‘The Sopranos’ staat nog altijd bekend als misschien wel de beste tv-serie ooit gemaakt – een reputatie die hij heeft verdiend over de loop van 86 briljante afleveringen,maar die ook het één en ander te maken heeft met het televisielandschap waarin de reeks verscheen. Er waren natuurlijk al eerder kwaliteitsreeksen gemaakt – meestal prestigeprojecten van kortere duur – en HBO had in 1997 al ‘Oz’ op gang gebracht, één van de vroegste grote series. Maar ‘The Sopranos’ maakte sowieso zijn debuut op een schaars bevolkt speelveld. Mensen hadden geen specifieke verwachtingen, en mede daardoor is die serie kunnen uitgroeien tot wat ze geworden is. Fast forward naar 2010: de sterke tv-series lopen elkaar voor de voeten en zelfs de grootste cinefielen zijn het er over eens dat de boob tube consequent een mate van kwaliteit en diepgang biedt waar de bioscoop zelden aan kan tippen. Het is in dit landschap dat Terence Winter, één van de belangrijkste schrijvers van ‘The Sopranos’, zijn nieuwe serie ‘Boardwalk Empire’ introduceert. Een project dat zijn ambities niet onder stoelen of banken steekt: een big budget epos over gangsters in de jaren twintig, met indie darling Steve Buscemi in de hoofdrol en niemand minder dan Martin Scorsese als executive producer én regisseur van de pilootaflevering. Dit is een serie die mikt op grootsheid, en die er bijna raakt. Misschien dat het in de komende seizoenen wél helemaal lukt.
Atlantic City, 1920. De drooglegging maakt alcohol illegaal in de VS, maar nog voor de Volstead Act goed en wel van kracht is, heeft penningmeester en feitelijke burgemeester Enoch “Nucky” Thompson (Buscemi) de criminele handel in drank al helemaal georganiseerd. Bier en whisky blijven even makkelijk en openlijk verkrijgbaar als tevoren, zij het dan aan veel hogere prijzen, en de winst verdwijnt in de zakken van Nucky en zijn compagnons. Bij die laatsten horen Jimmy Darmody (Michael Pitt), die net terug is van WO I en nu vuile klusjes voor hem opknapt; Nucky’s broer Eli, de corrupte sheriff; en zelfs Margaret Schroeder (de geweldige Kelly MacDonald), een Ierse immigrante die aanvankelijk keurig deel uitmaakt van een vrouwenvereniging tegen alcohol, maar hoe langer hoe meer in de grijze morele zone van Nucky Thompson terecht komt. Tijdens de twaalf afleveringen van het eerste seizoen zien we hoe Nucky probeert om zijn politieke macht over Atlantic City te behouden tijdens een moeilijk verkiezingsjaar, een oorlog moet uitvechten met maffioso Arnold Rothstein, die zelf de drankhandel in handen wil krijgen, én ook nog eens achterna wordt gezeten door de gestoorde federaal agent Nelson Van Alden (Michael Shannon).
Als die synopsis enigszins klinkt als “‘The Sopranos’, maar dan in de jaren twintig”: geen zorgen, want de ambities van ‘Boardwalk Empire’ liggen ergens anders. Terence Winter is ditmaal veel meer geïnteresseerd in de verstrengeling van politiek en criminaliteit (waarmee hij regelmatig aanleunt bij de thematiek van ‘The Godfather Part II’). De serie speelt zich nadrukkelijk af in een tijdperk toen de Republikeinse partij, waar Nucky toe behoort, zichzelf nog profileerde als de vooruitstrevende politieke familie die de slavernij had afgeschaft. Maar langzaam maar zeker veranderen de tijden: de Democraten komen opzetten met een nieuw verhaal, terwijl de zetelende Republikeinen het air krijgen van een gezapige, corrupte bende die al veel te lang de macht in handen heeft. Winter weet die achtergrond op een overtuigende manier doorheen zijn plot te weven, zonder dat hij de verhaallijnen daarvoor ooit hoeft te forceren – gewoon door de functie van het hoofdpersonage kan hij dat allemaal zeer organisch laten groeien, tot ‘Boardwalk Empire’ evenzeer een exposé wordt over de Amerikaanse politiek van voor de tijden van televisie en internet, als over de gangsters van toen.
Nucky Thompson is bovendien een fascinerend personage; de vleesgeworden corruptie enerzijds, maar ook wel iemand die inzit met zijn burgers, oprecht liberaal is in zijn opvattingen omtrent racisme en seksisme, geplaagd wordt door zijn verleden en regelmatig zijn goed hart toont aan mensen die het volgens hem verdienen. Waar Tony Soprano een schurk was waar we, ondanks onszelf, toch vaak sympathie voor moesten voelen, is Nucky Thompson in essentie een goed mens, die het niet kan helpen af en toe een schurkenrol te moeten spelen. Steve Buscemi is voor een dergelijk personage overigens ideale casting: hij kan afwisselend warmte, humor en dreiging uitstralen, en het toch allemaal geloofwaardig deel laten uitmaken van hetzelfde personage.
Aan de pilootaflevering zie je wel dat Martin Scorsese een filmische visuele flair weet te geven die er daarna wat aan ontbreekt. Het lange introductieshot van de boardwalk, de promenade langs het strand waar zoveel van de actie zich afspeelt, is een pareltje, en ook de typische montagetrucs die in zijn films terug te vinden zijn, keren terug in die eerste episode (met dank aan Thelma Schoonmaker, Scorsese’s vaste monteur, die een credit krijgt als “consultant”). Niettemin, ook daarna blijft de beeldvoering meer dan solide en blijft het verhaal over het algemeen een knap gebalanceerd lappendeken aan personages en plotwendingen.
Over het algemeen – maar niet altijd. Er zijn een paar draadjes die nog een beetje slordig blijven hangen. Een plotlijn rond de Ku Klux Klan wordt nogal summier afgehandeld en daarna vergeten en ook Lucy (Paz de la Huerta), de stoeipoes van Nucky, krijgt maar weinig te doen – zeker in de tweede helft van de serie – behalve af en toe opdraven om haar tieten te laten zien. Hoewel zij in de laatste aflevering wel alsnog een cliffhanger toegediend krijgt.
De diepe emotionele investering die je in de allerbeste kwaliteitsreeksen maakt – dat gevoel van “ik moét verder kijken, ik moét weten hoe het met die mensen afloopt” – is er nog niet helemaal in seizoen één, maar wie weet wat de toekomst brengt. In ieder geval heeft Terence Winter een intrigerende nieuwe aanwinst voor HBO afgeleverd, goed gemaakt, met interessante thema’s en uitstekende acteurs. De amour fou die we hadden bij pakweg ‘The Sopranos’ of ‘The Wire’, die is er nog niet. Maar reken maar dat we zitten te wachten op seizoen twee.
