Mark Retera toont dat hij meer kan dan Dirkjan. En toch ook weer niet. Dirkjan blijft alomtegenwoordig in Retera’s eerste graphic novel.
In 1999 maakte Mark Retera voor de Pincet-reeks van uitgeverij De Plaatjesmaker het boekje De Foto. In deze reeks van micro-albums brachten verschillende bekende Nederlandse (en Vlaamse) stripmakers logischerwijs ook erg korte verhaaltjes. Voor Retera was De Foto een eerste uitstap naast zijn stripwerk voor zijn bekendste creatie Dirkjan. De hoofdfiguur lijkt fysiek erg op de übernerd, maar het verhaal is een autobiografische anekdote uit zijn schooltijd. Daarbij wilde hij aan het einde van de middelbare schooltijd ongemerkt een foto maken van het meisje waarvoor hij stiekem een boontje had. De Foto wordt in dit album nu aangevuld met het nieuwe verhaal De Mandarijn, meteen ook een vervolg op De Foto. Daarin gaat de hoofdpersoon op zoek naar Elke, waarbij hij zich in toenemende mate door het toeval laat leiden.
De Foto en de Mandarijn is alleszins erg verschillend van de absurde humor uit Dirkjan die stilaan Retera’s handelsmerk geworden is. Met een flinterdunne plot verlegt hij de focus van de strip naar het tempo waarin het verhaal evolueert. Deze strip leest dan ook als een film die rustig voortkabbelt. Het is een album dat uiteindelijk wat licht weegt, om als graphic novel verkocht te worden. Het verhaal zou veel gehad hebben aan een meer uitgewerkte behandeling, want het biedt alleszins voldoende intrigerende momenten. De trip vanuit Nederland naar Parijs op zoek naar een verloren liefde prikkelt de nieuwsgierigheid. Zo laat de protagonist zich leiden door toevallige aanwijzingen in een gelukskoekje in een Chinees afhaalrestaurant. Net die keten van toevalligheden maakt van De Mandarijn een sterker verhaal dan De Foto.
Deze grafische novelle is dus alleszins een aanrader voor de liefhebbers van Dirkjan. Zij kunnen hierin kennismaken met een andere kant van de grappenmaker Retera. Hij kiest bijvoorbeeld meer voor grotere beelden met landschappen, waar dit in een strookstrip als Dirkjan natuurlijk minder mogelijkheden biedt. Anderzijds had De Foto en de Mandarijn veel meer kunnen zijn, dan een geslaagd experiment voor het vertellen van een langer verhaal, zonder expliciete grappen. Blijkbaar is het album ook een eerste experiment in de richting van een animatiefilm, die Retera zou willen maken. In dat opzicht is de vertelstijl absoluut te begrijpen. Puur als stripverhaal heeft het allemaal net iets te weinig om het lijf om te kunnen beklijven.
