Jazz is natuurlijk niet enkel een verhaal van virtuoze snoeshanen die als ongeleide projectielen tekeergaan, maar ook van stabiele allianties die vroeg gesmeed worden en soms verrassend lang standhouden. Een goed voorbeeld is dat van het Brugse W.E.R.F.-label en lokale pianist Kris Defoort. Die laatste tekende niet enkel voor de eerste album van het label en een paar jubileumreleases, maar staat nog altijd garant voor ambitieuze en inventieve muziek die het experiment niet schuwt. Diving Poet Society is een erg geslaagde toevoeging aan een rijk oeuvre.
Voor dit nieuwe project doet Defoort beroep op zijn Trio-kompanen Nicolas Thys (elektrische bas) en Lander Gyselinck (drums), maar inviteerde hij twee extra gasten: altsaxofonist Guillaume Orti (Mâäk) en zangeres Veronika Harcsa. De muziek werd deels geïnspireerd door poëzie van Peter Verhelst, en er worden ook teksten van hem voorgedragen. Op zich geen verrassing, want Defoort zoekt het vaak tot ver buiten de grenzen van de jazz (opera, muziektheater, etc) en was in het verleden ook al in de weer met tekstmateriaal van Arnon Grunberg en Roddy Doyle.
De grote troef van dit project lijkt vooral dat Defoort werkte met open vizier en zijn vier gasten ook zichzelf liet zijn, waardoor het haast onbegonnen werk is om een label te kleven op het album. Dat voelt wel aan als een zevendelige suite, maar laveert via suggestieve, uitgebeende passages, lome grooves en theatrale energie, en houdt schijnbaar contrasterende adjectieven in balans. Diving Poet Society is afwisselend raadselachtig, funky, ijselijk, broeierig, experimenteel én uitgepuurd. Het is een album dat van z’n bonte variatie een troef gemaakt heeft, iets dat nog eens in de verf gezet wordt door het feit dat elke muzikant ook een kleur toegekend krijgt.
Vanaf “The Pine Tree And The Marching” wordt ook duidelijk dat Harcsa geen conventionele jazzzangeres is. Ze draagt de onheilspellende tekst (met een hint naar de ecologische uitputting) voor met een opmerkelijke intensiteit, meerdere accenten en temperamenten. Ook daarna varieert ze van kinderlijke onschuld naar ijzingwekkende spanning. Vooral het samenspel met Orti klinkt hier haast als een intense Q&A, met Defoort die een repetitieve spanning creëert en de ritmesectie die in de weer is met vrije kleuring én zorgvuldige plaatsing van explosies. “Liquid Mirrors” vloeit eruit voort, maar klinkt helemaal anders, met een minimale groove en opnieuw een markant evenwicht van onschuld en perversie in de vocalen, en een kwikzilveren sax die het terrein tussen Steve Coleman en Steve Lehman verkent. Een uitgebeende koortsdroom.
Vervolgens wordt het album zo’n beetje heen en weer geslingerd tussen de polen van bijna tussen de vingers glippende fragiliteit die wordt opgebouwd met piano, stem, intimiteit en stilte (“The Pine Tree And The Fire”), en een slow motion funk met knisperende snare drum, gezapig kronkelende bas, slingerende saxslierten en woordeloze zangsculpturen (“Diving Poets”, opgedragen aan Pierre Van Dormael). En als “Diepblauwe Sehnsucht” het moment is waarop Defoort even zijn voorliefde voor klassiek en avant-garde uit de doeken doet, dan vindt “New Sound Plaza” een evenwicht door de iele, mysterieuze kant van het verhaal te laten omslaan in een rollend en botsend verhaal vol hoekige wendingen, excentrieke wartaal en een imposante hechtheid in het samenspel.
Uiteindelijk is het laatste woord aan de nachtelijke lyriek van “Heavenly Billie”, een ode aan Billie Holiday dat geschilderd wordt met dunne penselen. Het is een verrassend lieflijk slot voor een album dat laat horen dat jazz niet enkel een genre of attitude is, maar ook een inspiratiebron, of een springplank om de speelzone gevoelig uit te breiden. Meer nog dan een verkenning van akkoorden of harmonieën, is dit dan ook een ode aan de creatieve verbeelding, met het album als muzikaal kleurboek, vol rijke schakeringen en wisselende sferen. Dit is alvast geslaagd. Het is uitkijken naar de live-uitwerking.
Het kwintet gaat deze week de hort op en speelt in Jazz Station (Brussel, 2/11), deSingel (Antwerpen, 3/11), Handelsbeurs (Gent, 4/11) en Vrijstaat O./KAAP (Oostende, 5/11).
