Limburg blijft ons met platen overstelpen. Notoire lawaaimakers als Geschmacksverstärker of Vandal X kregen er begin dit jaar een neefje bij met het stevige gezelschap Flipo Mancini. In rocktermen zijn ze met hun (bijna) dertig jaar ’old men’, en toch spelen ze nog graag met de volumeknop op elf. "Het klopt wel dat we meer lawaai maken dan je van drie man zou verwachten."
Het duurde lang, héél lang voor Flipo Mancini met een plaat naar buiten trad. De groep is inmiddels bijna tien jaar bezig, maar slechts twee man bleef constant: drummer Luc Flipkens en zanger-gitarist Bart Timmerman. Bassisten en andere muzikanten kwamen en gingen, een plaatje kwam er ook niet. Voor veel andere groepen zou zo’n personeelswissel geen reden zijn tot uitstel, bij Flipo Mancini gooiden ze met elk nieuw lid drastisch het roer om.
Timmermans: "Acht jaar geleden begonnen we met vijf man die allemaal hun ei kwijt wilden, dus zat de muziek heel vol. Dat is één reden waarom we zijn afgeslankt. Een andere is dat het gewoon veel gemakkelijker werken is met drie: afspraken zijn veel sneller gemaakt. Daardoor is ons geluid is met de jaren ook ’luchtiger’ geworden. Vroeger waren we nogal zwaar op de hand, maar we zijn geëvolueerd naar iets minder bombastische en donkere muziek: elke keer als iemand de groep verliet of er iemand bijkwam, lieten we alle oude nummers vallen en begonnen we nieuwe te repeteren. Raf, die er het laatst bijkwam, is ondertussen lang genoeg bij ons gebleven zodat we voldoende nummers hadden om een plaat te maken"
Raf Coenen (bas): "Gebruik het woord maar: we zijn meer funky geworden en we laten ook meer ruimte in de nummers toe tegenwoordig."
enola: Distorted Lovesongs heet jullie plaatje. Ik zou ze toch niet onder één of ander raam ten gehore brengen.
Timmermans: "Vandaar dat ze distorted zijn. Het begrip liefdesliedje kan heel breed zijn en een echt typisch liefdesliedje maken heeft weinig zin: niet alleen zijn we allemaal van straat, beter dan Elvis Costello’s "I Want You" kun je toch niet. Dus moet het op een andere manier. En politiek worden en ons ongenoegen uiten over de staat van de wereld wordt ook al snel zo zwaar op de hand. Daar zijn we wat te oud en misschien ook te cynisch voor."
"Hoe wil je je als dertigers en eindtwintigers met vrouw en kinderen nog fel afzetten tegen alles? Dat moet je doen als je zestien à zeventien jaar bent. Het heeft geen zin om je heel anders te gaan gedragen of andere dingen te gaan zeggen. Je krijgt andere ergernissen en ook de manier waarop je ze gaat brengen verandert: ik zie U2 "Sunday Bloody Sunday" toch ook niet meer schrijven nu ze veertig zijn."
enola: Jullie hebben jullie debuut erg goedkoop opgenomen, in tegenstelling tot andere Vlaamse groepjes. In een gesprek met een paar van die groepjes in de FET had je het daar moeilijk mee.
Timmermans: "Als je een beetje realistisch bent, dan weet je dat je met rockmuziek die gigantische bedragen in Vlaanderen niet terugverdient. Nooit van z’n leven. Wat mij daarbij opvalt, is dat veel van die groepjes zelf hebben zitten lenen om die plaat op te nemen. Ik vraag me dan af waar dat geld naartoe gaat: wij zijn niet eens een studio ingetrokken, maar gewoon bij een vriend thuis gaan opnemen. De techniek is zo sterk geëvolueerd dat je geen dure studio meer nodig hebt, tenzij misschien voor de ruimte, maar zeker niet wat het materiaal betreft: alles zit tegenwoordig in bakje van tweehonderdduizend frank. Zelfs toen we voor Vandal X met Steve Albini gingen opnemen, kostte ons dat alles in totaal maar rond de vijfduizend euro. Dan vraag ik me af waar je 20.000 euro aan besteedt?"
"Als je dan weet dat die jonge groepen ook nog het idee hebben dat ze van hun muziek kunnen leven, dan begrijp ik het helemaal niet. Het is in elk geval niet onze mentaliteit: we hebben alledrie een serieuze job en we hebben helemaal niet de intentie om van muziek onze hoofdactiviteit van te maken. Het is goed zoals het nu is, al mag het natuurlijk altijd ietsje meer muziek zijn, maar niets moet. Vanuit die optiek vinden we het normaal dat we geen grote sommen gaan uitgeven als we met een klein budget ook een plaat kunnen maken die we goed vinden en waarmee we her en der kunnen gaan spelen, én die ook iet of wat verkoopt. Met optreden verdienen we zelfs nog wat geld bij zodat we als we nog eens tachtigduizend frank hebben, opnieuw een plaat kunnen opnemen. ’t Is een hobby en zolang die zelfbedruipend blijft, is het goed."
enola: Betekent het iets voor jullie om op Pukkelpop geprogrammeerd te staan?
Timmermans: "Absoluut. Het is uiteindelijk het festival waar we mee opgegroeid zijn. Vorig jaar stonden we met Vandal X op het hoofdpodium. Dat was raar, met twee op zo’n groot podium. We hebben het dan maar kleiner gemaakt en hebben het drumpodium vooruitgeschoven."
enola: Hoe doen jullie dat eigenlijk om Flipo Mancini en Vandal X uit elkaars vaarwater te houden? Is het één prioritair op het ander?
Timmermans: "Dat is echt in periodes. Nu hebben we het heel druk met Flipo Mancini en dus is dat het belangrijkste. Maar soms is dat Vandal X. Het wijst zichzelf uit, en kan soms perfect in elkaar overlopen: in mei speelden we bijvoorbeeld heel veel met Flipo Mancini, maar tussenin ook een paar keer met Vandal X."
Coenen: "Uiteindelijk: éénmaal de nummers goed ingestudeerd zijn, heb je niet meer die grote repetitiebehoefte en kun je vrij gemakkelijk switchen tussen beide repertoires.
Timmermans: "We spelen zelfs samen: in het najaar gaan Flipo Mancini en Vandal X samen op tour in Nederland. We hebben nog geen idee wie het voorprogramma van wie zal doen. Waarschijnlijk zullen we afwisselen: dat deden we ook toen Vandal X ooit samen met Geschmacksverstärker toerde."
enola: Raf, jij hebt jezelf erg ingeschreven in de beweging voor copyleft, die haar pijlen richt op het beleid van de grote platenfirma’s en haar anti-kopieerbeleid. Steek je daar je nek mee uit?
Coenen: "Het is beter af en toe eens tegen wat schenen te schoppen om mensen te wakker te houden denk ik. En om te blijven nadenken over waar je mee bezig bent. Die radicaliteit is echter relatief: ik was daar meer mee bezig toen ik aan de K.U.Leuven wetenschappelijk onderzoek deed over popmuziek en overheidsbeleid, nu wil ik als muzikant vooral mijn ding doen. En het is niet zo dat wij zoveel verkopen of zoveel concerten doen dat we veel geld verliezen aan de muziekindustrie of de auteursrechtenvennootschappen."
Timmermans: "In het hardcore-genre werd er altijd al veel gekopieerd. Toen ik in het middelbaar zat was dat niet anders: één iemand kocht een plaat en zette die voor alle anderen op cassette. Ik kan me best wel inbeelden dat Clouseau nijdig wordt als ze zien dat de platenverkoop op tien jaar tijd met een derde is afgenomen: dat heeft effectief heel veel met kopiëren te maken. En dan kan ik ze wel gelijk geven in hun verontwaardiging. Vanuit ons perspectief heb ik liever dat ze onze plaat kopiëren dan dat ze die sowieso niet kopen." (lacht)
enola: Die keuze om het allemaal zo kleinschalig te houden, klinkt bijna als een abdicatie van de ambitie. Hebben jullie de archetypische rock ’n roll droom ergens diep opgeborgen?
Timmermans: "We hebben die jongensdroom nog wel maar we staan er realistischer tegenover: het zal altijd een droom blijven en zeker in ons circuit. Groepen als Shellac hebben thuis in de VS ook een gewone job. Laatst deden we een tour met Haymarket Riot: daarvoor nemen die mannen vakantie. Na vier weken tour door Europa, zitten die nu ook terug achter hun bureau hoor. Heel veel mensen hebben zo’n glamoureus ideaalbeeld van een rockgroep dat helemaal niet klopt."
Coenen: "Voor mijn onderzoek aan de K.U. Leuven heb ik met die mannen van Soulwax en dEUS gepraat. Die verkopen naar Belgische normen gigantisch, die spelen op Werchter en in het buitenland… Maar vergeet het maar dat die binnen zijn: die leven gewoon van de dop, moeten geld van hun lief lenen, kunnen zich geen auto betalen… Tot zover de ideale wereld van de popmuzikant. Dan ben ik tevreden dat wij alledrie een vaste job hebben en voor de rest met de groep iedere maand wat aan de kant kunnen zetten om onze eerste plaat te betalen."
enola: Het Michel De Coster-fenomeen: overdag manager met pak en das, ’s avonds rock’n roll animal?
Coenen: "Ja, en zo zijn er veel. Het is één van de meest realistische manieren om met muziek bezig te zijn, zelfs als je redelijk wat optredens hebt. Uiteindelijk zijn er hier in België ook heel wat groepen populair die in hun thuisland niets voorstellen. Dog Eat Dog, om er maar één te noemen, maar ook Sixteen Horsepower. In de Verenigde Staten spelen die voor vijftien man."
Timmermans: "Hetzelfde met de Belgische artiesten die in het buitenland gaan toeren. Veel meer dan een sandwich en een rol wc-papier krijgen die daar ook niet. Dan vind ik het prima zoals het nu voor ons loopt: we betalen heel wat zelf aan de opnames, maar we doen gewoon ons eigen ding. Iemand die van voetballen zijn hobby heeft gemaakt, twee caféploegen en een vriendenploeg bestuurt is misschien wat gezonder bezig dan ons, maar voor de rest verschilt het niet veel van wat wij doen."
