123 min. / E
“Pa, is seks iets smerigs?,” vroeg het nieuwsgierige
jongetje van elf aan zijn vader. En zijn vader, pijp in de hand,
antwoordde: “Alleen als je het goed doet, jongen.”
Begin jaren negentig had iedereen de mond vol over geweld in de
film – tot op welk punt was het toelaatbaar, wanneer werd het
verantwoord door de inhoud en wanneer was het simpelweg
exploitatie? Die discussie is nu enigszins gaan liggen, naarmate
vooral de Europese cinema zijn zinnen is gaan zetten op seks – veel
seks, explictiete seks, en vaak ook zinloze seks. De Amerikanen
hobbelen nog een beetje achterop, maar kijk eens naar de meeste
Franse, Scandinavische en Spaanse producties van de laatste jaren,
en je merkt dat er hoe langer hoe minder gekeken wordt op een
kloppende erectie en een pulserende vulva meer of minder.
Waar de meeste van deze films seks voorstellen als een mistroostige
onderneming, een afstraffing voor een zondig lichaam die wordt
ondernomen in duistere hoekjes en met slechte bedoelingen, is het
althans verfrissend om te zien hoe in de Spaanse film ‘Lucia Y El
Sexo’ nog eens plezier, lust en genot worden gekoppeld aan De Daad,
Het Beest Met Twee Ruggen, De Horizontale Mambo. Regisseur Julio
Medem maakte een romantisch/erotisch drama, dat qua seksgehalte
zich kan meten met elke softcore pornofilm, en hij deed dat met
zichtbaar plezier.
Het is moeilijk om u te vertellen waar het precies over gaat; Medem
schreef eerst een versie van het scenario, baseerde daar vervolgens
een roman op, en puurde het uiteindelijke filmscenario vervolgens
uit die roman. Het gevolg is dat ‘Lucia Y El Sexo’ vaak moeilijk te
volgen is, met bokkesprongen tussen heden en verleden, fictie en
realiteit.
Het begint in ieder geval met een one night stand tussen schrijver
Lorenzo en Elena, een hem volslagen onbekende vrouw. Een tijdje
later wordt Lorenzo, eens thuis van vakantie, aangesproken door
Lucia, een onvoorwaardelijke fan van zijn werk. Lorenzo en Lucia
belanden bij elkaar in bed, waar ze zowat alles doen dat biologisch
mogelijk is met de menselijke anatomie. Elena, ondertussen, bevalt
van een dochtertje. Zes jaar later komt Lorenzo via een vriend te
weten dat zijn vluchtige wip van toen nu de moeder is van zijn kind
en hij besluit, zonder zijn identiteit te onthullen, zijn dochter
op te zoeken. Dat leidt niet alleen tot een confrontatie met zijn
kind, maar ook tot een treffen met Belén, haar babysit.
Hier wordt de film ingewikkeld. Ik wil er niet teveel van verraden,
maar het tweede uur wordt gedomineerd door plotwendingen die steeds
absurder gaan lijken. We krijgen vrouwen die frenetiek liggen te
masturberen terwijl ze kijken naar de pornofilm waarin hun eigen
moeder de hoofdrol speelt. Twee belangrijke personages ontmoeten
elkaar een aantal jaren later, schijnbaar geheel toevallig.
Dezelfde acteur speelt twee personages, en daar zal vast wel een
bedoeling voor zijn, maar ik mag doodvallen als ik weet wat die is.
Iemand schrijft live over het internet een boek, schijnbaar terwijl
hij in coma ligt in een ziekenhuis. Het is zelfs mogelijk dat het
overgrote gedeelte van de film zich afspeelt binnen de nieuwe roman
van Lorenzo. Op het einde weten we alleen maar zeker dat we niets
zeker weten.
In de tweede helft van ‘Lucia Y El Sexo’ mikt Medem duidelijk op
een David Lynch-achtig effect van droom en realiteit, waarin de
beide door elkaar lopen en eigenlijk niet eens zoveel van elkaar
verschillen. Zoals één van de personages op een bepaald moment
zegt: ‘dit is een verhaal dat over de randen stroomt en in een gat
verdwijnt, terug naar het midden.’ Net zo is het einde helemaal
geen einde, maar enkel een nieuw begin, of – misschien, ik weet het
niet – gewoon een terugkeer naar de werkelijkheid na een lange
pauze in een fictief landschap.
Doorgaans hou ik wel van dat soort van puzzelfilms, films die
vragen om opgelost te worden tijdens meerdere visies. Neem
bijvoorbeeld het gros van de Lynchfilms of de recente komedie (nou
ja) ‘Donnie Darko’. Maar dat zijn
dan ook films die zich vanaf het begin aandienen voor wat ze zijn,
moeilijk te ontcijferen raadsels die een grote inspanning van het
publiek eisen. Op dat gebied zijn ze eerlijk, ze maken het publiek
geen blaasjes wijs. ‘Lucia Y El Sexo’ doet dat wél. De film begint
als een bizar geconstrueerd, maar uiteindelijk zeer begrijpelijk
liefdesverhaaltje, en maakt vervolgens een salto mortale om iets
helemaal anders te worden. En dat is moeilijk te pikken.
En dan is er de seks, natuurlijk, die ook behoorlijk in de weg gaat
staan. Het is uiteraard makkelijk om het etiket van puritein te
plakken op iedereen die bezwaar inbrengt tegen de enorme
hoeveelheden seks in de film, maar zo eenvoudig ligt het niet.
Langs de ene kant kan ik het waarderen dat seks hier eindelijk nog
eens als leuk wordt afgeschilderd in plaats van hels. En je kunt
ook niet ontkennen dat Medem tenminste eerlijk en consequent is in
de manier waarop hij het in beeld brengt; veel vrouwelijk naakt,
maar ook de mannen worden uitgebreid tentoon gesteld, groeiende
erecties incluis. Maar langs de andere kant moet je als scenarist
en regisseur al verdomd sterk in je schoenen staan om al dat in je
film te stoppen, en toch te hopen dat de mensen hem als iets anders
zullen beschouwen dan als “die neukfilm”. En zo sterk staat Medem
niet in zijn schoenen.
De plot en de personages zijn een mysterie, maar hoe kun je van een
publiek verlangen dat ze de moeite gaan nemen dat mysterie op te
willen lossen als je ze bombardeert met om de vijf minuten een
uitgebreide seksscène, waarvan de meeste langs geen kanten nodig
zijn voor het verhaal? Zelfs de fans van de film kunnen er niet
naastkijken dat de meeste van die scènes gratuit zijn; alle diepere
intenties van de cineast, al zijn diepzinnige bedoelingen, gaan
verloren in de wanorde van alweer een neukscène, gevolgd door
alweer een flash-back of flash-forward naar een tijd en plaats
waarvan we tegen het einde vaak niet meer weten wat de personages
er komen doen.
Noem me dan maar een moraalridder als je wil, maar het is met seks
in de film nog steeds zoals met geweld: je gebruikt ervan zoveel je
wilt, maar als je méér gebruikt dan je nodig hebt om je verhaal en
je thema’s duidelijk te maken, dan gebruik je teveel en bezondig je
je bijgevolg aan exploitatie. In ‘Lucia Y El Sexo’ zijn tegen het
einde het verhaal en de thema’s alles behalve duidelijk, ondanks de
liters lichaamsvocht die werden gespendeerd.
Medem maakt daarbij ook nog de fout om het einde van de film in een
afgebleekt kleurenpalet te filmen, vergelijkbaar met de look van
‘Three Kings’. Voor die film werkte dat geweldig, maar hier
probeert Medem een warm, intiem moment uit te lokken, en de
kleurloosheid van de omgeving doet niets om dat moment weer te
geven.
‘Lucia Y El Sexo’ is een film die in je hoofd blijft hangen, wees
daar maar zeker van. Het jammere is alleen dat het duidelijk de
bedoeling van de regisseur was dat het raadsel, de puzzel in je
hoofd zou blijven zitten. Wat je in werkelijkheid bij blijft, is
het gebeuk, gezweet en gekreun. Julio Medem heeft de meest
pretentieuze softcore pornofilm aller tijden gemaakt. Wat ook een
prestatie is, veronderstel ik.
http://www.sexandlucia.com/
