Met De stenen wachter leverde Bob Van Laerhoven in 1988 een hoog mikkend epos af, een revolutionair drama in een typische Zuid-Amerikaanse jaren tachtig-dictatuur. Toch was de auteur zelf niet helemaal tevreden. Tweeëntwintig jaar na datum herschreef hij het boek tot een nieuwe roman. Alejandro’s leugen is uitgepuurder, strakker maar behoudt ook wat al goed was.
“Ik streefde destijds een Zuid-Amerikaanse stijl à la Isabel Allende na”, schrijft Van Laerhoven nu, “en achteraf vond ik dat ik toch wat overdreven had.” Wie De stenen wachter nu nog eens openslaat, kan die perceptie wel delen. Hoog oplaaiende passie slaat van elke pagina in ronkerige volzinnen, onstuimig en exuberant. Het was een sterk boek maar ook één die zijn knap geconstrueerd verhaal al eens durfde begraven in een overdaad aan stijl.
Dat doet Alejandro’s leugen niet. Van Laerhovens schrijven is doorheen de jaren een pak seccer geworden maar daardoor misschien net levendiger. En ook op het vlak van het verhaal verschoven enkele nuances. Behield hij grotendeels de bestaande plot, dan legt hij er toch andere accenten in. Dat moet ook, want de tijd van de junta’s is in het continent al een tijdje voorbij en een roman over de misdaden van die tijd die bulkt van de morele verontwaardiging lijkt dus even weinig hedendaags.
Gelukkig dus maar dat Van Laerhovens personages niet van bordkarton zijn maar goed uitgewerkte figuren, mensen die ook handelen als mensen, in al hun inconsequenties en lafhartigheid. Zij drijven het verhaal over het fictieve Pays, dat gebukt gaat onder een dictatuur, een oppositie die haar kans ruikt en de mensen die zich daartussen staande proberen te houden: een net uit de hel vrijgelaten muzikant, een rijkeluisdochter met idealen en een Belgische priester met een verleden. De driehoeksverhouding tussen hen is wat hen werkelijk bezig houdt terwijl ze zich laten meesleuren door de gebeurtenissen in een woelige stad, een land dat op uitbarsten staat.
Van Laerhoven vertelt het meeslepend, zijn plot en stijl zijn filmisch. Toch duikt af en toe een dramatische wending teveel of een ietwat ongelukkige zinsnede op; een echo van die eerdere versie die nog bleef hangen? Het zijn lichte euvels, waar je met wat geluk overleest want het verhaal raast door. Zelfs al is de relevantie van het onderwerp wat gepasseerd, want actueler zou een roman zijn over de naweeën van die gruweltijd, zeker in het licht van de linkse tegenbeweging van het laatste decennium: nog meer tinten grijs te vinden, nog minder zwart-wit. Misschien moet Van Laerhoven daar ook maar eens werk van maken, maar tot dan is Alejandro’s leugen aan te bevelen leesvoer.
