Grunberg is een man die controverse oproept, voor de ene is hij de belichaming van een doorgetrokken afstandelijk nihilisme, terwijl hij voor de ander net een poseur is die zich graag wentelt in voornoemde portrettering maar bovenal een vervelende klier is die steevast uit hetzelfde vaatje tapt. In Moedervlekken weet Grunberg beide percepties samen te laten vloeien terwijl hij ook (onbewust) op tedere, maar tevens harde manier afscheid neemt van zijn overleden moeder. In die zin is Moedervlekken misschien wel Grunbergs meest persoonlijke relaas tot nu toe.
Centraal in de roman staat de psychiater Otto Kadoke – Kadoke voor iedereen – die als suïcidespecialist voor de crisisdienst werkt en daar zijn hele bestaan op afstemt. De enige voor wie hij zich nog enigszins open lijkt te stellen, is zijn oude hulpbehoevende moeder. Wanneer Kadoke de controle verliest en zich vergrijpt aan een van de (illegale) Nepalse verzorgsters van zijn moeder, ziet hij zich genoodzaakt een nieuwe verzorgster voor zijn veeleisende moeder te vinden. Finaal leidt zijn zoektocht naar een van zijn patiënten, Michette, die een verleden van zelfmutilatie en (gedwongen) opnames achter de rug heeft en uitbehandeld heet te zijn, een eufemisme voor ‘hier kan geen hulp baten’.
De bizarre driehoeksverhouding tussen de drie personages en hun wederzijdse afhankelijkheid, vaak vormgegeven door verwijten, passief-agressief gedrag en afstandelijkheid, breekt langzaam maar zeker door het pantser van onverschilligheid van Kadoke, die beweert boven het lijden te staan, en dwingt hem zijn eigen leven en keuzes te overdenken. Niet geheel toevallig komt in het einde van het boek een gesprek tussen Kadoke en een van zijn weinig overgebleven vrienden aan bod waarbij het verzoek van die laatste aan Kadoke om zich niet verder af te sluiten van zijn vrienden zowaar weerklank lijkt te vinden . De ‘Grunbergse antogonist’ die traditiegetrouw stoïcijns ten onder gaat aan zijn/haar gebrek aan levenswil, lijkt voor de eerste maal een uitweg gevonden te hebben.
Of Moedervlekken de meest openlijk autobiografische roman is die Grunberg geschreven heeft, dient nog te blijken, maar eenieder die de hechte maar ook niet helemaal gezond ogende relatie tussen Grunberg en zijn overleden moeder ietwat kent, zal snel parallellen kunnen trekken tussen de manier waarop Kadoke en zijn moeder een disfunctionele/functionele relatie hebben en de band die Grunberg met zijn moeder had. Uiteraard is het geen (schuld)bekentenis, maar de manier waarop Kadoke langzaam maar zeker zijn ongenaakbaarheid laat vallen, is niet geheel verschillend van Grunbergs eigen afstandelijke openbare personage en zorgt ervoor dat de schrijver nu ook met andere ogen bekeken wordt.
Moedervlekken is niet Grunbergs magnum opus geworden (De Joodse Messias prijkt nog steeds op die plaats) en kent zelfs een wat valse start met de introductie van Kadoke en de manier waarop hij zich aan de verzorgster Rose vergrijpt. Aanvankelijk lijkt het er immers op dat Kadoke het zoveelste Grunberg-personage is dat liever dan in het leven te staan, zichzelf er buiten zet als observator maar tezelfdertijd geen grip krijgt op de gebeurtenissen die hem (haar) naar een zekere afgrond leiden en duidelijk maken dat ook hij zich niet zomaar boven en buiten het leven kan plaatsen. Bij monde van Michette gooit Grunberg het ditmaal echter over een andere boeg, door alles waar kadoke voor staat in vraag te stellen en het trauma van hen alle drie (ook de moeder) bloot te leggen.
In Moedervlekken stelt Grunberg het trauma centraal en hoe zijn drie hoofdpersonages elk op hun manier er een antwoord op zochten dat niet afdoende blijkt te zijn. De vlucht van/voor het leven is weliswaar het meest zichtbare bij Michette maar ook Kadoke en zijn moeder lijden eraan. Finaal creëert de zorg voor Michette en zijn vele ‘conflicten’ met haar ervoor dat Kadoke uit de vicieuze cirkel weet te breken en ook zijn moeder en Michette op het mogelijke pad van genezing en heling weet te zetten. Het is een opvallende en heel andere Grunberg die naarmate het boek vordert naar voor komt. Met Moedervlekken lijkt hij als auteur eindelijk een ander pad te willen inslaan, een dat doet uitkijken naar zijn volgende roman.
