De reeks De man van het jaar gaat over mensen die de loop van de geschiedenis sterk beïnvloed hebben zonder rechtstreeks in the picture te staan. Vaak helden, maar ook soms echte rotzakken. En de man van het jaar 1894 is duidelijk van het laatste soort.
Intussen zitten we al aan deel 7. Jammer genoeg zeker niet het sterkste deel, ondanks het interessante gegeven. Duitsland en Frankrijk vormen deze keer de achtergrond, twee landen die constant in koude en warme oorlogen met elkaar verzeild geraken. Spionage was toen ook al wat meer dan een lucratieve bezigheid. Dubbelspionnen en spionnen maaien elkaar het gras voor de voeten. Hier draait alles rond de man die Dreyfus liet opdraaien voor z’n eigen spionagepraktijken: Ferdinand Walsin Esterházy. Esterházy maakt hiervoor dankbaar gebruik van het groeiende antisemitisme in Frankrijk. We leren hem kennen als een duister individu met een bedenkelijke carrière die van de ene leugen in de andere duikt. Hij is eerst militair, vooral in het pauselijke leger, vervolgens belegger, maar vooral gokker. Hij leent geld om zijn putten te delven en zo nog diepere putten te graven. Ook zijn adellijke titel behoort hem eigenlijk niet toe. Als het water hem aan de lippen komt, begeeft hij zich op glibberig pad.
Het is intussen 1894 en hij neemt contact op met Maximilian von Schwarzkoppen, de militaire attaché van Pruisen, en overhandigt hem een kopie van het nieuwe militaire veldhandboek voor de veldartillerie en een nota over de werking van de hydraulische rem op het nieuwe kanon. Maar Esterházy, die nu fulltime voor de Duitsers spioneert, maakt fouten, en een van die fouten heeft zware gevolgen. Opmerkelijk genoeg niet voor hemzelf. Hij weet niet dat er op de Duitse ambassade een poetshulp rondloopt die systematisch de inhoud van de papiermanden van de Duitse officieren doorspeelt naar de Franse geheime dienst. Zo ook “het bordereau” (lijst met gegevens) geschreven door Esterházy, maar hij zal nooit worden veroordeeld. De Generale Staf van het leger zal iemand anders doen boeten. En het welig tierende antisemitisme in de nadagen van de derde Franse republiek leidt gauw naar een evidente zondebok: Alfred Dreyfus, een jood.
We krijgen een mooi geschiedenislesje, vooral vanuit het oogpunt van Esterházy. Maar het geheel wil net iets te veel geschiedenisles zijn. Het lijkt soms een Verhaal van Oom Wim, de reeks uit de jaren zeventig in Kuifje, waarbij een grijze man met pijp ons wat geschiedenis in stripvorm probeerde bij te brengen via tekeningen in een wat melig-realistische stijl, maar vooral weinig tekstballonnen. En daar mankeert het hier ook aan. Enorm veel tekstkaders voor de verteller, maar extreem weinig dialoog en interactie tussen de personages. Scenarist Fred Duval kennen we trouwens van wisselende kwaliteiten met series zoals Hauteville House, Wonderball en zijn bijdrage aan Het Verband van de Ring. Maar de grote lappen tekst geven de tekeningen een bijrol en dat is een gemiste kans. Florent Chavez heeft een mooie, heldere stijl en is ook een ster in het inkleuren. Dat bewees hij al met deel 9 in de reeks Zeven: Zeven personages, waardoor hij internationaal in het vizier kwam.
Veel actie zit er deze keer niet in, maar ook niet in het verhaal. Jammer, want zowel de personages als het verhaal en het tijdskader bieden heel wat kansen. We krijgen vooral zwijgende bordkartonnen figuren die als illustratie dienen bij de tekst. Geen hoogvlieger dus, dit zevende deel.
