Hoewel Lady Chatterley’s Lover en Sons and Lovers zijn meest gelezen romans zijn, is Women in Love allicht zijn belangrijkste en volgens hem zelf ook zijn beste. Dikwijls verguisd omwille van stilistische redenen en zogezegd seksistische dwalingen, wordt schrijver D. H. Lawrence nu eindelijk eer aangedaan met een nieuwe vertaling en een uitgave in de Perpetua-reeks van Uitgeverij Athenaeum.
Liefde en Vrouwen, zo titelde de vorige editie van D. H. Lawrence’s meesterwerk, volgens critici de beste synthese van ’s mans oeuvre. Twee zeer belangrijke pijlers uit zijn werk zijn daarmee overigens meteen aangeraakt: de (vaak overspelige) liefde, zoals beschreven in de revolutionaire roman Lady Chatterley’s Lover, en (sterke) vrouwen, een constante in zijn bekendste boeken. Ook in Women in Love wemelt het ervan. Helaas staat de dikte van het boek (een goeie 500 bladzijden) een flink aantal lezers tegen, en tot voor kort ontbrak bovendien een vertaling die tegemoet kwam aan de eisen van de 21e-eeuwse lezer. Barbara de Lange bracht daar, samen met uitgevers Athenaeum – Polak & Van Gennep, eindelijk verandering in. Uit de uitgebreide verantwoording bij haar vertaling, achteraan in deze uitgave opgenomen, komt naar de oppervlakte wat de lezer al lang intuïtief had aangevoeld: deze vertaalster legt een enorme meesterschap aan de dag en heeft Lawrence in al zijn finesses laten schitteren. De Lange wilde een Nederlandstalige versie voorbij de clichés en zonder moeilijk leesbare syntaxis. Het resultaat werd een spitsvondige vertaling die leest als een trein, zonder de wat vreemde poëzie eigen aan Lawrence’s stijl overboord te gooien.
Herhalingen zijn een belangrijk onderdeel van Lawrence’s verhalende patroon, wat hem reeds in de jaren ’’20 de naam opleverde een stilistisch kwakkelaar te zijn. De circulaire stijl zorgt echter voor een extra beklemming en is een modernistische techniek tot intensivering die vele 20e-eeuwse schrijvers na hem opnieuw zouden gebruiken. Tevens "modern" aan Lawrence’s taal is het in vraag stellen van de betekenis van woorden. Net zoals Luc Tuymans beelden klaar voor consumptie in twijfel trekt, keert Lawrence elk woord twee maal om. In zijn oeuvre treft men personages aan die niet uitgaan van evidenties en die de dogmatiek van het standaard vocabularium in twijfel trekken. De lezer voelt zich in een dergelijk universum ontwricht: de zekerheden vallen weg, maar tegelijk opent Lawrence de poort naar de ultieme vrijheid in fantasie, emotionaliteit en menselijke diepte. Als tijdgenoot van Beckett en Joyce wordt Lawrence dikwijls een traditionalist genoemd, een schromelijke misvatting die aan de hand van zijn ideeën over taal gemakkelijk kan ontkracht worden. Alleen al daarom zou men Verliefde vrouwen moeten ontdekken.
Er zijn echter nog redenen om specifiek dit boek ter hand te nemen. Het is een van Lawrence’s meest menselijke romans en omdat hij de tijd neemt zijn protagonisten ruim uit te werken, hebben de tragische laatste hoofdstukken een enorme impact. Je gaat langzamerhand meevoelen en -denken met de personages en ondanks de tijdsbarrière van ongeveer 90 jaar, ontstaat een haast persoonlijke band met deze intelligente figuren. Hoewel ze er soms "vreemde" (vanuit ons maatschappelijk standpunt) ideeën op na houden, blijken ze immers in al hun facetten menselijk te zijn en de scherpte waarmee Lawrence ook hun slechte kanten uittekent, is ongemeen doeltreffend. Vooral in deze vertaling valt op dat de auteur absoluut niet gedateerd is, maar juist met universele thema’s speelt in een vorm die nog altijd tot de verbeelding spreekt en die de grens tussen literatuur en leven opzoekt. Wat aanvankelijk een conventionele roman lijkt te worden uit de grote 19e-eeuwse verhaaltraditie, ontpopt zich gaandeweg tot een verpletterend menselijk portret waar in belangrijke mate seksualiteit doorheen sluimert, waarbij de platitudes zowel inhoudelijk als stilistisch met sprekend gemak worden omzeild.
Wie inmiddels nog niet onderweg is naar de plaatselijke boekhandel, kan zich warm laten maken door een schitterend nawoord van schrijver Howard Jacobsen (winnaar van de Man Booker Prize 2010), dat tevens perfect als inleiding kan gelezen worden. Hij illustreert dat Verliefde vrouwen, ondanks de vele kritiek die het boek heeft moeten verduren, ons nog steeds allemaal aanbelangt.
