België staat internationaal bekend voor heel wat zaken: chocolade, frieten, wafels en jawel: pedofilie. Sinds de zaak-Dutroux losbarstte in 1996 worden we er vrijwel automatisch mee geassocieerd, zowel in binnen-als buitenland. Dat een dergelijk taboe ook een vernuftig uitgangspunt kan zijn voor een horror- of misdaadfilm, kan je dan ook weer niet ontkennen en dat hebben Hans Herbots en Carl Joos ook aangevoeld toen ze aan het scenario van “De Behandeling” begonnen. Door de aanhoudende rechtszaken en gepubliceerde literatuur rond criminelen als Ronald Janssen en Marc Dutroux is er materiaal te over om het gruwelgehalte van een narratief op te krikken met weerzinwekkende details. Een dikke twee jaar nadat Het Goddelijke Monster in première ging op televisie keert Hans Herbots (Bo, Verlengd Weekend) terug naar het witte doek. En dat doet hij met een gewaagde verfilming van het boek “The Treatment” van Brits misdaadschrijfster Mo Hayder, voor de gelegenheid dus gedrenkt in een soort post-Dutroux paranoia.
Nick Cafmeyer (Geert Rampelberg) is een getormenteerde rechercheur die de onopgeloste ontvoering van zijn jongere broer nooit te boven is gekomen en daar nog regelmatig mee wordt geconfronteerd. Zijn demonen worden gepersonifieerd door Ivan Plettinckx, een zestiger die destijds hoofdverdachte was van de zaak maar nog steeds vrij rondloopt en geen kans mist om Cafmeyer in aanraking te brengen met het verleden door allerlei pesterijen. Maar niet alleen Plettinckx schopt de rechercheur tegen het zere been, want Cafmeyer wordt op een zaak gezet waarin een jongetje onder gruwelijke omstandigheden is mishandeld en ontvoerd. Een zaak die sterk lijkt op zijn eigen persoonlijke hel.
De Behandeling had een laagdrempelige sensatiefilm kunnen worden waarin beruchte Belgische pedofilieschandalen fungeren als bezieling voor nieuwe, fictieve bloederige misdaden, maar Herbots schuwt elke expliciete verwijzing naar het Belgische pedofilieverleden. En dat is maar goed ook, want het is sowieso al niet eenvoudig om een geloofwaardig moordverhaal op poten te zetten, laat staan dat je het grootste collectieve trauma uit de Belgische geschiedenis er nog eens openlijk zou gaan bij sleuren.
De zenuwslopende geheime agenda die Nick Cafmeyer erop nahoudt om eigenhandig een pedofilienetwerk aan banden te leggen is een bizarre samentrekking van realistische en fantastische elementen, waarin niet alles even aannemelijk is. Pedofilie en moordenaars, tot daar aan toe, maar alle (!) kinderen in het verhaal spreken over een raadselachtige “trol” die over wanden klautert om bij gezinnen in te breken en bovendien zijn de motieven van de moordenaar nodeloos complex en vergezocht. Hierdoor verliest ‘De Behandeling’ meer dan eens credibiliteit. Toch houdt de film grotendeels stand, met uitzonderingen van enkele kleinigheden, zoals het feit dat rechercheur Cafmeyer in geen enkele scène in staat is om een lichtschakelaar te vinden om het zichzelf gemakkelijker te maken, of zoals de moeder in gevangenschap (Laura Verlinden) die over het talent beschikt om met uitsluitend haar vingernagels doorheen een plafond te krabbelen.
Geert Van Rampelberg speelt Nick Cafmeyer als een gedreven man die tot het uiterste gaat om de zaak op te lossen, maar vooral ook als een onrustige driftkikker, die je ergens wel kan vergelijken met Brad Pitts personage uit Seven. Die vergelijking kan je op een bepaald niveau zelfs verder doortrekken. De wereld van Cafmeyer is somber, grijs en onheilspellend, waarmee Herbots zich alicht bewust in het stilistisch vaarwater van Seven, Silence of the Lambs en Prisoners begeeft. Verder dan dat komt de vergelijking echter niet, want de Vlaamse thriller haalt nooit dezelfde psychologische diepgang. Cafmeyer is een complex karakter met erg veel potentieel maar we zien via Geert van Rampelberg doorgaans maar één zijde van het personage. Cafmeyer verliest zo vaak zijn geduld en is dermate gepijnigd en getraumatiseerd dat het bijna ongeloofwaardig wordt. Ook al is de film een integratie van drie verschillende verhaallijnen (het verleden van Cafmeyer, het onderzoek naar de moordenaar en de gebeurtenissen vanuit de ogen van een nieuw gezin slachtoffers) toch geeft Herbots grotendeels voorrang aan sensatie en spanning in plaats van aan psychologische diepgang. In plaats van het duistere verleden van rechercheur Cafmeyer verder te ontginnen, kiest hij voor achtervolgingen en de sensationele wereld van moordenaars en pedofielen.
Ook de sfeerzetting van De Behandeling speelt sterk in op de beklemmende en grimmige elementen. Cinematograaf Frank Van den Eeden (die ook DOP was voor Dossier K, The Invader en Het Vonnis) schakelt narrarief en representatie gelijk door middel van schaduwen en contrasten. De film is ook speciaal gedraaid op de tijdstippen rond zonsondergang, die het ‘unheimliche’ van de sfeer moeten versterken.
Hou de verwachtingen dus laag, maar ook niet té laag: De Behandeling is een snuggere synthese van de horror-elementen uit het moordverhaal van Mo Hayder en een actie-gecentreerde misdaadthriller à la Herbots. Buiten hier en daar wat overacting valt het acteerwerk ook wel te pruimen. Beter dan Het Vonnis? Absoluut. Even goed als klassiekers als Silence of the Lambs? Bijlange niet. Maar voor wie naar niets anders op zoek is dan het typische “spannende filmpje op een zaterdagavond”, kan het slechter treffen.
