Bijna niets is zo vanzelfsprekend als het moederinstinct. Maar het moederschap, of ouderschap tout court, is niet altijd logisch. Dat moeder-zijn verschillende invullingen kent, toont Maggie Gyllenhaal aan met haar regiedebuut The Lost Daughter. Het script, waarvoor Gyllenhaal de scenarioprijs won op het Filmfestival van Venetië, is gebaseerd op de roman La figlia oscura van de schrijfster die publiceert onder het pseudoniem Elena Ferrante. De mediaschuwe schrijfster kende Gyllenhaal persoonlijk – via mail – de filmrechten toe, op één voorwaarde: Gyllenhaal moest zelf plaatsnemen in de regiestoel.
Het eerste beeld is een shot van een vrouw (Olivia Colman) die ’s nachts enigszins verward aan de rand van de zee staat. We zien een bloedende wonde aan de onderkant van haar buik. Dan stort ze ineen. Vervolgens zien we diezelfde vrouw, Leda Caruso leren we, een Britse professor die lesgeeft aan Harvard, aankomen in een vakantiehuis aan de Griekse kust. Daar combineert ze universiteitswerk met de nodig portie ontspanning. Haar rust wordt echter verstoord wanneer een grote luidruchtige Amerikaanse familie aankomt. Een van hen is Nina (Dakota Johnson), een jonge moeder, die meteen de aandacht trekt van Leda.
Aan de hand van associatieve herinneringen komen we meer te weten over het verleden van Leda. Wanneer Nina’s dochtertje Elena verdwenen lijkt te zijn en de jonge mama bijgevolg paniek slaat, krijgen we een flashback van een jonge Leda (Jessie Buckley) die langs een kustlijn angstig de naam van haar dochter uitroept. Vanaf dan schakelt het verhaal over op snijden tussen heden en verleden, waardoor we ons druppeltjesgewijs een beeld kunnen vormen van de vrouw Leda Caruso. Een karakterstudie van een realistische vrouw met al haar gebreken – een Fleabag personage zeg maar – zou anno 2021 niet meer zo vernieuwend horen te zijn.
Gylllenhaal bewijst dat ze het principe van “show, don’t tell” machtig is en maakt weinig woorden vuil aan het uitleggen van de plot of karakterontwikkelingen. Ze steunt voornamelijk op het ijzersterke acteerspel van Colman, Johnson en Buckley die alle drie mits kleine gelaatstrekken en veelzeggende blikken nuance in hun spel leggen. In het bijzonder Colman slaagt erin om aan haar ogen of aan simpele handelingen als het verplaatsen van een strandstoel een myriade van emoties en betekenissen toe te voegen. Het geheel blijft zo gedrenkt in mysterie dat gevoed wordt door dreigende muziek en het klotsen van de zee. Als kijker probeer je mee de puzzel te leggen, maar de stukjes lijken telkens van vorm te veranderen.
De complexiteit van ouderschap en de keuzes die daarbij horen, vormen het centrale thema van de film. Dat kinderen de nodige opoffering vragen weet iedereen, maar of je echt bereid bent carrière, vrijheid en seksualiteit aan de kant te zetten ontdek je pas eens het mogelijks te laat is. Dat thema – in relatie tot vrouwen! – belicht Gyllenhaal in The Lost Daughter met de nodige subtiliteit. Oordelen laat ze daarbij volledig aan u over.
