Only Lovers Left Alive

Het blijft bewonderenswaardig hoe Jim Jarmusch na al die jaren koppig zijn eigen ding blijft doen. Iets dat we enkel maar toejuichen, want het blijft goede films opleveren. Zijn vorige, The Limits of Control, zullen we even niet meerekenen. Jarmusch neemt zijn auteurschap zeer serieus en hecht zeer veel waarde aan artistieke controle. Zo jaagde hij in de jaren negentig zelfs berucht producer Harvey Weinstein tegen zich in het harnas nadat hij weigerde om aanpassingen te maken aan de Johnny Depp-western Dead Man. Jarmusch conformeert niet aan de conventies van de Amerikaanse filmindustrie, wat zijn leven als filmmaker niet gemakkelijk maakt. Het kostte hem enige tijd om financiering te vinden voor Only Lovers Left Alive, maar zoals je weet: de aanhouder wint. Jarmusch zette door en schenkt de wereld met zijn nieuwste een intellectualistische en sfeervolle vampierenfilm, doorspekt met een melancholisch gevoel voor rock-’n-roll.

Wie Jarmusch een beetje kent weet dus dat hij zich niet moet verwachten aan een vampierenverhaaltje dat voldoet aan de verwachtingen van het publiek en de commerce. Jarmusch geeft consequent een originele draai aan bestaande genres, met Ghost Dog wellicht nog steeds als het beste voorbeeld daarvan. Geen gangbanger met samoerai-ambities in Only Lovers Left Alive, maar twee hipster-vampiers die al eeuwen de liefde met elkaar delen. Adam (Tom Hiddleston) is een briljant muzikant die schuw muziek componeert op zijn appartementje in een afgelegen wijk in het moderne Detroit, terwijl Eva (Tilda Swinton) zich te goed doet aan literatuur en menselijk bloed in Tanger, Marokko. Adam lijkt zich te verliezen in een depressie door een diepgewortelde teleurstelling in de staat van de mensheid en denkt erover om zichzelf het leven te ontnemen. Eva trekt naar Detroit om Adam een hart onder de riem te steken. Ze doden de tijd via muziek, autoritjes doorheen een spookachtig Detroit en schaakspelletjes, totdat de rust verstoord wordt door Eva’s zus Ava (Mia Wasikowska).

Op zich gebeurt er maar weinig in Only Lovers Left Alive. Jarmusch toont niet veel interesse in een strak uitgewerkte plot. De regisseur zijn doelen liggen elders. De mythes die heersen rond vampiers raakt hij maar heel oppervlakkig of zelfs lacherig aan. Geen knoflook of afwezige spiegelbeelden, en zelfs bloed drinken gebeurt niet via levende personen. De mythe van de vampier is in de populaire cultuur al genoeg leeggezogen geweest, dus tijd om de creaturen eens vanuit een ander perspectief te bekijken. Jarmusch vraagt zich vooral af hoe het eeuwige leven voelt en wat dat doet met je blik op de wereld en de mensheid. Hij injecteert het genre met een welkome dosis intellectuele reflectie, wat de film een aangename volwassenheid meegeeft, maar zonder dat Jarmusch ooit zijn subtiele gevoel voor humor verliest. De conclusies die de filmmaker trekt via zijn personages zijn allesbehalve optimistisch. Adam en Eva hebben in hun levensloop alle veel grote auteurs (Oscar Wilde, Christopher Marlowe,…) en muzikanten (Schubert,…) zien passeren of persoonlijk gekend. De tijden van de grote cultuur lijken achter ons. Ook de mensheid stelt teleur. Na al die eeuwen blijken we toch maar een hardleerse soort.

Het eeuwige leven is geen cadeau, toch niet wanneer de wereld meer en meer lijkt af te brokkelen. Dat wordt mooi geïllustreerd door de setting van het recent failliet verklaarde Detroit. Straten ogen doods, gebouwen stralen vergane glorie uit en een prachtig gedecoreerde oude bioscoop fungeert nu als parking. Jarmusch bewijst dat hij nog steeds een begaafd estheet is en weet hoe hij zijn settings, zowel Detroit als Tanger, naar zijn hand moet zetten en visueel moet inkleden om zijn film de juiste sfeer en toon te geven. Het nachtelijke bestaan van Eva en Adam kent weinig kleur, buiten de troosteloze straatlantaarns en neonverlichting. Net als in de rest van zijn oeuvre speelt ook hier muziek een hoofdrol. Jozef Van Wissem zorgt in samenwerking met de band SQÜRL voor een soundtrack die varieert tussen opzwepende rock, dream pop, middeleeuws geïnspireerde melodieën en enkele klassieke fifties schijven.

Net zoals in de meeste van Jarmusch zijn films zijn de hoofdpersonages outsiders, individuen die niet behoren tot de reguliere populatie, en het vampierengenre geeft hem uiteraard een perfect excuus om dat thema opnieuw aan te halen. Adam en Eva verliezen zich grotendeels in hun eigen melancholie en doelloze verveling. De film krijgt daardoor een rustig voortkabbelend tempo, zonder dat het ooit vervelend wordt. Er wordt voor gezorgd dat je genoeg begaan bent met de personages en naarmate de film vordert, word je meer en meer opgeslorpt door de intrinsieke twijfel en pijn die de personages ondergaan. Heerlijk eigenzinnige cinema levert dat op, totdat Jarmusch zich even laat gaan door het losbandige zusje van Eva te introduceren. Wasikowska brengt wat meer leven in huis en zorgt ervoor dat de bloedtoevoer van de film ook licht de hoogte inschiet. Toch blijft haar bijdrage maar weinig meer dan een puberend vampiermeisje dat Adam gek maakt met haar kinderachtig gedrag. Het geeft de film dat ietsje extra, maar tilt Only Lovers Left Alive nooit naar een hoger niveau. We hadden het niet erg gevonden als de film gewoon twee uur lang had bestaan uit Hiddleston en Swinton die over hun bestaan en de wereld discussiëren en nadenken. Er gebeurt trouwens ook veel namedropping van belangrijke culturele persoonlijkheden uit de voorbije eeuwen, maar steeds op een geestige manier. Namedropping kan vaak de keel beginnen uithangen, maar Jarmusch vermijdt met verve die val.

Only Lovers Left Alive is de beste vampierfilm sinds Let The Right One In, zonder twijfel. Beide films staren zich niet dood op het hele concept van bleke creaturen die al eens graag een ranke maagd van hun bloed beroven, maar gebruiken het om andere thema’s aan te halen. Let The Right One In gebruikte het om een tragisch jeugdverhaal te vertellen, terwijl Lovers meer existentiële vraagstukken opwerpt. Jarmusch brengt aberrante genrecinema met Tilda Swinton en Tom Hiddleston in topvorm als übercoole hipsters, gekluisterd aan hun eeuwige zijn. John Hurt en Anton Yelchin krijgen trouwens ook nog leuke bijrollen.

Only Lovers Left Alive is een film die zeer geleidelijk onder de huid kruipt en je de zin geeft om na afloop door de nachtelijke straten te dwalen, terwijl de grote levensvragen door je hoofd spoken. Dat we verdomme meer nood hebben aan dit soort cinema!

Met:
Tom Hiddleston, Tilda Swinton, Mia Wasikowska, John Hurt, Anton Yelchin, Jeffrey Rush
Regie:
Jim Jarmusch
Duur:
123 min.
2014
USA
Scenario:
Jim Jarmusch

verwant

The Eternal Daughter

Tilda Swinton vertolkt een dubbele rol in de gotische...

Three Thousand Years of Longing

Sinds hij in 1985 de originele Mad Max –...

Memoria

Met Memoria draait de gelauwerde Thaise regisseur Apichatpong Weerasethakul...

Bergman Island

De ietwat over het paard getilde cineaste Mia Hansen-Løve...

The Personal History of David Copperfield

Armando Iannuci's adapatatie van Dickens 'rags to riches'-klassieker, barst...

aanraders

Madeleine Collins

Regisseur Antoine Barraud is geen grote naam in het...

Belfast

Naar eigen zeggen had Kenneth Branagh al jaren plannen...

Blaze

Hoewel hij vooral bekendheid geniet als een acteur...

recent

David Bowie :: EART HL I NG

Beste album ooit !

test

Sparklehorse :: Bird Machine

We dachten dat het nooit meer zou gebeuren, maar...

Nicolas Barral :: Als de fado weerklinkt

De periode Salazar is een donkere bladzijde in de...
Vorig artikel
Volgend artikel

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Schrijf uw reactie
Vul hier uw naam in