De stempel “goed bewaard geheim” is een vloek en zegen tegelijk. Al drie platen lang wordt het Gentse Yuko aan journalistieke borsten allerhande gedrukt, maar de grote doorbraak volgde vooralsnog niet. Daar is nochtans reden genoeg toe, want ook hun derde plaat, Long Sleeves Cause Accidents, is alweer om duimen en vingers van af te likken. Frontman Kristof Deneijs laat het niet aan zijn hart komen. “Al die idealen waarmee we begonnen …, uiteindelijk blijkt huisje-tuintje-kindje ook gewoon te werken. Daarom eindig je daar.”
Niet dat Deneijs niet bulkt van de plannen. Elke volgende plaat kan weer anders zijn, altijd zijn er wilde ideeën. Zoals het oorspronkelijke uitgangspunt voor Long Sleeves Cause Accidents: een reeks covers van religieuze klassiekers. U zegt?
Deneijs: “Mja, ik zal niet zeggen dat de rest van de band of de platenfirma overliep van enthousiasme voor het plan. Ach, het zal wel te maken hebben met mijn leeftijd, maar nu ik drieëndertig ben, begin ik meer achteruit te kijken. En zo werden mijn eerste muzikale ervaringen, hoe ik als kleuter op het tapijt bij mijn grootmoeder lag te spelen terwijl Radio 3 opstond, almaar levendiger. Samen met de warmte van de kachel en de geur van haar muntthee zijn dat heel krachtige herinneringen. Het is een erg zintuiglijk gegeven; het gaat me niet alleen om die muziek, maar om de totale sfeer van dat warme nest. Tel daarbij de indruk die de tien misvieringen die ik ooit heb bijgewoond, hebben achtergelaten , de manier waarop de akoestiek van die ruimtes de muziek groter maakte, en ik wilde iets doen met de melodieën van dat soort kerkliederen.”
“Het coveridee werd dan wel vergeten, de inspiratie liet zich wel voelen. Uiteindelijk merkte ik hoe de sfeer van die traditionals uiteindelijk wel binnensloop in de stukjes muziek die ik ondertussen aan het schrijven was. Veel melodieën op Long Sleeves Cause Accidents hebben, meer dan naast pop, dicht bij klassieke of vroegmiddeleeuwse muziek gelegen, maar ingebed als ze zijn in traditionele popstructuren en arrangementen wordt dat wat gecamoufleerd. Als ik alleen maar de gitaarlijnen speel, is de invloed echter onmiskenbaar.”
enola: Het is de derde Yukoplaat, en ook het evenzoveelste gezicht dat je muzikaal laat horen. Deze keer is het een donkerdere plaat dan voorganger As If We Were Dancing, vind ik.
Deneijs: “Dat is een kwestie van evolutie. Ik groei als songschrijver, en dus is het elke keer anders. Toch klinkt het altijd ‘als Yuko’ krijg ik te horen, maar zelf kan ik er niet de vinger op leggen wat dat dan wel zou zijn. Mijn stem en de drums van Karen (Willems, mvs)? Misschien wel ja. Ik heb ook een kind nu; dat brengt een onzekerheid over de toekomst met zich mee, verantwoordelijkheden die plots op je bord liggen. Die onrust zul je wel horen. Een eigen kind is een spiegel die je wordt voorgehouden: het werpt je terug op je eigen kindertijd, en plots zie je hoe snel het allemaal gaat. Ik ben nooit bezig geweest met mijn leeftijd. Dertig worden betekende niets, maar plots was die kleine daar en voel je de verantwoordelijkheid daarvoor. Je beseft dat je kind opgroeit, en dat je het alles moet kunnen geven wat het nodig heeft. Dat zorgt ervoor dat je je bewust wordt van je eigen leeftijd en er zelfreflectie bij komt kijken.”
“In essentie gaat de plaat over relaties in de breedste zin van het woord; niet alleen tot mijn lief, maar net zo goed tot mijn kind, mijn ouders en zelfs mijn grootouders. Er is meer angst om te verliezen nu. Het is bijvoorbeeld pas het laatste half jaar dat ik me heb gerealiseerd dat mijn oma, die veel voor me heeft betekend, er plots niet meer kan zijn. Ze is lang goed geweest, maar nu gaat ze achteruit.”
“De plaat is ook opgedragen aan haar. Niet alleen omdat ze mij muziek heeft leren kennen, maar ook omdat ze mij altijd onvoorwaardelijk heeft gesteund. Ik ben niet echt een gemakkelijke puber geweest, maar zij bleef mijn bezorgde ouders sussen dat het wel goed zou komen; ze had een soort onwrikbaar vertrouwen in mij. Ik begin nu pas, alweer door ouder te worden, te beseffen hoe belangrijk ze is geweest voor mij. Het is ook aan haar en mijn grootvader te danken dat ik geworden ben wie ik ben, want als ik nu iets artistieks doe, komt dat zeker door hen. Dat ik later fotografie ben gaan studeren is ongetwijfeld het resultaat van hun schilderijenverzameling te zien.”
Creatief met gitaar
enola: Wat was er eigenlijk vóór Yuko?
Deneijs: “Ik was de zanger van Made In Taiwan, een groepje samen met Floris De Decker van Team William en Jeroen Deraeck, die later Elephants Elephants en Das Munich zou beginnen. We hebben ooit de halve finale van de Rock Rally gehaald voor we gesplit zijn. En daarvoor was er Nefast, mijn eerste groepje, dat ik aan de kunsthumaniora ben begonnen samen met Joeri Cnapelinckx van Kawada en Sunday Bell Ringers. Eigenlijk was ik voor Yuko vooral in fotografie geïnteresseerd, en dat ben ik ook gaan studeren, maar thuis slingerde er nog altijd een gitaar rond van toen mijn moeder ooit eens gitaarlessen via de radio probeerde te volgen.”
“Als twaalfjarige heb ik ook twee jaar lang mijn tanden stukgebeten op lessen klassieke gitaar — het moet triest geweest zijn voor die leraar hoe ik weigerde te oefenen, behalve net voor de les –, maar ik beschouw mezelf absoluut niet als een gitarist; meer dan een paar basisakkoorden ken ik niet. Laten we zeggen dat ik creatief met gitaar ben. Ik heb echter geen flauw benul van wat ik doe, akkoorden of noten. Het is dus wel van belang dat er in mijn groep wel goede gitaristen zitten, want mijn gitaarlijnen recreëren is de hel. Vaak speel ik mijn stukken drie kwartier of langer aan een stuk, tot het in mijn vingers zit en ik niet moet nadenken waar ik ze moet zetten. Zeker voor deze plaat, waarop ik veel speel met andere stemmingen, heb ik dat moeten doen.”
enola: Ervaar je dat onvermogen als een beperking, of stimuleert het net de creativiteit?
Deneijs: “Dat laatste, of dat maak ik mezelf toch wijs. Maar het zal ook wel met luiheid te maken hebben: muziek maken mag geen moeten worden, want dan haak ik af. Ik heb mezelf nooit notenleer aangeleerd omdat ik dat niet interessant vond, zelfs al ben ik ervan overtuigd dat het best wel nuttig kan zijn. Maar kom, mijn beperking is voor mijn muziek tot nog toe vooral interessant gebleven. Je hebt maar zoveel schema’s of mogelijkheden die je na een bepaald akkoord kunt spelen, maar als je dat niet weet kun je soms tot verrassende dingen komen. En dat heeft ook zijn positieve kanten, denk ik.”
“Ik denk dat ik gewoon creatief wil zijn, het maakt niet uit met wat. Het had net zo goed een basketbal kunnen zijn, maar het werd dus die gitaar die daar nog bij ons thuis stond. Ik kreeg van een vriend een boek met de akkoorden bij Nirvana’s Unplugged-cd, en daar stonden de tablaturen bij, aanwijzingen over waar je je vingers op de snaren moest zetten. En zo heb ik mezelf uiteindelijk toch ietwat gitaar leren spelen. Meer dan de basisakkoorden Am, F, C, G, E en D ken ik echter niet. Geen barrés, niets …”
enola: Wanneer heb je jezelf als zanger ontdekt?
Deneijs: “Daarvoor al. Ik heb altijd gezongen, ook als kind al. Als we op weg waren naar zee, zat ik achteraan wat te zingen. Je moet er niets voor kunnen hé; je hebt dat of je hebt dat niet. En als het lukt, dan is dat plezant, en ga je ook experimenteren. Voor mij is er niets aan. Gitaar spelen; dat is complex. Ik weet nog hoe we op Chirokamp elke avond prijzen uitdeelden zoals – letterlijk – ‘Lul van de dag’ en ik altijd eindigde als ‘Vreemde vogel van de dag’, omdat ik altijd liep te zingen. En dan moest ik natuurlijk als gast van vijf ázes jaar een liedje zingen. Zo begon het. Ook op schoolfeesten moest ik laten horen wat ik kon.”
enola: Volgens mij weet je wel dat je een goede zanger bent, en zoek je daarom bewust de grenzen van je stem op. Op Long Sleeves Cause Accidents sla je echt aan het experimenteren.
Deneijs: “Weten is een groot woord. Ik vind het geen verdienste; daarvoor is het te gemakkelijk. Ik heb een bepaald bereik, en ik zoek inderdaad wel hoe ik, als ik anders adem of mezelf plooi, iets hoger of lager kan. Anders zit ik ook maar vast aan dat zelfde register. Dus,het doet me veel meer als iemand me complimenteert met een gitaarmelodie, want daar is veel meer moeite in gekropen.”
“Nu, ik doe echt niets liever dan zang improviseren op muziek die anderen maken; tweede of derde stemmen doen: zalig. Als er een computer bestond die meteen kon uitschrijven wat ik zong, zou ik geweldige nummers kunnen afleveren. Zo communiceer ik immers ook met mijn muzikanten; ik zing ze de lijnen voor. Ik kan het niet voor hen spelen, maar dát kan ik. Ooit zou ik eens een soloproject willen doen waarin ik gewoon alles voorneurie, en muzikanten het naspelen. Dat zou heel tof zijn.”
“Zang is er altijd; ik moet mezelf soms meer intomen dan forceren. Aanvankelijk had ik ook de meer theatrale stukken op Long Sleeves Cause Accidents zelf ingezongen, maar dat vond Tim van Unday, onze platenfirma, geen goed idee. Het was te extreem, bijna circusachtig. Het mocht ook geen etaleren worden. Live doe ik sommige van die lijnen toch zelf, want Deborah Cachet, die die stukken op de plaat heeft ingezongen, kan niet altijd mee. Nu ja, Tim had gelijk hoor, het zou niet meer geloofwaardig zijn als ik én de indierockzang zou doen, én de Radioheadachtige lijnen, en dan nog die operavocalen.Dat zou te veel zijn.”
Halve Neuroot
enola: De derde Yukoplaat betekent ook een nieuwe line-up. Is het een zoektocht naar het definitieve Yuko?
Deneijs: “Neen, want ik denk niet dat zoiets bestaat. Wat er gebeurt, is dat de songs al voor zeventig procent op punt staan als ik aan een plaat wil beginnen, en dan zoek ik muzikanten die in dat plaatje passen. Voor As If We Were Dancing had ik heel veel gitaarlijnen voorzien, dus wist ik dat ik nog twee gitaristen nodig zou hebben. Nu was dat weer anders, en zocht ik een gitarist die vooral een eigen geluid had. Die vond ik in Jasper Maekelberg van Faces On TV.”
“Ik blijf het wel fijn vinden om Yuko als een collectief te beschouwen, dat inwisselbaar is naargelang het doel dat we hebben. Dat is ook niet erg, en ik ben er ook niet mee bezig of zij nu de definitieve band zijn want het kan uiteindelijk heel goed zijn dat er geen volgende plaat komt. Maar ik kan wel oprecht zeggen dat ik nog nooit zo’n goeie band heb gehad. Ik voel me verwend; het is compleet absurd dat ze een halve neuroot als ik, die geen noot kan lezen en de ene na de andere moodswing heeft, als baas verdragen. Er moet dus wel iets zijn dat klikt als ze dat alle vier willen doen.”
“Toch kan het perfect gebeuren dat ik voor een volgende plaat iets totaal anders wil doen. En dan heeft dat niets te maken met een gebrek aan dankbaarheid, maar ik bekijk het gewoon per project. Enkel als Karen zou wegvallen zou ik me de vraag stellen of Yuko nog wel bestaansreden heeft. Haar vertrek zou een te grote breuk zijn. Er is even sprake geweest dat zij geen tijd zou hebben om op de nieuwe plaat mee te spelen, aangezien ze veel meer aanbiedingen krijgt om elders beter betaald te spelen, en ik vroeg me meteen af of het wel opportuun was om zonder haar een plaat te maken. Hoe zij speelt is heel erg belangrijk voor Yuko, het maakt minstens veertig procent van ons geluid uit.”
enola: Is het dan puzzelen met de agenda om haar aan boord te houden?
Deneijs: “Nu valt dat mee, ten tijde van As If We Were Dancing had ze veel werk met Zita Swoon en was het wel moeilijk. Nu vraagt het eerder moeite om Jasper erbij te houden aangezien hij altijd met veel andere projecten bezig is. Dat is vervelend, en ik wou dat het niet zo was, maar aan de andere kant zie ik ook dat wij het niet nodig hebben om twee keer per week te repeteren. Als we een maand stilliggen en dan nog eens samen spelen is dat meteen supergoed. Omdat zij zo sterk zijn. Het vraagt wat aanpassing van mij, maar tegelijk staan we er wel. Meestal ben ik de enige die een fout speelt.”
enola: Ben je dan niet bang dan dat Yuko het eeuwige zijproject van anderen blijft?
Deneijs: “Neen, want ik verwacht wel dat ze tijd maken voor ze aan boord van Yuko komen. Als er een optreden is, moeten ze er staan. Dat hun eigen band prioriteit krijgt begrijp ik, maar alle andere projecten moeten wijken. Ik kan ze ook niet vragen om Yuko als hoofdbezigheid te nemen. Dat is niet realistisch, en ook niet interessant. Ergens is het immers ook goed dat ze hun ei kwijt kunnen in een eigen band,en tegelijk nog een band hebben waarin ze erg graag spelen, en misschien inspiratie opdoen voor hun eigen werk. Neen, deze setup is ideaal denk ik.”
enola: Ik vroeg ter voorbereiding van dit interview naar je teksten, maar je wuifde die vraag weg. Stelt niets voor, zo’n songtekst?
Deneijs: “Ik ben dyslectisch, dus ik worstel al mijn hele leven met woorden. Heel vervelend, want je voelt je verschrikkelijk dom. Je schrijft fouten alsof je nog in het eerste leerjaar zit, en daardoor heb ik een haat-liefdeverhouding met tekst. Ik lees graag, maar het gaat verschrikkelijk traag. Een songtekst schrijven is een strijd die ik uitstel tot het laatste moment, als de zangmelodie al lang klaar is, en ik dus mijn woorden ook nog in het metrum moet geperst krijgen. Fantastisch dus dat ik hulp kreeg van Tomas Verheyen van Hear Hear A Cheer, in een vorig leven overigens ook nog lid van Yuko. Hij is een geweldige songschrijver en voor vier nummers heeft hij van mijn woorden en klanken een steekhoudende tekst gemaakt. Zonder hem was ik er nooit uit geraakt.”
enola: Van wie is dan het zinnetje “The idealist is dead/Shot in the head by words he couldn’t even spell’?
Deneijs: “Dat is dan weer iets van mij. Het gaat natuurlijk letterlijk over die dyslexie. En ook weer over dat ouder worden. Als ik terugkijk hoe mijn vrienden en ik ooit begonnen zijn; niemand van ons zou een huis kopen, een gezin stichten, maar we wilden allemaal de wereld rondreizen. En dan groei je op, en merk je dat je vele typischer bent dan je dacht dat je was. Het is ook niet erg; het bewijst alleen maar dat het huisje-tuintje-ding werkt en iets biedt dat een mens nodig heeft. Je verliest er natuurlijk wel een stuk idealisme door, dat wel, maar bon, je krijgt er veel genegenheid en zo voor in de plaats. Ik heb het mij in elk geval nog nooit beklaagd; ik heb altijd de juiste deuren naar kansen gesloten en de juiste geopend. Dat is een geluk.”
