De Japanse auteur Haruki Murakami mag al lang geen onbekende meer zijn. Zoals bij wel meer succesauteurs verschijnen Nederlandse vertalingen van zijn werk voor de Engelse versie en haalt elk werk moeiteloos de bestsellerlijsten om daar geruime tijd in de top te vertoeven. Zelfs lang na de originele verschijningsdatum vinden herdrukken van zowat al zijn werken gretig aftrek bij kopers allerhande.
Een oeuvre om u tegen te zeggen en zacht fluisterend te verzuchten dat de Nobelprijs literatuur nu echt wel eens zijn richting uit mag komen, maar het is er wel eentje met een kleine smet: de eerste twee werken van Murakami waren jarenlang buiten Japan niet te verkrijgen. De auteur zelf gaf eerlijk toe dat hij zijn debuut Luister naar de wind (1979) en het een jaar later verschenen Flipperen in 1973 niet voldragen genoeg vond om een tweede leven te krijgen. Dat de werken samen met Jacht op het verloren schaap de zogenaamde “trilogie van de Rat” vormen, vormde geen bezwaar, niet in het minst omdat Murakami hoogstwaarschijnlijk zelf vrij losjes omsprong met de geschiedenis en achtergrond van zijn niet bij naam genoemde hoofdpersonage en diens (beste) vriend de Rat.
In Luister naar de wind staan het leven van de Rat en de naamloze verteller centraal, al valt er over dat leven niet gek veel te vertellen. Zo komen ze geregeld samen in hun stamcafé Jay’s Bar en leuteren ze verder wat over het leven en welke plek ze daar zelf dienen in te nemen. De Rat is van de universiteit gegaan en overweegt om schrijver te worden terwijl de naamloze verteller zijn studies biologie verder zet. Hun leven, en dan vooral dat van de verteller draait rond toevallige ontmoetingen en herinneringen aan oude vriendinnetjes die voorgoed uit zijn leven verdwenen zijn. Een weinig opzienbarend leven kortom, een dat alle personages van Murakami lijkt te kenmerken.
In het meer surreële Flipperen in 1973 heeft de verteller niet alleen een eigen zaak opgestart als vertaler (samen met een compagnon) maar deelt hij ook zijn huis en leven met een naamloze en identieke tweeling die op een dag voor zijn deur stond. Hoewel hij nog steeds bevriend is met de Rat lijken hun beide levens naast elkaar te lopen en worstelt de Rat op zijn manier met relaties en één vrouw in het bijzonder. De dunne rode draad doorheen het boek is een obsessie die de verteller met een bepaalde flipperkast heeft en die hij bijna wanhopig tracht terug te vinden nadat de speelhal waar ze stond, afgebroken is. Wanneer hij de flipperkast terugvindt, wordt duidelijk dat er een hoofdstuk in zijn leven en in dat van de Rat afgesloten is, al volgt er zoals hij zelf zegt geen dramatische ontknoping, maar is er veeleer een episode afgelopen.
Wie wat vertrouwd is met Murakami’s werk proeft in beide romans — novelle is een accuratere term — de auteurs talent om het surreële en banale in elkaar over te laten vloeien. Net als in zijn latere werken ondergaan de personages veeleer de gebeurtenissen dan dat ze er een actieve rol in spelen. De verhaallijnen zelf zijn nog onuitgewerkt en vaagweg interessant (het is duidelijk dat Murakami gewoon begon te schrijven en wel zou zien waar hij uitkwam) terwijl de vele mijmeringen en tranche de vie-omschrijvingen al de hand van de latere meester verraden. In het bijzonder in Luister naar de wind weet Murakami het boek lang een soort hulpeloze weemoedigheid vol te houden waar Flipperen in 1973 zich soms te veel verliest in zijn bevreemding.
Luister naar de wind/Flipperen in 1973 is niet het ideale instapboek voor Murakami. Het in 2014 verschenen De kleurloze Tsukuru Tazaki en zijn pelgrimsjaren is daar veel beter voor geschikt. Deze eerste twee romans evenwel bestempelen als louter voer voor de fans is hen onrecht aandoen. Murakami heeft gedurende zijn loopbaan enkele werken geschreven die ondanks een meer mature schrijfstijl toch niet het niveau halen van deze werken. Luister naar de wind/Flipperen in 1973 heeft zijn merites los van de latere Murakami, en in het bijzonder Luister naar de wind verdient een aparte vermelding voor de introductie van de fictieve schrijver Derek Heartfield, wiens levensstijl en werken slechts met mondjesmaat onthuld worden.
