”Never change a winning formula”, zo luidt het winnende devies van menig marketeer. Is dat waarom Bernard Dewulf na zijn meermaals bekroonde Kleine dagen (2009) nu met een soortgelijk boek op de proppen komt? Natuurlijk niet. Late dagen is immers volgestouwd met datgene wat voor de auteur een tweede natuur geworden is: mijmeren. Kijken, denken en schrijven, het is de weldadige sequens van zijn bestaan. En geprezen zij de lezer die vanuit de fauteuil getuige mag zijn.
Eigenlijk verklapt de kaft van Late dagen het al. Suspended heet het werk, en het toont een in zichzelf verzonken tafereel, een droombeeld van wat een gezin zou kunnen voorstellen. Zonder te speculeren over de titel die Luc Tuymans aan zijn creatie heeft gegeven, lijkt het niet onbelangrijk na te denken over waarom Dewulf net deze bladzijde uit de catalogus van de kunstenaar gekozen heeft. Waarom “suspended”? Welnu, misschien moet de reden gezocht worden in het feit dat Dewulf zichzelf tijdens zijn observaties als het ware buiten de werkelijkheid plaatst. Is het niet zo dat hij voor even “suspended” is, gevrijwaard van de werking van de tijd, als het ware geschorst van de verplichte deelname aan een leven dat met rasse schreden verstrijkt?
Zelden is de auteur deel van de handeling. Veel interessanter vindt hij het moment waarop hij terugtreedt uit de stroom der gebeurtenissen, om slechts een toeschouwer te worden. In dergelijke passages openbaart zich geregeld een soort mysterie, iets dat meestal onstoffelijk is. De plaatsen die men routinematig inneemt aan tafel bijvoorbeeld, of de tuintafel die een stille getuige is van een gans leven. Of een vrouwenlichaam dat ligt te zonnebaden. Of de speling van licht op een muur. Of gras dat groeit, een briesje dat waait, een kat die komt te overlijden. Of… De kleine dingen zijn steevast Dewulfs kapstok voor het grote. Grote vragen. Grote ontroering. Ja, zelfs grote inzichten. Voor de schrijver zit het allemaal vermomd in het alledaagse. In het decor van een keuken, in de eerste geluiden van een gezin dat wakker wordt, in een stad die uit een nachtelijke roes ontwaakt, in de getijden die huishouden in de tuin. De verwondering is overal, op elke pagina. Althans voor wie haar toelaat.
Dat Bernard Dewulf met Kleine dagen hier en daar op wat tegenstand botste, is niet onlogisch. Ook Late dagen is geen roman, geen lineaire vertelling, geen artificieel construct met een duidelijke spanningsboog. Precies omdat deze bundeling een overpeinzing is van het leven zelf, zal ze opnieuw een deel van het publiek afstoten. Wie in literatuur wil kunnen vluchten, wie leest om te vergeten, is bij Dewulf inderdaad niet aan het beste adres. De schrijver voert namelijk altijd terug naar de werkelijkheid, precies door elke dromerij, elke meditatie, elk segment vanuit de realiteit te puren.
Iets gebeurt. Iets wordt gezegd. Iets is al jaren aan de gang – en plots heeft Dewulf het gezien. En even plots voert het hem mee op een reis doorheen de taal. Meestal heeft Dewulf geen hoger begrip van de zaken in petto. Hij heeft ook helemaal niet de ambitie om bepaalde diepere inzichten te openbaren. De schoonheid uit de buitenwereld die Dewulf bezingt, probeert hij via virtuoze, associatief opgebouwde, welluidende zinnen een tweede leven te geven. Zijn ontroering, die dikwijls al talig van oorsprong is, kristalliseert op de pagina’s van een boek dat van bekoring vervuld is.
Diegenen die Dewulfs wekelijkse column in De Standaard kunnen smaken, zullen aan Late dagen alleszins hun hart kunnen ophalen. En voor wie Dewulfs bijdrages op zaterdagochtend niet als een vast ritueel tot zich neemt, wordt het hoog tijd dat op zijn minst te overwegen. Dit boek in huis halen, kan een eerste stap zijn. Het is immers een fenomenale bloemlezing van parelende gedachten – te lezen en te herlezen, op het ritme van de dagen.
