De hele maand januari blikt enola.be vooruit op het jaar dat komt. In Tips voor 2014 laten we enkele van de meest belovende artiesten aan het woord. Hou ze in de gaten en onthou waar u voor het eerst over hen las.
Stéphane Paut (aka Neige) van Alcest is ondanks zijn jonge leeftijd (28 jaar) al een icoon in de Franse metalscene. Met Alcest heeft hij net zijn vierde plaat — Shelter, de eerste waarop geen metal meer te horen is — uit en daarmee wil hij definitief een ander publiek aanspreken. Daarvoor spaarde Neige kosten noch moeite: hij trok naar IJsland bij Sigur Rós’ klankeningenieur Birgir Jón Birgisson en overtuigde Neil Halstead van het legendarische Slowdive om een nummer in te zingen.
Van de lijst van metalbands waarin Paut ook actief was, krijgt menig metalliefhebber een natte droom, maar de indiefan zal uit de lucht vallen. Volgens metalencyclopedie Metal Archives engageerde de multi-instrumentalist zich in tientallen projecten, waarvan black metalbands Peste Noire en Lantlôs, en post-rockband Les Discrets, de bijzonderste zijn.
Shoegazen zonder het te beseffen
Neige was in een vorig leven een doorgewinterde blackmetalfanaat: dat is te horen aan het rauwe Darkthrone-geluid op Tristesse Hivernale, de eerste demo van Alcest uit 2001. Niet alleen het tijdsverschil is groot met de in 2007 verschenen debuutplaat Souvenirs d’Un Autre Monde, er gaapt ook een grote muzikale kloof. Neige is al heel zijn leven een liefhebber van Ierse folk, iets wat naast een meer atmosferisch metalgeluid doorschemerde op het bijzonder enthousiast onthaalde eerste album. Wat daarna kwam (Écailles de Lune in 2010 en Les Voyaes de l’Âme in 2012), was minstens even dromerig en emotioneel, maar Neige probeerde steeds meer de metalgitaren en dubbele basdrums uit zijn muziek te halen. En Shelter lijkt een voorlopig ijkpunt.
“De voorbije dagen heb ik veel interviews gegeven. Zestig tot zeventig procent waren metal magazines. Met Shelter wil ik een ander publiek lokken. Sommige fans vinden dat niet leuk — ik heb zelfs al boze mails gekregen. Maar sommigen zouden zich meer in de schoenen van de band moeten plaatsen en meer verandering accepteren. Dat is nu eenmaal een deel van het creatieve proces. In kunst zijn er geen limieten. Je moet in de eerste plaats jezelf tevreden stellen. Daarom probeer ik altijd nieuwe wegen. Deze keer wilde ik meer luchtige, frisse indie. Ik wilde net een plaat maken die minder een punch in het gezicht was.”
“Ik vind de metalscene vandaag soms heel close-minded“, zegt Neige. “Een band als Ulver is daarin een uitzondering. Ze hebben al triphop, elektronische en soundtrackachtige muziek gemaakt. Dat is fantastisch en maakt het alleen maar interessanter voor de luisteraar. Of ik de metal vandaag echt beu gehoord ben? Ik luister al langer naar bands als The Cure en Joy Division. Grappig genoeg ben ik pas een goeie vijf jaar geleden naar shoegaze en droompop beginnen luisteren, nadat recensenten de eerste plaat van Alcest vergeleken met My Bloody Valentine en Slowdive. Slowdive is mijn favoriete band aller tijden. De laatste jaren heb ik ook bands als Wild Nothing en Warpaint ontdekt.”
Voor Shelter kreeg Neige de hulp van twee sprekende namen uitonverwachte hoek: Neil Halstead van de legendarische Engelse droompopband Slowdive en Sigur Rós’ producer Birgir Jon Birgisson. “Ik contacteerde Neil via zijn Facebookpagina. Ik was niet zeker of hij wilde, maar hij was meteen overtuigd. Ik kon eerst niet geloven dat ik zou samenwerken met een van mijn favoriete muzikanten. We kennen Birgir dan weer dankzij zijn werk voor Sigur Rós en contacteerden hem via e-mail voor info over een studio in IJsland en de prijzen ervan. We zagen dat het allemaal niet te duur was, dus we konden erheen. Ook hij kende Alcest net, maar IJslanders zijn zeer open minded, weet je. Elke jonge IJslander speelt ten minste in twee of drie bands”, lacht Neige.
Ook opvallend is dat Shelter volledig opgenomen en gemixt werd in IJsland, tussen maart en mei 2013. Had Alcest in een ander land dezelfde plaat kunnen maken? “De muziek zelf is in Frankrijk geschreven en het was de eerste keer dat ik naar IJsland ging. Als we er niet geweest waren, zou het hetzelfde album geweest zijn. Maar we zijn ongetwijfeld beïnvloed door het land. Ik weet niet precies hoe; het is een combinatie van het weer, de sfeer en het gevoel afgesloten te zijn van de rest van de wereld. We zaten er als het ware in een veilige cocon.”
Krijsen
Neige wilde geen metalplaat meer maken, zo veel is duidelijk. “We hadden nood aan verandering. Dat is normaal als je ouder wordt, het kwam dus automatisch. Ook je muzieksmaak evolueert, niet? Ik heb geen contract met het metalgenre getekend. Als ik morgen funk wil maken, zal ik dat doen. Op Ecailles de Lune zijn er nog een paar keer echte krijsen te horen, maar ik was best wel tevreden met de nummers. Als ik mij in het verleden kritisch uitliet over de vorige platen, ligt dat vooral aan de productie. We moesten meer risico genomen hebben.”
Nu er op Shelter geen helse schreeuwen meer te horen zijn, zou je denken dat Neige die, zoals Mikael Akerfeldt van Opeth, ook volledig zal negeren tijdens concerten. Het antwoord van Paut is echter volmondig neen. “Live speel je voor het publiek en we weten dat ze de klassiekers mét de schreeuwen graag horen. Als je muziek componeert doe je dat voor jezelf, maar op een podium moet je rekening houden met je fans. Je mag ze niet negeren”, stelt Neige duidelijk.
Souvenirs d’Un Autre monde blijft zijn favoriete plaat — daarmee blijft Neige later werk van Alcest constant vergelijken — maar heeft hij ook favoriete nummers op het nieuwe album? “Ik ben vooral zot van “Opale” en “Déliverance”. Het eerste omdat het heel fris klinkt en nieuw, in vergelijking met wat we eerder deden. Het is droompop en geeft echt een hartverwarmend gevoel, het zit boordevol positieve energie. Ik denk dat de melodie in het tweede nummer misschien wel de beste is die ik ooit schreef. Ik herken mezelf compleet in die melodie.” Of dat nummer dan niet heel Sigur Rós-achtig is? Neige is niet overtuigd. “De hoofdriff is echt Alcest-achtig: magisch en episch. Het orkestrale einde heeft er misschien iets van weg. Het was gewoon de bedoeling om iets soundtrackachtig te maken.”
Aardschok
Neige woont tegenwoordig in Parijs, maar groeide op in Bagnols-sur-Cèze, een doorsneegemeente van 18.000 inwoners in de Languedoc-regio. Hoe raakt een jonge puber medio jaren negentig daar aan de black metal? “Toen we samen in de middelbare school zaten, kochten mijn beste vriend Fursy (die gitaar speelt in Alcest, n.v.d.r.) en ik samen een uitgave van Aardschok-magazine met blackmetalbands op de front. We waren onder de indruk van de foto’s van in bloed gedrenkte muzikanten. Dat deed wat met gefrustreerde tieners die alleen gewend waren om naar Iron Maiden en Nirvana te luisteren”, zegt Neige.
“Maar er is veel veranderd door de komst van het internet”, begint hij spontaan te vertellen. “In de jaren negentig was je ofwel metalhead, indierocker of punker. Je kon de subculturen uit elkaar houden. Vandaag kan je van alles zijn. Het internet is positief voor de attitude van de luisteraar, maar minder positief voor de artiest. Spotify bijvoorbeeld is handig, maar de mensen moeten ook de plaat kopen. Er kruipt zo veel energie in een album. Voor mij is downloaden even simpel als iets stelen uit de supermarkt. Als je een plaat leuk vindt, koop ze dan!” (jaagt zich een beetje op)
Alcest wordt soms de eerste ‘metalgaze’-band genoemd, de eerste die bewust shoegaze in metal incorporeerde. We vragen Neige wat hij ervan vindt dat Alcest een ware trendsetter wordt genoemd, die de weg plaveide voor hippe bands als Deafheaven. “Het is maar een label, een naam voor een genre. Journalisten kunnen over Alcest schrijven wat ze willen. Ik heb dan nog liever labels als shoegaze of zelfs blackgaze, dan black metal, want Alcest is géén black metal. Dat is voor mij de donkerste muziek die ooit gemaakt is. Alcest klonk nooit donker of negatief. Zelfs in recensies van Shelter lees ik dat we black metal spelen, omdat de muziek constant wordt vergeleken met andere metal. Dat irriteert mij. Mensen die dat schrijven, begrijpen Alcest niet. Ik zou mijn muziek niet kunnen beschrijven, je moet er gewoon naar luisteren…”
Als we Neige vragen om uit te leggen wat ‘metal’ voor hem betekent, moet hij even denken. “Dat is de moeilijkste vraag die ik in lange tijd gekregen heb. (stilte) Metal is voor mij de donkerste en meest gewelddadige variant van rock. Het begon allemaal met Black Sabbath, maar werd daarna steeds heviger, luider en steviger. Metal was voor mij nooit een soort attitude, het is een typisch product van onze moderne tijden. Maar het is beter dan gewelddadige spelletjes spelen. Left Hand Path van Entombed: dat vind ik zelfs een van de meest catchy albums die ik ooit gehoord heb. Als ik nog eens met vrienden van vroeger samenkom, spelen we weleens covers van de Noorse blackmetalklassiekers. De eerste Emperor of Darkthrone-platen zal ik altijd goed vinden. Maar vandaag ben ik te oud om in een blackmetalband te spelen. Het is voor mij als naar de film gaan. Ik ben een outsider geworden.”
