Ik ken geen enkele artiest die zijn persoonlijke leed en verdriet
zo in creativiteit weet om te zetten dan Mark Everett. Het
boegbeeld van Eels, die zich het liefst laat aanspreken met ‘E.’,
werd dan ook niet meteen door het lot gespaard. Na een moeilijke
jeugd als zoon van twee briljante wetenschappers werd Everetts
leven overschaduwd door verlies in zijn familie. De dood van zijn
moeder, na een slopend gevecht tegen kanker, gaf hem de inspiratie
om in 1996 het sublieme ‘Beautiful Freak’ te maken. In de hand
gewerkt door de eerste schuchtere successenvan de alternatieve
muziek was de naam van E. meteen gemaakt. Op ‘Electro Shock Blues’
ondernam hij een (deels mislukte) poging om het trauma eindelijk
van zich af te schrijven. Ook dit leverde een uitstekend, donker
album op, dat ‘Beautiful Freak’ in kwaliteit zelfs voorbij stak.
Later volgden nog ‘Daisies Of The Galaxy’ en ‘Souljacker’, en ook
deze platen droegen niet bepaald bij tot de feeststemming ten huize
Delnat. E.’s succes en goedkeurend geknik bij het recensentengild
hadden evenwel niet te lijden onder al die droefenis. Het was pas
met Shootenanny! dat Eels niet
over de gehele lijn voldoening verschafte. Meteen ook de kans die
vele criticasters aangrepen om luidkeels te declameren dat het
creatieve vuur van Eels eindelijk gedoofd was.
Met zijn zesde langspeler snoert hij die boosdoeners abrupt de
mond. Langspeler mag bovendien zeer letterlijk genomen worden: met
33 nummers, verspreid over anderhalf uur, is ‘Blinking Lights &
Other Relevations ‘een plaat van epische proporties geworden. Ook
de onvermijdelijke term ‘conceptplaat’ komt hier om de hoek kijken,
maar meer dan voor een verhaal is de centrale rol weggelegd voor
overkoepelend gevoel. Op ‘Blinking Lights…’ laat E. namelijk weten
dat hij nog steeds hoopvol naar de toekomst kijkt, nog steeds van
het leven houdt, ondanks de ellende die ermee gepaard gaat.
33 tracks op een album zetten, daar is lef voor nodig. Dan ook nog
eens de aandacht van de luisteraar de volle rit weten vast te
houden, daar is een pak talent voor nodig. Onvermijdelijk genoeg
leek de lengte van ‘Blinking Lights…’ ook de achilleshiel. Het is
waar dat de terugkerende muzikale thema’s wat variatie uit de plaat
wegnemen. Het lijkt me ook onrealistisch dat alle 33 liedjes even
veel zouden aanspreken. Er bestond een kans dat de Eels’ nummers
ons na een tijdje zouden gaan vervelen. Gelukkig is E. zich daar
ook van bewust en wisselt hij de reguliere tracks af met enkele
frisse instrumentals. Het maakt het in elk geval stukken moeilijker
om hoogtepunten aan te doen.
Om toch een poging te doen: voor mij persoonlijk zijn ‘Trouble With
Dreams’ en ‘Old Shit/New Shit’ de absolute hoogvliegers. Beiden
zijn typisch Eels, maar klinken desalniettemin verfrissend. Het
eerste wordt sfeervol in de luren gelegd door een legertje bellen,
het laatste bevat een gezonde portie goed ouderwets gitaarwerk,
geslaagd in zijn eenvoud. Bovendien laat E. de luisteraar geregeld
alle kanten van het muzikale spectrum zien. Zo mag er rustig
gerockt worden op het vinnige ‘The Other Shoe’, terwijl ‘Son Of A
Bitch’ een integere pianoballad is. Er zijn op de plaat ook enkele
gastrollen weggelegd. Tom Waits draagt enkele vreemde geluiden bij
aan het leuke ‘Going Fetal’, maar het zijn vooral Peter Buck van
R.E.M. en John Sebastian van The Loving Spoonful die daadwerkelijk
iets aan een nummer toevoegen, respectievelijk aan ‘To Lick Your
Boots’ en ‘Dusk: A Peach In The Orchard’.
Enige tijd geleden bombardeerde ik Picaresque van the Decemberists nog tot
de beste popplaat van 2005. Dat bleek nu misschien iets overhaast
te zijn, want hoewel ‘Picaresque’ nog steeds een steengoede plaat
is, blijkt Blinking Lights toch net iéts sterker te zijn. Eindelijk
haalt Eels nog eens het niveau van ‘Electro Shock Blues’.
Natuurlijk kan gezegd worden dat er enkele nummers best van de
plaat gelaten mochten worden. Als we de nummers apart gaan
bekijken, valt namelijk op dat niet alle 33 liedjes hetzelfde hoge
niveau halen. Maar dat is een slechte manier om deze plaat te
bekijken. Dit is een collage van liedjes, en die mogen nu eenmaal
niet uit hun context gehaald worden. Om die reden geef ik ‘Blinking
Lights…’ dan ook koppig een 5 op 5. Als afgewerkt geheel is de
plaat namelijk een topper, het meesterwerk dat er al die jaren zat
aan te komen. Voor mij maakt het ook niet veel meer uit of Everett
hierna niets meer van belang aflevert. ‘Blinking Lights…’ zal
steeds als een ijzersterke prestatie gelden, zijn magnum opus. Ik
twijfel er dan ook niet aan dat Blinking Lights de tand des tijds
zal weten te overleven.
