocht in de woestijn de macht stevig in handen, terwijl de godsdienst die rond haar broer opgebouwd is steeds meer gecorrumpeerd raakt en verschillende fracties aan invloed trachten te winnen. De kinderen van Paul, Ghanima en Leto, beseffen net als hun grootmoeder (Paul en Alia`s moeder), dat Alia steeds meer beheerst wordt door de (dominante) stemmen in haar hoofd (haar voorouders) en verwordt tot een gruwel, een vloek en noodlot waar beide kinderen zich tegen verzetten. Leto weigert daarnaast het ritueel te ondergaan dat hem net als zijn vader zou toelaten in de toekomst te kijken, net omdat die toekomstvisioenen zijn vader meer verlamden dan hielpen regeren. Terwijl de macht op Arrakis verder verschuift en Alia alle (zelf)controle verliest, wordt door familieleden van de vroegere keizer een nieuw complot gesmeed, ditmaal tegen de kinderen van Paul, en duikt een blinde prediker op uit de woestijn, die volgens sommige gelovigen Paul zou zijn, die de vrijmannen opnieuw op het rechte pad zal brengen.
Gold in Duin nog de wereldlijke macht, complotten tussen en onder machtige families en onderdrukking door elites als de rode draad van het verhaal, in Duin Messias & Kinderen Van Duin richt Herbert zich op religies en hoe die zich verweven met de wereldlijke macht. Opvallend hierbij is hoe Paul, die in Duin opklom tot een held, in Duin Messias steeds meer evolueert tot een tragische antiheld die gevangen in de tijd en toekomst de controle verliest over wat hij zelf opgestart heeft en besluit boete te doen door een zichzelf gekozen dood in de woestijn op te leggen. Het ongelukkige van die keuze wordt duidelijk in Kinderen Van Duin, waar zijn vertrouwelingen en verwanten (verder) in onderlinge strijd verwikkeld raken en zich evenmin meester weten van de situatie, wat bij de ene tot een verdere corrumpering leidt waar de andere besluiteloos blijft. Het is aan Pauls kinderen om, wijs door de fouten van hun voorouders, het tij te keren.
Meer nog dan in Duin kiest Herbert in Duin Messias & Kinderen Van Duin voor een reflectie op macht in zijn verschillende vormen en hoe die zelfs de meest welwillende kan corrumperen of verlammen. Ook het idee dat het gewone volk nood heeft aan een leider, corrupt of niet, die hun de verantwoordelijkheid uit handen neemt, komt nadrukkelijker naar voor. Voor een groot deel van de bevolking is het vooral belangrijk dat iemand anders de beslissing neemt, lijkt Herbert te insinueren. Het is een gedachte die hij overigens ook doortrekt naar de Artreidis-clan, want net zoals Paul finaal faalt als messias die verlamd is door de toekomst, gaat zijn zuster ten onder aan de erfenis waarmee haar moeder haar heeft belast (en waarvoor ze wegvluchtte). De vrijmanse vertrouwelingen en vroegere Artreidis-strijders tot slot lopen vooral verloren, geprangd als ze zitten tussen oude loyaliteiten en gebruiken enerzijds en de angst voor een onzekere toekomst anderzijds. Het is binnen dit kluwen van twijfels, angsten en de nood aan een sterke leider dat Pauls kinderen hun lotsbestemming als dictator dienen te vinden en behoren te slagen waar hun voorouders gefaald hebben.
Wie beide romans na elkaar leest, merkt duidelijk hoezeer Herbert groeit in zijn rol als schrijver en steeds meer grip krijgt op het door hem gecreëerde universum. Niet geheel onterecht wordt Duin Messias als de mindere van de drie beschouwd, maar het werk is wel een noodzakelijke opstap naar Kinderen Van Duin waarin de verschillende thema`s pas echt tot hun recht komen. De wereld die Herbert geschapen heeft is gekend, net als de personages en de waarde van de planeet Duin. Hierdoor kan hij zich volledig richten op het verhaal en meteen de zaadjes planten voor het volgende deel waarbij het visioen van Leto verder vorm zal krijgen en zijn gouden pad tot een glorierijke toekomst voor de mensheid zal leiden, zij het dat de nodige offers gebracht dienen te worden. Een keuze en last die Leto bereid is te dragen. Wie in de Duin-boeken echter een pleidooi voor een sterk leider leest, vergist zich in Herberts visie die wat dit aspect betreft vooral lijkt in te spelen op de plicht het leven in eigen handen te nemen en de consequenties ervan te aanvaarden. Het is een keuze die vooralsnog enkel Leto lijkt te kunnen en willen aanvaarden en zijn neerslag krijgt in het volgende deel God-Keizer Van Duin.
