Wie opnieuw loeiharde, op complexe beats doorrazende dansmuziek had verwacht is er aan voor de moeite. Wie had gehoopt op nieuwe woeste uitbarstingen net zo goed. Op Wild Light, alweer zijn vijfde plaat, klinkt 65DaysOfStatic meer bedachtzaam, en ingetoomder dan ooit. “Muziek maken zoals we dat vroeger deden willen we niet meer: veel te vermoeiend voor de luisteraar.”
65DaysOfStatic is met Wild Light dan ook een nieuwe groep geworden. Dat zeggen niet wij, maar pianist/beatman Paul Wolinski en gitarist Joe Shrewsbury zelf, terwijl ze in de keuken van de Handelsbeurs proberen onder woorden te brengen wat hen tot de koerswijziging heeft gebracht. Dat gaat niet vanzelf. Hun derde plaat heette The Destruction Of Small Ideas, en daarmee bedoelden ze dat elke gedachte al vervormd is het moment dat je ze onder woorden probeert te brengen. Vandaag lijkt dat idee pas helemaal vorm te krijgen.
Wolinski: “Misschien wel. (glimlacht). Voor mij betekende die titel nooit echt helemaal dat, maar de kijk op de titel die Joe je toen verkocht, kan inderdaad wel betrokken worden op de ideeën die we uit Wild Light hebben gesleurd. Maar zoals altijd is dat eigenlijk praat na de daad: tijdens de opnames overleggen we niet, maar vertrouwen we ons instinct. En achteraf, als alles ingeblikt is, proberen we te doorgronden waar dat nu eigenlijk allemaal over ging.”
enola: Ik heb al begrepen dat het alweer een moeilijke bevalling was. Hoe komt dat toch?
Wolinski: “Het voelt alsof dat zo moét. Er is al meer dan genoeg muziek in de wereld, dus als je iets wil maken moet je genoeg vertrouwen hebben dat je iets kunt afleveren dat voldoet. Niemand van ons is een genie, dus we moeten dat geloof in onszelf stukje bij beetje opbouwen door hard te werken, meer dan iets anders.”
enola: Uit andere interviews die jullie bij het uitbrengen van Wild Light hebben gegeven, blijkt duidelijk dat We Were Exploding Anyway het einde van 65DaysOfStatic fase één was. Dit is dus een nieuwe start?
Shrewsbury: “Absoluut. Het hele schrijfproces was lang en moeilijk, zoals het altijd is geweest, maar in de studio is er iets veranderd, zeker in de laatste dagen van de opnames. We hadden de basis op band gezet, en zochten nu hoe we de songs echt tot de essentie konden brengen. En eindelijk vonden we een nieuwe manier om te werken. We speelden samen zoals we nog nooit samen hadden gespeeld. Alsof we ten langen leste onze individualiteit konden overstijgen, en samen enkel nog aan de song dachten. Op Exploding had elk van ons zijn vastomlijnde rol, nu was het vloeiender; wat de song ook vroeg, deed je, op welke manier dan ook.”
“Hadden we nog nooit gedaan: de studio intrekken en nog niet goed weten wat je zou spelen op welk instrument. Van songs als “Undertow” of “Sleepwalk City” wisten we wel hoe ze ongeveer klonken, wat ze precies doén, maar de geluiden hadden we nog niet gekozen. Het vergt heel wat discipline om dan te zeggen: ik ben niet de pianist of gitarist hier, maar ik moet gewoon deze melodie of dit stuk brengen, op welke manier dan ook, als het maar werkt. Sommige, niet alle, nummers zijn zo los tot stand gekomen.”
“Op het einde van “Undertow” heb je zo’n stuk waarin je dat hoort. Een paar dagen vooraf hadden Paul en ik nog woorden gehad, omdat hij maar geweldige stukken gitaar bleef schrappen. Fuck off! Maar we kwamen er uit, het bleek belangrijk die pagina’s uit het boek te scheuren om uiteindelijk dat punt te bereiken waarop de song werkte. Dat als muzikant beseffen is een les.”
Shrewsbury: “Dat leerproces heeft 65DaysOfStatic weer spannend gemaakt. Niet dat we ons verveelden op We Were Exploding Anyway of Silent Running, maar daar ging het gewoon om de boel op tape krijgen, arrangementen goed zetten, en dan de baan op. ’t Was een oude, bekende vorm van creativiteit. Wild Light draaide helemaal om zichzelf, om dat scheppingsproces. Je wil niet weten hoe vaak we de songs hebben geschreven, gedeconstrueerd, opnieuw geschreven, wéér uit elkaar gehaald,… En toen moesten we het nog één laatste keer doen, om ze ook live te kunnen schrijven, want daar hadden we in de studio nu eens geen rekening mee gehouden. Ik kan Wild Light niet meer als een plaat zien; ik weet niet welk instrument waar gespeeld wordt. ’t Is gewoon een ding dat ik door en door ken. Een beetje zoals die blubber in Ghostbusters. Ja, ’t is één groot ding, ondeelbaar.”
enola: Ik wist dat het een ander soort plaat zou worden toen ik de plaattitel las. Geen agenda deze keer.
Wolsinki: “Toch wel. Maar we hebben zelf maar ontdekt dat er wel degelijk een idee was toen de plaat al was opgenomen. Die lange, bijna instructieve titels van vroeger impliceerden inderdaad heel wat betekenis, en Wild Light is een veel vager statement. Maar dat past bij de muziek, want de hele plaat komt voort uit ons onvermogen om dingen onder woorden te brengen. Heel dat ding is gemaakt omdat we niet weten hoe het anders te zeggen dan met noten. Hoe noem je iets dat je niet kan uitleggen?”
Shrewsbury: “Tegelijk had je een naam nodig die het belang ervan voor ons uitdrukte. Het mocht niets betekenen, maar moest dat wel heel goed doen, want dit was het belangrijkste in het leven van vier mensen. En ja, dan riskeer je pretentie. We Were Exploding Anyway flirtte daar ook mee — natuurlijk deed het dat — en op zich ben ik niet eens zo bang om pretentieus te zijn, maar dit voelde meer ontastbaar aan dan dat.”
“Het basisidee was onze fascinatie van hoe je geluid kunt horen, en dat dan invult. Hoe onze beste ideeën glimpsen waren, die we hadden opgenomen als we in ons repetitiekot rond één microfoon stonden te spelen, en waar we vervolgens zes maand over deden om uit te vinden wat we precies deden. Enfin, het eindigde ermee dus dat we allemaal los van elkaar die titel op een briefje schreven toen de deadline echt in onze nek zat te hijgen.”
enola: Had je ’t gevoel dat 65DaysOfStatic moést veranderen na We Were Exploding Anyway?
Wolinski: “Eerst niet; het jaar nadien hebben we veel geschreven dat verder in die lijn zat: Exploding 2, en dat vonden we niet echt opwindend. Het was zelfs frustrerend. En terwijl we zo bezig waren voelde het ook alsof we ons daar ook maar gewoon doorheen aan het werken waren. Alsof we dat even uit ons systeem moesten krijgen.”
Shrewsbury: “Ik ben erg trots op We Were Exploding Anyway, dat heel wat van de bagage die we meezeulden, hoe we toen werden gedefinieerd, opzij schoof. Al die post-rocknonsens was meteen gedaan, en het was gé-wél-dig om live te brengen. De concerten die we op het einde van die tour gaven, Dunk! Festival in 2012, bijvoorbeeld, hadden niet kunnen zijn wat ze waren, als we niet die wapens van op Exploding hadden. Maar er valt verder niets meer te ontginnen op dat gebied. Ik hoor de invloed van die plaat wel op Wild Light, hoe we hebben leren werken met ritme en arrangementen. Al dat bruuske hakken en van tempo veranderen werkte perfect in de vroege 65DaysOfStatic, maar het werd te veel. We luisteren nu niet meer naar zo’n muziek; er zitten té veel ideeën in, te veel om te onthouden. Dat is niet goed voor de luisteraar. We konden daar niet naar terug. De soundtrack voor Silent Running, die we in de tussentijd schreven, was op dat vlak heel heilzaam, omdat er geen enkele druk was; niet om op tour te gaan, noch van een platenfirma.”
Wolinski: “Er was ook een moment, toen we We Were Exploding Anyway ongeveer hadden geschreven, dat we in gesprek waren met een gast van een grote platenfirma. Hij was er van overtuigd dat hij ons zo groot kon maken als The Prodigy. Hij had demo’s van “Weak 4” en “Crash Tactics” gehoord: vrij directe dansnummers, en zei dat we om er goeie popsongs van te maken de boel heel simpel moest houden en er een zanger aan moesten toevoegen. Hij geloofde heel hard dat we zo’n band konden zijn, en dat dat zou aanslaan. Het heeft niet lang geduurd. Dat was niet wat wij wilden.”
Shrewsbury: “Ja, we willen een grote en bekende band zijn, en dat was het eerste moment dat dat pad héél even geopend leek. En we zijn verder gaan werken aan Exploding. Je weet hoe die plaat klinkt; niét zo commercieel, en dat was niet echt een bewuste beslissing. Maar luister naar “Come To Me”: we krijgen Robert Smith te pakken voor een zanglijn, en wat doen we? We verknippen die helemaal, gooien er vervorming over, en maken er een acht minuten lang nummer van. Onverkoopbaar. Maar het daagde bij ons zelfs niet eens dat we daar berekender gebruik van hadden kunnen maken, tot lang nadat de plaat uit was.”
enola: Crystal Castles heeft meer uit Robert Smith gehaald met hun “I’m Not In Love”, wil je zeggen?
Shrewsbury en Wolinksi: (lachen)
Shrewsbury: “Beeld het je gewoon in, als we die weg waren ingeslagen. Waar we nu zouden staan. Waarschijnlijk hadden we dan een hoop problemen, waren we een soort Pendulum dat zijn ene hit moest opvolgen met iets gelijkaardigs. Maar bon, om maar op je eerste vraag te antwoorden: ’t gaat ons niet om heruitvinden, want je kunt niet ontkennen wat vooraf gebeurde, maar om progressie.”
enola: Het lijkt me dat het schrijven van Silent Running heel belangrijk is geweest voor hoe Wild Light uitdraaide. Alsof het een soundtrack van een niet-bestaande film is.
Wolsinki: “Euhm” (Hapt even naar adem. Wil antwoorden. Stopt)
enola: Het heeft zelfs begin- en eindtitels!
Wolinski: “Dat is zo, maar dat soort dingen hebben we altijd al gedaan. Zelfs ons debuut The Fall Of Math had een soort intro. We hebben altijd al met een soort van narratief gewerkt. Het belangrijkste wat we door Silent Running hebben geleerd, is hoe anders het is om een soundtrack te schrijven. Onze muziek is dan wel grotendeels instrumentaal, ze wordt wel gemaakt om naast echte songs te kunnen staan. Een echte soundtrack — en ik vond het belangrijk dat we Silent Running ook zo benaderden en niet gewoon maar als muziek bij de film — trekt niet per sé de aandacht, maar schept sfeer. Dat hoor je niet op de plaat, waar we ons beperkt hebben tot twee plaatkanten, maar voor mij is de soundtrack de hele negentig minuten van de film, alle nauwelijks hoorbare ambientstukken incluis. In die zin is Wild Light het tegendeel: daar willen de nummers wel dat je hen opmerkt. Het is goed dat ze filmisch zijn, maar ze zijn de enige reden dat ze bestaan: er is geen beeldmateriaal dat hun bestaan rechtvaardigt, dat moeten ze zelf kunnen.”
“En dat gezegd zijnde: je hebt gelijk. Silent Runningwas zeker het begin van de doorbraak die tot Wild Light leidde. Het is daar dat we geleerd hebben dat niet iedereen voortdurend van alles moest doen. Tijdens de tour met die soundtrack stonden we in het donker terwijl iedereen naar het scherm keek, we voelden ons toen veel meer op ons gemak om dat dan los te laten. Dat was leerzaam, en toen we terug in de studio zaten hebben we dat meegepakt, zeker omdat de songs voor het eerst min of meer geschreven waren, dat gaf ons de ruimte om te experimenteren. We namen risico’s omdat we minder teerhartig waren over de songs en dus kon bijvoorbeeld een hele gitaarlijn worden herleid tot een melodie van één noot, omdat dat toevallig beter klonk.”
Shrewsbury: “Het was het begin van dat strippen tot de essentie. Waar er vroeger soms veertig of vijftig dingen tegelijk gebeurden, vonden we uit dat vier of vijf ook kon werken. Iets als “Prisms” bestaat uit niet meer dan vijf hoofdelementen, en dat is wat veranderd is aan onze muziek.”
enola: Ironisch dus dat jullie net in deze fase wel nood aan een vijfde man hebben gekregen.
Shrewsbury: (lacht) “Ja. Live speelt onze gitaartechnicus op een paar songs mee, omdat we ons hebben gerealiseerd dat we meer pure bronnen nodig hebben. Vroeger zou Paul zijn pianolijn hebben geprogrammeerd, en dan zelf de gitaar genomen, nu speelt hij de piano. Dat is menselijker. Er zijn nog altijd elementen die uit de computer komen, maar niet meer dan achtergrond.”
Wolinski: “Ach, net als met die eeuwige discussie over of we nu post-rock zijn of niet, is het iets waar we niet meer van wakker liggen. We hebben lang en hard aan onze live shows gewerkt, en ja, sommige oude nummers bevatten nog altijd meer computerelementen dan ik zou willen, maar we moeten die nummers nog altijd brengen, net zoals de nieuwe nummers waar soms een vijfde man meespeelt, of de Explodingtracks met hun live elektronica. Er is zoveel dat we in evenwicht moeten brengen om het allemaal te brengen. Maar we zijn blij met het echtheidsgehalte dat we bereikt hebben, zelfs met “Retreat! Retreat!” waar heel wat geloopt wordt.”
enola: Waarom die stemsample “No one knows what is happening. There is a lot of danger out there. OK?” aan het begin van de plaat?
Wolinski: “Dat was ooit een stukje van de introtape van de show: heel erg theatraal, en we zijn het blijven gebruiken. We waren er aan gehecht geraakt. En we hebben altijd al zo’n soort inleidingen aan onze platen gedaan. Deze is ook minder cheesy dan die van sommige van onze andere platen. Ik denk dat Wild Light minder gewichtig is over zichzelf. Ik zoek even naar een woord….”
enola: Je zei daarnet zelf dat de plaat misschien cerebraler is, en ik ben geneigd je daarin gelijk te geven.
Wolinski: “Exactly,maar dan hopelijk niet op een elitaire manier. Die sample is vooral bedoeld om mensen in de juiste sfeer te brengen; om ze klaar te maken voor die plaat. Om ze een soort hint te geven waar het om gaat.”
Shrewsbury: “’t Is wat sloganesk, hé. Iets wat Thom Yorke ook vaak doet; zo’n zinnetjes. Je schrijft iets, en je hangt er betekenis aan vast. Op veel vlakken, zelfs de meest stomme eerst. In de gesprekken met mensen in de muziekbusiness, toen we een nieuw label zochten, merkten we bijvoorbeeld ook vaak dat ze geen idee hadden waarover ze spraken. Dus het voelde wel juist, en je kunt dat zinnetje bij zoveel dingen betrekken, net zo goed op politiek. Tegen dat de plaat af was, was het niet langer een wegwerpzinnetje, maar moést het er op. De plaat kon niet anders dan met die boodschap starten. “
Wolinski: “Er is iets met de toon waarop die vrouw dat zinnetje uitspreekt: er zit echte betrokkenheid in, maar tegelijk ook een zekere speelsheid. En het is ergens ook grappig, terwijl het helemaal niet om te lachen is. Er zit een knipoog in.”
Wolinski: “’t Is van YouTube gehaald, dus het past helemaal in deze tijdsgeest. Het is een amateurvertaling van een Russische documentaire. Om het op onze plaat te mogen gebruiken, hebben we haar dus moeten terugvinden om haar toestemming te krijgen. Dat paste nogal bij heel de sfeer rond het NSA-afluisterschandaal, hoe we haar moesten opsporen op het internet. Je kunt mensen googlen, en ja, we hebben haar gevonden.”
enola: En ging ze akkoord?
Wolinski: “Soort van. Ze heeft ja gezegd, maar ze wilde niets tekenen. Ze was even achterdochtig als wij. Laten we zeggen dat het een overeenkomst tussen vreemden is.” (grijnst)
65DaysOfStatic staat op 1 november in Het Depot in Leuven.
