122 min. / D-T /
2007
Iñárritu, let op uw tragedies, want Fatih Akin gooit zich ook
nog eens op de miserie van de condition humaine. ‘Auf der
Anderen Seite’, de langverwachte opvolger van de driedubbele
mokerslag ‘Gegen die
Wand’ is alweer een diepmenselijke kroniek die zich afspeelt in
de grijze zone tussen de Duitse en Turkse identiteit. Niet bepaald
een film die je met een dartel huppelpasje naar huis stuurt, maar
wie de omvangrijke mozaïek van Akin een kans geeft, zal er een
emotioneel rijk gevoel aan overhouden. De fragiele zieltjes die nog
steeds natrillen van de uppercut van ‘Gegen die Wand’ mogen
trouwens ook komen, want een rijpere Akin vindt meer dan eens een
open gaatje aan de donkere hemel waar een straaltje hoop en
medeleven door komt schemeren. Niet dat hoop doet leven, maar het
komt toch al iets dichter in de buurt.
‘De dood van Yeter’. Een onheilspellend begin dat laat vermoeden
dat Fatih Akin nog altijd niet de meest vrolijke in huis is. ‘Auf
der anderen Seite’ vertelt het door elkaar lopend verhaal van
verschillende individuen en het leven en lijden dat ze, toevallig
of niet, met elkaar delen. Het begint in Duitsland bij kras oudje
Ali (Tuncel Kurtiz), die zich nog fris genoeg voelt om de meisjes
van plezier te bezoeken. Hij valt voor het Turkse hoertje Yeter
(Nursel Köse) en vraagt haar om bij hem in te trekken. Zijn zoon,
Nejat (Bakri Davrak), een professor in Duitse literatuur, keurt de
relatie niet goed, maar krijgt toch een band met Yeter. Na haar
aangekondigde dood, beslist Nejat om naar Turkije te gaan en Yeters
dochter Ayter te vinden. Maar het moet nu toch wel lukken dat Ayten
(Nurgül Yesilçay), een politieke activiste, zelf al naar Duitsland
is gevlucht. Het wordt een lange, zwaarmoedige reis met ironische
lotspelingen, onverwachte ontmoetingen en kleine momentjes van
liefde, lijden en vergiffenis.
Fatih Akin gaat terug naar zijn Turkse heimat in ‘Auf der
anderen Seite’, de film die hoogst waarschijnlijk zijn definitieve
internationale doorbraak zal betekenen. En terecht. De Turk uit
Duitsland richt opnieuw zijn emotioneel geladen pijlen op de
complexe materie rond de culturele overlappingen en verschillen
tussen Turkije, Duitsland en vooral de mensen die met één been in
beide landen staan. Heavy stuff, maar op
toegankelijke wijze weergegeven door de zware brok te verwerken in
een intiem maar fijn uitgesponnen verhaal over ‘zoekers’. Mensen
die nog niet helemaal zeker zijn over wat ze willen in hun leven,
maar wel hopen dat hun zoektocht ergens toe zal leiden. Een gevoel
dat trouwens sterk aanwezig is tijdens het eerste half uur van ‘Auf
der anderen Seite’. Je hebt totaal geen idee welke richting Akin
zal uitgaan (of je moet al de uitgebreide synopsis opgezocht
hebben, kleine tip: niet doen!), maar je hoopt dat het ergens
naartoe leidt en de moeite waard is. Akin heeft de juiste weg
gekozen.
‘Auf der Anderen Seite’ is minder rauw en intens dan ‘Gegen die Wand’, maar
stukken ambitieuzer en iets toegankelijker in zijn opzet. Zo doet
de narratieve en thematische structuur denken aan het werk van
Alejandro González Iñárritu, zonder als een goedkope
copycat over te komen. Bovendien hebben de voorzichtig
uitgekozen karakters elk hun unieke aandeel om de boodschap
overtuigend tot zijn recht te laten komen. Feit is dat ‘Auf der
anderen Seite’ een film met pak is. Er zit veel in, het
vergt een inspanning van de kijker om het allemaal mee te pikken,
maar Akins uitgedokterde regie (geholpen door een sfeervolle
fotografie die beide werelden – Duitsland en Turkijke – treffend
vat) zorgt er ook voor dat de vele door elkaar lopende draden
steeds duidelijk en relevant aan elkaar geknoopt worden. Vooral de
fakkeloverdracht van de protagonisten werkt verrassend goed. Het
niet geheel interessante verhaal van Ali vloeit mooi over naar dat
van zijn zoon Nejad, die op zijn beurt de poort naar de andere kant
openzet en Aytens turbulente relaas laat binnensijpelen. ‘Auf der
anderen Seite’ heeft een uitgekiende tweedelige structuur dat
eenzelfde verhaal van twee kanten belicht, om naar het einde toe
bijna synchroon samen te laten smelten. Dat is knap, bijzonder
knap.
Wat niet wegneemt dat de onvoorspelbare narratieve opbouw bij
momenten iets te gekunsteld aanvoelt (Akin rekt het bovendien een
kwartiertje te lang, ondanks de prachtige en veelzeggende
slotscène), maar voor het overgrote deel is die prijs voor beste
scenario in Cannes dubbel en dik verdiend. Akin is een begenadigd
verteller die een verhaal zodanig naar zijn hand zet met gevoelige
personages, interessente koerswijzigingen en een samenhangende
thematiek dat zelfs de aankondiging van de dood van twee cruciale
personages totaal niet als pretbedervende spoilers overkomen.
Integendeel, ‘Auf der anderen Seite’ draagt iets opvallend
positiefs met zich mee. Akin heeft een film gemaakt over de dood en
de impact ervan op de bijstaanders, maar is geen pessimist. Je weet
dat de hartzeer achter het hoekje schuilt, maar de hoop verdwijnt
nooit.
Omdat niet elk personage en bijhorend verhaaltje is even boeiend
is, valt er af en toe een onvermijdelijk dood momentje in ‘Auf der
anderen Seite’. Gelukkig zitten die vooral aan het begin en wint de
prent aan betrokkenheid naarmate het verhaal zich op ingenieuze
wijze ontplooit. Niettemin wordt er te weinig aandacht besteed aan
de relatie tussen Nehad, de Duitse zoon van een Turkse immigrant
die Duitse literatuur doceert en naar Turkije trekt om er een
boekenwinkeltje uit te baten met uitsluitend Duitse boeken
(holy symboliek!), en de prostituee Yeter. Hun relatie
moet dienen als katalysator voor de rest van het verhaal en krijgt
te weinig ademruimte voor zijn latere belang. Voor de rest is het
vooral de moeder van Lotte (een cruciaal nevenpersonage), die in de
voetsporen van haar dochter treedt, die indruk achterlaat (de
neverending huilscène in de hotelkamer!) en met haar
geschenk van vergiffenis diepe ontroering opwekt. Het helpt
natuurlijk dat alle acteurs het beste van zichzelf geven in hun
doorleefde en levensechte personages.
Na zijn overdonderende prijsbeest ‘Gegen die Wand’
bevestigt regisseur Akin zijn talent met het rijkgelaagde ‘Auf der
anderen Seite’. Als geheel kruipt het iets minder diep onder de
huid als zijn voorganger, maar dit blijft intelligente en relevante
Europese cinema die een specifiek onderwerp gebruikt om een
universele boodschap over te brengen. Ontdekken die handel.
