“When I listen to James Brandon Lewis I listen to Buddha, I listen to Confucius. I listen to the deeper meaning of life” – Sonny Rollins
Om maar te zeggen, wie zijn wij om Sonny Rollins tegen te spreken? De New Yorkse saxofonist James Brandon Lewis is de afgelopen jaren uitgegroeid tot een van de meest boeiende muzikanten uit de hedendaagse jazzscene. Een muzikant ook die de voorbije jaren een indrukwekkende creativiteit aan de dag legde. Gaat u alvast even zitten bij het – niet eens exhaustieve – overzicht van projecten waar Lewis de voorbije jaren mee bezig was.
Er is zijn duo met drummer Chad Taylor en zijn trio met Warren Crudup en Luke Stewart. Daarnaast is er de door moluculaire biologie geïnspireerde muziek met het kwartet met Aruan Ortiz (piano), Brad Jones (bas) en weerom de onvermijdelijke Chad Taylor. Daarnaast zijn er dan nog twee kwintetten. Enerzijds het UnRuly Quintet waarbij zijn trio aangevuld werd met de betreurde Jaimie Branch (trompet) en gitarist Anthony Pirog, en anderzijds het Red Lily Quintet met cornettist Kirk Knuffke, bassist William Parker, cellist Chris Hoffman en drummer Chad Taylor. En dan hebben we het nog niet gehad – bent u nog mee? – over een reeks andere samenwerkingen, zoals die met fotograaf/dichter Thomas Sayers Ellis (Heroes Are Gang Leaders), het Resilient Vessels kwartet, of twee samenwerkingen op het Brusselse (!) Off-label (Orientation Of We en Cliffs). Reken daarbij dan nog de consistente kwaliteit die Lewis steeds weer aflevert.
Voor Eye Of I gooide Lewis het enigszins over een andere boeg. Zo verschijnt het album op het niet meteen voor jazz bekend staande Anti-, wat een onrechtstreeks gevolg is van zijn medewerking aan Marc Ribots Songs Of Resistance op datzelfde label. Maar ook de samenstelling van zijn trio is enigszins ongewoon te noemen met cellist Chris Hoffman (die van het Red Lily Quintet) en drummer Max Jaffe. Bovenal wou Lewis na zijn soms hoogdravende intellectuele albums (zoals het bejubelde Jesup Wagon over botanist/uitvinder George Washington Carver) deze keer echter back to basics gaan. Geen moeilijkdoenerij, maar muziek die recht uit het hart komt. De energie van de muziek als leidraad. Jazz met een punkattitude.
Wat meteen opvalt, is de dichotomie in het werk van Lewis die op Eye Of I tot uiting komt. Zo is er de weemoedige Lewis op de cover van Donny Hathaways soulklassieker “Someday We’ll All Be Free” – inclusief knap samenspel met cornettist Kirk Knuffke – of een al even intimistisch “Within You Are Answers”. “The Blues Still Blossoms” is dan weer eerder in gevoel dan in geluid blues waarin een zoekende Lewis voorzichtig de grenzen aftast. Dat Lewis er ook in slaagt om een onweerstaanbare melodie te brengen, toont hij in het prachtige “Send Seraphic Beings”, dat swingt en ontroert.
Daartegenover staan er de songs waarin het drietal wel volop schuurt en wringt, zoals op de drie korte interludes die respectievelijk “Foreground”, “Middle Ground”, en “Background” getiteld zijn. Op het titelnummer “Eye Of I” troepen donkere onweerswolken samen met het gruizelige cellospel van Hoffman, terwijl Lewis z’n sax laat snokken en tieren. Met “Womb Water” haalt Lewis een (ingekorte) cover van Cecil Taylor’s “Womb Waters Scent Of The Burning Armadillo Shell” aan, waarbij hij de ruwe diamant uit het origineel distilleert.
Als buitenbeentje is er dan nog het slotnummer “Fear Not”, waar Lewis wordt bijgestaan door The Messthetics, oftewel de ritmesectie van Fugazi (bassist Joe Lally en drummer Brendan Canty) en gitarist Anthony Pirog in het gezelschap van alleskunner Shahzad Ismaily. Een bijna acht minuten durende trip die na een rustig begin voortdendert met een onweerstaanbare groove. Opvallend trouwens hoe naadloos dit nummer aansluit bij de rest van het album.
Eye Of I is een volgende indrukwekkende stap in de spirituele zoektocht die als een rode draad door het werk van James Brandon Lewis loopt. Onvatbaar, pakkend, uitdagend, memorabel. Dit is muziek die ertoe doet.
Op 13 mei stelt James Brandon Lewis het album voor bij KC Nona (Mechelen), al vervolledigen Josh Werner (bas) en oude getrouwe Chad Taylor (drums) daar het trio.
