Met : Mónica Cervera, Pablo Puyol, Rossy de Palma e.a.
“Niet voor ieders smaak” is een platitude die met de regelmaat van
een klok opduikt in recensies van ’20 Centimetros’, de nieuwe van
Ramón Salazar, die eerder al ‘Piedras’ maakte. Voor de duidelijkheid: ’20
Centimetros’ gaat over een narcoleptische travestiet met een piemel
van 20 centimeter die graag van geslacht wil veranderen. “Niet voor
ieders smaak”? Mja, zo zou je dat kunnen zeggen.
Aan lef ontbreekt het Salazar in ieder geval niet. In de zuiverste
vroeg-Almodovariaanse stijl wentelt hij zich schaamteloos in de
meest uitbundige kitsch om het verhaal te vertellen van Marieta
(Mónica Servera). Deze charmante dame werd geboren als een man,
maar is ondertussen zo zwaar aan de hormonen gegaan dat hij borsten
heeft gekregen en geen baardgroei meer heeft. Het enige dat hem nog
herinnert aan zijn echte geslacht, is zijn euh… geslacht, en dat
mag er wezen. De kijker wordt een ronduit hallucinante blik gegund
op een immens aanhangsel waar zelfs Dirk Diggler uit ‘Boogie Nights’ nog respect voor zou
hebben.
Marieta werkt als schoonmaakster en tippelaarster om het geld te
verzamelen voor haar geslachtsveranderingsoperatie. Ondertussen
woont ze samen met een dwerg (jawel!) die aan de kost probeert te
komen door een zwendel in operatickets. En alsof dat allemaal nog
niet bizar genoeg is, lijdt ze ook aan narcolepsie: telkens wanneer
ze in slaap valt, droomt ze dat ze zingend en dansend over straat
loopt, de ster van een bombastische Broadway-musical.
Het vermengen van genres, zoals dat hier gebeurt, is altijd een
riskante onderneming. ’20 Centimetros’ is een komedie, met af en
toe een hilarische scène, zoals eentje waarin Marieta gaat
solliciteren voor een job. ‘Op uw identiteitskaart staat dat u een
man bent,’ zegt zijn contactpersoon. Marieta knikt ja en tilt zijn
rokje omhoog. Maar de film is ook een musical, met ronduit
uitzinnige odes aan Michael Jacksons ‘Thriller’, Madonna’s ‘True
Blue’ en – het mocht er niet aan ontbreken – Queens ‘I Want to
Break Free’. En, laat ons dat vooral niet vergeten, het is ook een
drama dat pretendeert iets te zeggen over de status van
transseksuelen in een maatschappij die hen niet begrijpt en niet
kan helpen.
Dat is heel wat. Zolang Salazar het luchtig houdt en gewoon voor de
campy fun gaat, valt er nog wel wat plezier te beleven aan
’20 Centimetros’. De musical-scènes zijn verreweg de beste van de
film, met een vindingrijke choreografie, enorm veel gevoel voor
humor en een schitterende timing. Vooral de ‘True Blue’-scène is
hilarisch: Salazar begrijpt perfect wat de constructie van een
videoclip uit de jaren tachtig is en amuseert zich rot door die te
parodiëren. Felle kleuren vliegen in het rond en de personages
trekken – zeer zelfbewust -overdreven bekken naar de camera.
Het is wanneer Salazar iets serieuzer probeert te worden, dat hij
door de mand valt. Emotioneel bedoelde dialogen tussen Marieta en
haar dwerg vallen dood in het water en enige sociale relevantie
gaat al snel verloren in de waanzin. Het is op dat vlak dat hij nog
heel wat te leren heeft van Almodovar, nochtans duidelijk zijn
leermeester: Almodovar is er perfect toe in staat om in een
uitzinnige komedie toch een gevoelige noot te leggen die
geloofwaardig overkomt, net zoals hij er in ‘Hable Con Ella’ zijn hand niet voor
omdraaide om in middenin dat gevoelig drama plots een scène te
steken waarin een piepklein mannetje de vagina van een vrouw
binnenloopt. Salazar probeert die mix van inhoudelijke en
stilistische elementen na te bootsen, maar de kitscherige gekte
wint het telkens van de emotie.
Bovendien is het verhaal niet echt iets om over naar huis te
schrijven: Marieta wil haar overtollige twintig centimeter kwijt,
om vervolgens een man te ontmoeten die dat indrukwekkende wapen wel
ziet zitten. Veel plotontwikkeling is er niet – de film sleept zich
van het éne musicalsegment naar het andere, om vervolgens een
vijftal minuutjes lang spetterend tot leven te komen met een
explosie aan kleur, beweging en muziek. Neem dat er uit weg, en je
houdt niet zoveel meer over.
Maar goed, die humor en die musicalsegmenten zijn er nu wél, en
bovendien krijgen we Mónica Cervera, die hier een opvallende
hoofdrol speelt. Ze krijgt hier een personage dat er om smeekt om
over de top genomen te worden, maar op de een of andere manier
slaagt ze erin om toch enige waarachtigheid in haar vertolking te
leggen, zodat we haar als méér kunnen zien dan enkel een freak. Het
scenario staat niet toe dat we haar als personage helemaal serieus
nemen – daarvoor ontbreekt een reële ernstige ondertoon – maar
Cervera doet wat ze kan, en weet het niveau toch nog wat de hoogte
in te trekken.
’20 Centimetros’ is een curiosum, zoveel is zeker. Kwalitatief
heeft het eigenlijk allemaal niet zoveel te betekenen, maar het
wordt met zoveel enthousiasme en lef op je losgelaten, dat de
spirit achter het project zich makkelijk laat bewonderen.
