Het herbezoeken van een oude franchise is altijd al een effectieve
methode geweest om een uitdovende carrière nieuw leven in te
blazen. George A. Romero vond het zombiegenre eigenhandig uit met
‘Night of the Living Dead’ in 1968, en werd gelijk tot genie
gebombardeerd. Nu is het echter alweer van 2000 geleden dat hij nog
eens een film gemaakt heeft: ‘Bruiser’, en hoor ik daar ergens
iémand die die ooit heeft gezien? Dacht ik al niet. Nog eerder,
moeten we al teruggaan naar ’93, toen hij de weinig opmerkelijke
Stephen King-verfilming ‘The Dark Half’ maakte. Enfin, meneer
Romero weet verdomd goed waarom hij nu plotseling weer terugkeert
naar zijn zombies, zeker sinds de remake van zijn ‘Dawn of the Dead’ en de parodie ‘Shaun of the Dead’ zo goed scoorden. Met
‘Land of the Dead’ (waar blijven ze die titels vandaan halen,
vraagt een vermoeid brein zich af), toont Romero dat hij nog steeds
in staat is tot het produceren van superieure
schlock-cinema. Ja, het is een B-film – natuurlijk is het
dat, anders zou het geen Romero-zombiefilm zijn. Maar dan wel een
B-film met het wegrottende, zwarte pus lekkende hart van een
doorgewinterde sicko die zich ongelooflijk aan het amuseren is
achter z’n camera.
Het is drie jaar geleden dat de doden om onverklaarbare redenen uit
hun graven verrezen en de levenden begonnen aan te vallen voor hun
vlees. De overlevenden hebben zich teruggetrokken in een versterkte
stad, die grotendeels omringd wordt door water, waar de zombies
niet doorheen kunnen, en voor het overige beschermd wordt door
uitkijktorens en hekken onder hoogspanning. Regelmatig wagen
patrouilles zich met gepantserde tanks in de buitenwereld om
levensmiddelen te halen.
Binnen de stad zelf heeft zich ook al een hiërarchie ontwikkeld: de
rijken hebben zich teruggetrokken in een immens torengebouw met de
naam Fiddler’s Green. Het gebouw omvat een winkelcentrum, alle
mogelijke luxe en natuurlijk woonplaatsen, dus de rijkelui die er
een plaatsje hebben kunnen veroveren, komen zelden of nooit buiten
en proberen hun leven weer op te vatten alsof er niets gebeurd is.
Buiten Fiddler’s Green leven de armen, in sloppenwijken waar ze ook
nog eens geplaagd worden door reclamespots voor de flats in de
wolkenkrabber. De zombies, ondertussen, hebben ook niet stilgezeten
en beginnen stilaan eenvoudige vormen van communicatie onder de
knie te krijgen. Wanneer ze zich bewust worden hoe ze wapens moeten
gebruiken en dat water hen niet noodzakelijk hoeft tegen te houden
om hun doel te bereiken, komt de vestiging van de levenden zwaar in
de problemen.
Valt het u ook op dat ik het hele concept van de film heb kunnen
uitleggen zonder de naam van ook maar één personage te noemen? En
toch kan ik u met de hand op het hart zeggen dat ik niets
essentieels heb overgeslagen. Natuurlijk wordt er wel een
soortement plot opgebouwd, waarbij de baas van Fiddler’s Green
(Dennis Hopper als slijmbal van dienst) het aan de stok krijgt met
een ontevreden werknemer (John Leguizamo), waardoor deze laatste er
met één van de patrouilletanks vandoor gaat, maar dat alles is
uiteindelijk maar bijkomstig. Waar het écht over gaat, is alweer
dat oude gegeven: wanneer de mensheid belaagd wordt, moeten
individuen erin zien te slagen hun onderlinge vetes opzij te zetten
om zich er samen doorheen te slagen. Zo ging het al in ‘Night of
the Living Dead’ en zo gaat het nu, met een groter budget en betere
special effects, nog steeds.
Voor de goed uitgekiende plotlijnen of de vernieuwende vondsten
hoeft u het dus niet te doen. Wat ik wel kan waarderen aan Romero,
is de manier waarop hij, net als in z’n eerdere ‘Dead’-films,
gaandeweg een subtiele satire op de VS in z’n prent weet te
verwerken. Er is natuurlijk de strijd tussen de sociale klassen,
met de onwetende rijkere klasse die zich in z’n torengebouw
probeert wijs te maken dat er helemaal niks aan de hand is. Geld
heeft nu eenmaal de prachtige eigenschap dat het het ontkennen van
de realiteit vaak heel gemakkelijk maakt. En dan is er de rest van
de bevolking, die in de realiteit moet leven maar als puntje bij
paaltje komt niet liever zou willen dan zelf in een ivoren toren
kruipen.
Maar Romero heeft nog meer steken onder water in petto: let op de
manier waarop gevangen genomen zombies in de stad worden gebruikt
als volksvermaak. In een café kunnen mensen hun foto laten nemen
met twee geketende zombie’s, elders worden er twee in een kooi
gezet om het tegen elkaar op te nemen. Nog zoiets waar Amerikanen
goed in zijn: het commercialiseren van àlles, zelfs de grootste
rampen die hen ooit zijn overkomen. Alles is handel.
Die subtext is er dus wel, wat absoluut een meerwaarde geeft aan
Romero’s film. Maar in de eerste plaats gaat het natuurlijk over de
actie, en die is ook meer dan voldoende aanwezig. De laatste tijd
worden we om de oren geslagen met halfzachte griezelfilmpjes die
terugdeinzen voor het tonen van de gruwel, omdat ze een gunstige
leeftijdsclassificatie willen krijgen – zie ‘The Grudge’, ‘Cursed’ en andere onzalige voorbeelden.
Romero daarentegen, houdt zich niet in, en geeft ons rondvliegende
hersenen, ledematen die gemoedelijk worden afgerukt, onthoofdingen
à volonté en krakende schedels. Echt griezelig kun je de film niet
noemen, maar aan het gore-gehalte zal het niet gelegen hebben. En
zo hoort het ook – als je dan toch een zombiefilm maakt, doe het
dan ineens goed en ga voor the full monty. Geen braafjes
gesuggereerd bloedvergieten, geen camera’s die op het laatste
moment smaakvol wegdraaien, néé, je brengt gewoon alles in beeld.
Smaakvol? Nee. Maar wel consequent met het genre. Wie er geen zin
in heeft om dit soort dingen te zien, moet er gewoon niet aan
beginnen.
‘Land of the Dead’ is geen revolutionaire film – Romero heeft het
genre één keer uitgevonden en vindt het niet nodig om dat een
tweede keer te doen. De satire die er eerder al inzat, wordt hier
doorgetrokken op een geestige manier, de splatterscènes zullen elke
liefhebber van het genre tevreden stellen en de acteurs staan
gepast campy te acteren (vooral Dennis Hopper is geweldig). Dus wat
kan het u dan schelen dat de verhaallijn niet erg sterk is en de
afloop voorspelbaar? De doden lopen en wat meer is: ze
rocken.
http://www.landofthedeadmovie.net/
