De sterren van Titanic schitterden na zoveel jaren eindelijk opnieuw samen op het witte doek, viel her en der te lezen naar aanleiding van Revolutionary Road. Maar wie hoopte op een nieuwe romantische tearjerker, kwam bedrogen uit. Niemand minder dan Richard Yates is immers de auteur achter het verhaal.
Yates debuteerde met Revolutionary Road in 1961, een jaar later dong het boek samen met Catch-22 en The Moviegoer naar de hoofdprijs van The National Book Award. Hoewel Yates niet won, verwierf hij wel meteen naam en faam bij zijn collega-auteurs. Jammer genoeg vertaalde die waardering zich niet naar verkoopcijfers.
In tegenstelling tot het nochtans superieure Paasparade (1976) dat pas vorig jaar in vertaling verscheen, werd Revolutionary Road overigens in 2003 al een eerste maal vertaald. Deze nieuwe editie hoopt uiteraard een graantje mee te pikken van de filmhype, maar de genadeloze analyse van het jonge koppel Wheeler blijft ook meer dan veertig jaar na zijn eerste verschijnen relevant genoeg om ook los daarvan een nieuwe druk te verantwoorden.
De onmacht van mensen om samen te leven, laat staan om gelukkig te zijn — thema’s die een vaste waarde doorheen Yates’ publicaties vormen — is ook in dit verhaal al terug te vinden zonder dat de auteur erin slaagt het even onverdraagbaar tastbaar te maken als in zijn andere werk. Zowel bij zijn hoofdpersonages als bij de belangrijkste bijrollen valt op dat Yates’ analytische blik nog niet voldoende uitgepuurd is om de zakelijke weergave tot het einde vol te houden. De Amerikaanse Droom wordt doorprikt, maar het klinkt nog iets te hol om echt impact te hebben.
Toch valt er genoeg interessants te rapen in deze kille beschrijving van hoe een jonggehuwd koppel (met twee kinderen) langzaam maar zeker wegzinkt in het gezapige leven dat ze steeds veracht hebben. Frank en April Wheeler, de hoofdpersonages, zijn typische jonge dertigers die van zichzelf graag beweren dat ze een ander en boeiender leven leiden dan hun buren en kennissen. Alleen lijken ze niet te (willen) beseffen dat zij net zo goed vastgeroest geraakt zijn in hun gewoontes en afspraken alsook in een job die ze nooit gewild hadden.
Nadat een toneelvoorstelling waarin April een hoofdrol speelt, reeds bij de première de mist ingaat, dringt het tot hen beiden door dat ze eigenlijk een leven leiden dat ze niet willen en rijpt bij April het plan om hier op een drastische manier komaf mee te maken. Want terwijl Frank een haast als banaal te definiëren "one night stand" beleeft met een jonge secretaresse op kantoor, droomt April ervan om met haar gezin naar Parijs te trekken. Maar hoe enthousiast Frank ook mee lijkt te gaan in haar plan, is het tezelfdertijd opvallend hoe hij alsmaar meer excuses vindt om de reis uit te stellen.
In Revolutionary Road weet Yates enkele knappe mannenportretten neer te zetten waarbij hun teleurstelling in het leven dat ze leiden enerzijds en de onmogelijkheid en onwil om hier iets fundamenteels aan te veranderen anderzijds pijnlijk duidelijk gemaakt wordt. Hoeft het opgemerkt te worden dat de enige die dit inziet, in een instelling belandde? Jammer genoeg slaagt Yates er niet in om de vrouwen in dit verhaal even sterk neer te zetten, April Wheeler bijvoorbeeld blijft te schetsmatig uitgeschreven, waardoor alleen buurtbewoner Helen Givings echt tot leven komt.
Revolutionary Road is duidelijk het debuut van een schrijver die zijn eigen stem al gevonden heeft, maar deze nog niet welluidend genoeg kan laten weerklinken. De thema’s zijn er al, alleen weet Yates ze nog niet voldoende uit te werken en te formuleren voor een maximale impact. Desalniettemin blijft Revolutionary Road het soort boek dat op het einde geen verlossing of catharsis biedt maar daarentegen aantoont hoezeer de mens niet bij machte is om aan zijn lotsbestemming te ontkomen.
