Vrouwelijke seksualiteit blijft maatschappelijk een soms intrigerend maar vaak vooral een vermoeiend vraagstuk. Het cliché van de hoer en madonna indachtig wordt het beschouwd als iets wellustig dat vooral verwerpelijk is. En hoewel daarbij vaak (en niet onterecht) naar mannen verwezen wordt, mag niet vergeten worden hoe vaak vrouwen zelf maar al te vaak de andere in een negatief daglicht zullen stellen om welke reden dan ook. Een vrouw die haar seksualiteit bewust beleefd, blijft tot op zekere hoogte nog altijd een taboe.
undefinedMet de veelzeggende titel Vrouwen gaan niet vreemd wil Wednesday Martin (eindelijk?) komaf maken met een aantal van de veronderstellingen rond vrouwen en hun seksuele gedrag en opvattingen of zoals de ondertitel zelf aanhaalt: Mythes over het zwakke geslacht. Martin, die zelf al lange tijd getrouwd is, baseert zich voor haar werk enerzijds op gesprekken met vrouwen die bepaalde keuzes gemaakt hebben en anderzijds op interviews en literatuur van seksuologen en experts. Zo bouwt ze een werk op dat vlot leest en tezelfdertijd ook bepaalde inzichten tracht over te brengen. Het is een techniek en stijl die voor- en tegenstanders zal hebben en voor de ene het boek net tot een vlotte leeservaring maakt en voor de andere vooral frustraties zal oproepen dat het geheel toch te oppervlakkig blijft. Wars van de appreciatie kan alvast de bedenking gemaakt worden dat er van een echte synthese geen sprake is.
Op dat vlak mag meteen ook een andere kritiek gegeven worden: wanneer Martin zich op het meer wetenschappelijke veld begeeft, durft ze wel meer dan eens een grove kam boven te halen om haar uitgangspunt(en) te ondersteunen en citeert ze bepaalde theorieën en ideeën wel heel vrijelijk of blijft ze wat tegenargumenten betreft heel erg op de vlakte. Het is een bedenking en ergernis die vooral opduikt wanneer het boek echt interessant wordt door een meer wetenschappelijke onderbouwing en het daar onder meer naar het leven van bonobo`s kijkt. Hoewel de uiteenzetting over de sociale en maatschappelijke structuur van bonobo`s interessant is en de aanvankelijke `ontzetting` bij sommige wetenschappers over hun seksuele gedrag wel vermakelijke leest, maakt Martin wel snel een sprong en vertaling naar het menselijke gedrag en hoe dit in essentie hetzelfde zou zijn, ware het niet voor maatschappelijke structuren.
In die analyse maakt ze een tweede slordige denkfout door dit te koppelen aan landbouw en hoe mannen hiermee de macht `grepen`. Een zekere vooringenomenheid is Martin dan ook niet vreemd waarbij ze opvallend vaak feiten en overleveringen in het voordeel van de vrouw zal interpreteren dan wel bepaald gedrag zal vergoelijken of negeren. Opnieuw vormt het bonoboverhaal de mooiste illustratie waarbij het intussen populaire beeld dat bonobo`s conflicten via seks oplossen een duister kantje heeft wanneer blijkt dat in de door vrouwen gedomineerde groep niet alleen opvallend veel agressie tegen mannetjes opgetekend wordt (inclusief blijvende verminkingen), maar ook dat er vaak sprake is van verkrachtingen. Martin tekent het wel op maar toont hier duidelijk minder medeleven dan wanneer ze de al even beklagenswaardige positie van vrouwtjeschimpansees bespreekt. Ook wanneer overspel al dan niet zijdelings aan bod komt, lijkt het vooral over het vrouwelijke recht om genot te zoeken gaan zonder dat daar binnen een relatie consequenties verbonden aan mogen zijn.
Het is een dubbele moraal die Martin hier hanteert en wanneer het opduikt wel stoort, want hoewel ze doorheen het boek met recht en rede de aanname dat de man een jager en de vrouw een al dan niet gewillige prooi in vraag stelt en zelfs aantoont waar deze foute aanname (ten dele) op steunt ondanks overtuigend bewijs van het tegendeel, lijkt ze vaak een soort omkering van waarden te propageren. Meer dan eens lijkt Martin niet alleen te insinueren dat vrouwen seksueler zijn dan mannen, maar dat hen dit ook het recht zou verlenen om buiten een relatie genot te zoeken. Op die manier praat ze ironisch genoeg gedrag goed dat ze net zozeer veroordeelt. Het is jammer dat Martin doorheen het boek eigenlijk nooit echt de juiste toon vindt en anekdotische journalistiek (onder andere over `seksfeestjes voor en van vrouwen`) afwisselt met impressies, gesprekken met wetenschappers en uitweidingen over hun inzichten zonder dat het een geheel wordt.
Martin is uiteraard een begenadigd schrijver die de verschillende invalshoeken aankan, maar naast en door elkaar leveren ze geregeld een potje op. Daarnaast zoekt ze verschillende invalshoeken om haar these over vrouwelijke seksualiteit (en de verdrukking ervan) te onderbouwen maar komt ze nooit tot een sluitende synthese waardoor het werk op verschillende vlakken slordig in elkaar haakt. In essentie is dat jammer want Martin breekt met recht en rede een lans voor een `nieuwe` kijk op vrouwelijke seksualiteit en ze weet wel degelijk relevante feiten en inzichten aan te brengen evenals clichés en stereotiepe denkbeelden te ontkrachten. Vrouwen gaan niet vreemd. Mythes over het `zwakke geslacht` heeft als grote troef dat het zich tot een breed publiek leest met een vlot geschreven werk, maar de grote zwakte blijft het daarbij aan coherentie en kritische zin inschiet.
