“Pas op jongens, dit wordt een stinker!” De eerste reacties op de aankondiging van These People logen er niet om. Maar op de hoes poseren met een gasmasker, dat is er om vragen natuurlijk. Gelukkig blijken die reacties zwaar overtrokken, want al is er weinig om laaiend enthousiast over te zijn, These People is verre van de grandioze misser die United Nations Of Sound was.
Richard Ashcroft lijkt de vernietigende kritiek waarop United Nations Of Sound zes jaar geleden werd onthaald — yours truelly waswij waren er ook niet mals voor — nog niet te zijn vergeten. Getuige daarvan de rancuneuze ondertoon die je in zijn recente interviews kan ontwaren. Het is dan ook verwonderlijk dat hij op These People überhaupt nog een poging doet om te vernieuwen. Alleen jammer dat het een erg halfslachtige poging blijkt te zijn.
Van enige halfslachtigheid is er tijdens “Out Of My Body” nochtans geen sprake. Madonna-producer Mirwais gooit een heel gamma beats en synthesizers in de strijd en wie een Eurosongfestival-podium met bijhorende choreografie voor zich ziet, kunnen we niks verwijten. Maar al klinkt het allemaal wel wat glad en überpoppy, Mirwais kent duidelijk zijn vak en elke nieuwkomer zou hiermee een geheid een hit hebben. Alleen is Ashcroft geen nieuwkomer, maar een artiest die al bijna een kwarteeuw geschiedenis met zich meesleept en dat denk je niet zo maar weg. Wie toch zijn vooroordelen aan de kant kan zetten moet toegeven dat Ashcroft zich als vanouds smijt met de mentaliteit van een bokser die de hele wereld aan kan. Op momenten als deze begrijp je waarom Muhammed Ali een van zijn grote helden is.
Is These People dan de plaat van de Grote Vernieuwing geworden? Verre van. De elektronica duikt her en der op, maar de samenwerking met Mirwais blijft beperkt tot het openingsnummer en zonder zijn kundige hand lijkt Ashcroft niet goed te weten wat hij aan moet met al die knopjes. Tijdens “Everybody Needs Somebody To Hurt” probeert hij iets met een geprogrammeerde baslijn maar komt het nummer nooit echt van de grond. In andere gevallen — zoals tijdens de intro’s van “Hold On” en “Ain’t The Future So Bright” — klinkt het resultaat van het experiment met elektronica gewoon kig. Bij “Hold On” weet hij de situatie nog recht te trekken en uiteindelijk groeit het uit tot het soort nummer dat je zonder problemen onder een wedstrijdsamenvatting van een EK voetbal kan monteren.
Echt ver rijkt de vernieuwingsgedachte dus niet en het is voornamelijk een déjà entendu-gevoel dat overheerst op These People. Dat is niet altijd een probleem . Comebacksingle “This Is How It Feels” is vintage Ashcroft: met een hunkerend hart en het grote gebaar op zoek naar de verlossing. “They Don’t Own Me” zou dan weer een van de uitschieters op Alone With Everybody zijn geweest.
Zolang de bezieling er is kunnen we er mee leven dat we dit allemaal al eens hebben gehoord. Maar als die bezieling halverwege de plaat begint weg te deemsteren, wordt Ashcroft zijn eigen grootste vijand en besef je dat hij in oude gewoontes is hervallen. Zo worden nummers altijd weer net iets te lang gerekt en wordt alles wat een song een beetje edge geeft opgespaard tot in de allerlaatste minuut. Zonde, want wie te vroeg afhaakt mist enkele klasseflitsen zoals de versnelling in “Black Lines” of de uitslaande gitaarsolo in “Songs Of Experience”.
Een andere kwalijke gewoonte die op These People terug is van nooit echt weggeweest, is zijn neiging om overal strijkers bij te halen. Dat voor een man die ooit zelf verklaarde: “You can’t put strings over a piece of shit and expect it to come out like a diamond”. Als het basismateriaal goed is heeft Ashcroft die strijkers niet nodig. Dat bewijst hij met een uitgebeend “Picture Of You” dat zonder meer een van de hoogtepunten van de plaat is. Alleen jammer dat je net hier The Verve gaat missen: de onvolprezen ritmesectie van Simon Jones en Pete Salisbury had de intensiteit nog wat verder kunnen opdrijven en Nick McCabe — die met zijn gitaar altijd een grootse sound kon neerzetten zonder bombastisch te worden — had nog wat tegendraadsheid kunnen toevoegen.
Het is typerend voor These People dat als het goed is, het toch nog altijd niet goed genoeg is. Dat geldt ook voor de teksten. Ashcroft doet beter zijn best dan op United Nations Of Sound,. Hij liet zich naar eigen zeggen inspireren door Edward Snowden en de gebeurtenissen in Syrië en Oekraïne en waagt zich zowaar aan maatschappijkritiek. Zo klinkt het tijdens “Out Of My body”: “There’ll be no heroes on this battlefield, they’ll destroy ya/Now don’t go looking for your Watergate, who’ll employ you, baby they’ll exploit ya” of tijdens “Hold On”: “I see you got some pepper spray, the water cannon’s on the way/Fighting on your own way, can turn your heart to stone”. Maar als je hiermee komt aanzetten, kom je niet weg met wat algemeenheden, dan moet je het ook durven afmaken en die wil om er helemaal voor te gaan ontbreekt helaas op These People.
Richard Ashcroft heeft ondertussen bewezen dat hij met zijn stem een veelvoud van genres aankan. De opties voor de toekomst liggen dan ook wijd open. Misschien komt er snel een nieuwe plaat. Misschien volgt er toch weer een jarenlange radiostilte. Of kondigt hij volgend jaar ondanks alles een derde reünie van The Verve aan om twintig jaar Urban Hymns te vieren. Maar of hij nu opnieuw voor het experiment kiest of gewoon een klassieke singer-songwriter plaat maakt, hij zal het zonder de handrem op moeten doen, zonder vangnet en als het kan voor een keer zonder strijkers.
Richard Ashcroft speelt op 10 augustus op de Lokerse Feesten.
