Ook in de wereld van de vrije improvisatie is stilstaan hetzelfde als achteruit gaan. Heel wat artiesten proberen er voortdurend om nieuwe oorden te verkennen, creatieve strategieën uit te dokteren, frisse invalshoeken te bedenken, andere manieren van zingeving te vinden. Bij de ene lukt dat natuurlijk al wat vlotter dan bij de andere. Maar zelden hoor je zo’n opmerkelijke sprong als bij het Lana Trio, dat het roer helemaal omgooit voor z’n tweede album.
Die eerste plaat, die in 2012 werd opgenomen, liet immers een prima op elkaar afgestelde band horen (en dat terwijl de muzikanten in de periode die eraan voorafging amper met elkaar gespeeld hadden), en brokken improvisatie die eigenlijk nog redelijk compact en direct bleven. Er werd meer gedaan dan zomaar in elkaar haken en van jetje geven, maar het bleef best toegankelijk, op een jeugdig bruisende manier.
Groot is dan ook de verwondering als je deze release, die in februari van dit jaar in Chiba (even buiten Tokyo) werd opgenomen, te horen krijgt. Dit is immers geen band die gretig de beuk erin gooit en de bal heftig heen en weer laat kaatsen. Geen trio dat zo snel mogelijk de buit binnen wil halen. Integendeel. Wat hier opvalt, is de ruimte die de muzikanten elkaar gunnen, de tijd die ze ervoor nemen en de halsstarrige weigering om op de proppen te komen met snel verteerbare kost. Met drie tracks die variëren tussen achttien en zesentwintig minuten dwingt het Lana Trio de luisteraar tot opperste concentratie en luisteren met een open geest.
Vanaf opener “Candyism” valt ook meteen op dat er geen continuïteit is van ideeën, energie en geluid. De muziek stroomt niet (meer), maar ze gulpt eruit, en klinkt daarbij opvallend matuur en complexloos. Hadden er namen van veteranen op het doosje gestaan – pakweg Paul Hubweber, Paul Lovens en John Tilbury, om maar iets te zeggen –, dan had je je daar misschien niet eens vragen bij gesteld. Dit is breedbeeldimpro waarin Henrik Munkeby Nørstebø’s aanzwellende trombonegolven in perfecte balans zitten met het ingetogen spel van drummer Andreas Wildhagen en pianist Kjetil Jerve.
Minutenlang hoor je zelfs amper iets anders dan broebelende klanken door het koperinstrument, terwijl hij erna een stap achteruit zet voor een dialoog van piano en drums. De muziek wordt hier zo sterk ontmanteld dat het regelmatig over duoconversaties gaat met een derde gesprekspartner die zich beperkt tot amper hoorbare commentaar. In “Meanwhile, Somewhere” is het nog extremer. Of beter gezegd: stiller, want de band speelt bijna tien minuten lang op fluisterniveau, waardoor ruis, luchtverplaatsing door de trombone en geïsoleerde, maar eindeloos resonerende pianoaanslagen het enige zijn dat je in de schoot geworpen krijgt. Een minimalistische aanpak die in de tweede helft meer volume en punch krijgt, maar zich ook daar ophoudt in een zone tussen unheimliche improvisatie en moderne klassiek.
Eigenlijk is het wachten tot afsluiter “Through Sound” tot je het Lana Trio te horen krijgt dat je dacht te kennen. Minutenlang houdt Wildhagen het vooral bij cimbalengetik, tot ook Jerve’s piano ineens binnengeklaterd komt en het trio gaandeweg het vuur aan de lont steekt, om een beetje te exploderen in het voluptueuze middenstuk. Dat wordt op zijn beurt dan weer heel mooi ontmanteld en omgevormd tot een statig einde dat het bijna obsessieve tegelstaren laat voor wat het is om uit te pakken met een grandeur die dubbel zo verrassend aankomt. Het maakt van Live In Japan nog altijd geen toegankelijke plaat, en al helemaal geen doorsnee kost, maar wel eentje die de oren doet spitsen. Geen evidente evolutie dus, wel eentje die getuigt van durf en een eigen smoel. Een blijvertje, deze band.
