Nabil Ben Yadir is niet meteen een naam die bij iedereen een belletje doet rinkelen, al scoorde de uit Brussel afkomstige jonge cineast al eerder als scenarioschrijver voor Patser en met zijn eigen films Les Barons en Dode Hoek, respectievelijk in 2009 en 2017. In alle eerlijkheid is geen van die werkstukken memorabel en al helemaal niet van dien aard dat ze konden voorbereiden op de ambities en slagkracht van deze Animals. Dit is een brok opgekropte woede en verontwaardiging, vertaald in een viscerale en structureel verdomd doordachte filmische vorm waar je – hoewel niet foutloos – alleen maar bewondering kan voor opbrengen, ook al willen we dan de helft van de tijd gewoon wegkijken van het scherm.
Aan de oorsprong van het scenario van Animals ligt de moord en mishandeling van Ihsane Jarfi, een man van Marokkaanse afkomst die in april 2012 in de stad Luik op beestachtige wijze afgemaakt werd door vier mannen die hem ‘een lesje wilden leren omwille van zijn homoseksuele geaardheid’. Zijn zaak werd ook de eerste officiële Belgische veroordeling waarin homohaat als verzwarende omstandigheid gold.
In filmversie is dit drama opgedeeld in drie aktes, waarbij het schier ondraaglijke middenluik het geweld toont op een manier die ontdaan is van elke vorm van sensatie en enkel op zo direct mogelijke wijze het gruwelijke gezicht van de daad toont. De beide andere hoofdstukken zijn een soort uitgekiend spiegelbeeld van elkaar waarin twee levens voor de lens gehaald worden die elk op een andere manier door het voorval getekend worden.
Het eerste half uur volgen we Brahim (het alter ego van Jarfi, sterk vertolkt door Soufian Chilah, ook al te zien in Black, Dode Hoek en de serie Tabula Rasa) op het verjaardagsfeest van zijn moeder en op een moment dat hij het plan heeft opgevat tegenover zijn familie in het reine te komen omtrent zijn seksuele geaardheid. Met de hulp van lange camerabewegingen loodst Ben Yadir ons doorheen het leven van de protagonist (vaak aan de hand van vrij subtiele kleine elementen die ons meer achtergrond bieden) en hoewel de zwalpende uit de hand geschoten beelden af en toe wat ontsporen, hebben ze wel degelijk een goed onderbouwde bedoeling en schetsen ze op korte tijd een wereld en leven getekend door geheimhouding, steelse blikken en nooit uitgesproken beschuldigingen.
Wanneer het verhaal ons tot bij de fatale rit brengt die Brahim/Jarfi het leven zou kosten en het brutale geweld aanvangt, schakelt de film over van reeds claustrofobisch gebruik van het 4:3 formaat naar een nog meer restrictief visueel veld dat gebruik maakt van het verticale schermformaat van een smartphone. Die ingreep versterkt nog het gevoel van ongrijpbaarheid en hulpeloosheid dat ook de kijker bekruipt terwijl zich voor onze ogen een aantal ronduit misselijkmakende gewelddaden ontvouwen.
Andermaal wijzigend van toon, legt de coda de focus plots op een van de daders in een aantal scènes die ons op verschillende manieren terugbrengen naar het begin van de film en die – passend genoeg – geen concreet afsluitpunt kennen: er is geen plaats voor ‘closure’ rond de straffen die de daders kregen of de verontwaardiging die volgde op het gebeuren. Dit zijn fragmenten uit levens die geraakt worden door geweld en het siert het scenario dat het lef er is om ook enkel dat te willen brengen.
Het sterkste moment van dit alles zit net vóór het geweld losbarst en we samen met Brahim opgesloten zitten in het duister van de kofferbak van een wagen: zonder te knippen en in reële tijd blijven we net als het slachtoffer luisteren naar wat er gebeurt buiten … het is een sterk stukje film dat model staat voor de rest van de prent en dat vooral toont hoezeer regisseur Nabil Ben Yadir stappen vooruit gezet heeft sinds zijn laatste langspeler vier jaar geleden.
