Jaren niets meer gehoord van PJDS, née Pieter-Jan De Smet. Tot het geweldige Homebrew — denk de oude Scott Walker, Gavin Friday en alles wat briljante songschrijverij in de marge is — onder de naam Beuzak ten kantore binnenviel. De link met ’s mans gelijknamige labeltje was snel gelegd. En dus rest er maar één ding. Een gesprek met één vraag: waarom heeft het in godsnaam zo lang geduurd?
"Omdat ik pas onlangs opnieuw ben beginnen schrijven. Het woord carrière heeft dan ook nooit in mijn woordenboek gestaan; ik geloof er heel erg in dat je niet naar buiten moet komen als er niets is waarmee je dat kan doen. Ondertussen is alles immers zo verzadigd, dat het niet nodig is om iets uit te brengen als je er zelf niet honderd procent achter staat. Daarnaast was ik ondertussen ook vader geworden van drie kinderen. Om eerlijk te zijn: toen mijn vrouw de eerste keer zwanger was, dacht ik ’Hier komen de conceptplaten over baby’s’, maar dat is er gelukkig niet van gekomen. Uiteindelijk ben ik in de eerste plaats bezig geweest met te leven: zorgen dat we op een fijne plek wonen en dat hield ook een ruimte in waar ik zelf kon werken."
"Dat het het verhaal van mijn band PJDS in 2003-2004 afgelopen is, had met veel dingen te maken. Mijn bandleden versasten bijvoorbeeld allemaal richting Arno, en uiteindelijk paste ik gewoon niet meer in diens agenda. Dat maakte het voor mij wel lastig, want zo miste ik een aantal leuke optredens. Dat haalde het plezier er voor mij wel wat uit. Daarbij kwamen dan die kinderen en besloot ik er maar even uit te stappen. Ik voelde lange tijd de inspiratie niet om naar buiten te komen. Ik bleef wel kleine dingetjes maken, maar iets waar ik met vele zin aan wilde werken? Dat niet. Het is gezond denk ik dat het nu ook op een heel organische manier opnieuw op gang is gekomen ook. Ik ben volstrekt gelukkig met hoe het verlopen is."
Ondertussen was ik voor Theater Zuidpool ook muziek beginnen maken bij twee toneelstukken. Heel geschifte stukken waren dat, waaronder Cockfish, over een metalband: van de pot gerukte waanzin. Daarvoor ben ik ’s nachts, als de kinderen naar bed waren, op mijn eentje pure metal beginnen maken; al mijn guilty pleasures bijeen. Zo heb ik terug plezier gekregen in het muziek maken en kwam ook de zin om nieuwe nummers te schrijven. Vorig jaar viel dan de euro, dat ik uit de vijftien nummers die ik had eigenlijk een plaat kon maken."
"Ik heb nog even overwogen om alles opnieuw op te nemen. Ik had alles zelf had ingespeeld — om twee uur ’s nachts bel je geen bevriend drummer op om even mee te jammen — en de menselijke fout is dan ook stevig aanwezig, maar na beluistering van mijn demo’s vond ik dat niet nodig. Ik had daar om te beginnen het geld niet voor en ten tweede ook niet de zin om dat allemaal opnieuw in te spelen om het zogezegd te verbeteren. Het heeft van zichzelf een sfeer, en ziel, dus heb ik me beperkt tot een stevige mixbeurt thuis op mijn krakkemikkige speakertjes. Het oordeel van vrienden was volmondig: ’brengt dit uit’.
Verbeelding
"Ik ben helemaal geen zwartgallig mens. Ik schrik er soms zelfs van als ik mijn teksten lees, hoe diep ik soms ga, maar het beestje zingt nu eenmaal zoals het gebekt is. Homebrew komt inderdaad nogal donker over. Dat was niet de bedoeling, maar ik verken nu eenmaal graag de donkere krochten van de ziel. Om het even moeilijk uit te leggen: in zang is er een theorie die zegt dat je je stembereik vergroot door lager te gaan zingen, omdat je dan ook hoger kunt; dat is rekbaar. Als je dat gaat toepassen op gemoedsgesteldheid, kun je zeggen dat die zwaarte opzoeken net goed kan zijn voor de psyche. Ik wil geen zware woorden als ’helend’ of ’bevrijdend’ gebruiken, maar het neigt daarnaar. Ik vind het interessant om dat te verkennen. De muziek waar ik naar luister doet dat ook. Mensen als Townes Van Zandt deden dat ook; zijn muziek was van een ongelofelijke donkerte en treurigheid, maar hij vertelde wel geweldige grappen tussen zijn nummers. Een echt getormenteerde mens was het niet, dus. Wel een zuiplap."
"Laat ik het zo stellen: de grootste opdracht die ik mezelf kan opleggen is: ’maak eens een vrolijke plaat’. Ik vind dat ontzettend moeilijk. Hoe vat je oprechte blijdschap in een nummer?"
"Neen, ’t is geen break-upalbum, al begrijp ik dat je dat er in kunt lezen. Maar maak je geen zorgen; de harmonie thuis is nog heel groot. Het heeft meer te maken met in je verbeelding die situaties opzoeken: wat zou het met me doen, als ik een scheiding zou doormaken? Misschien kun je, door zo’n dingen met fantasie te benaderen, de vinger op een andere wonde leggen, dan als je ’t puur autobiografisch zou aanpakken. Schrijvers verzinnen ook heel hun boeken bijeen, dus ook liedjes hoeven niet uit het leven gegrepen te zijn. In mijn geval heb je dan te maken met een wat donkere verbeelding." (lacht)
"The Hardest Part" is inderdaad een zeer heavy nummer. Ik was er zelf wat van onder de indruk toen ik het had geschreven. Ik schrik soms ook van wat eruitkomt. Maar dat is niet zozeer een break-upnummer als wel een nummer dat het drama zoekt in een bijna perverse manier van willen samenblijven. Laat ons stellen dat dat nummer het enige is waar mijn schrik voor conceptalbums over kinderen nog een beetje in aanwezig is. Zij het dan op een wat vreemde manier."
Organisch
"Ik had vijftien nummers, daarvan waren er tien die plotseling samen bleken te passen op het moment dat ik "Help Is On It’s Way" als laatste nummer had geschreven. Toen kreeg ik die samenhang plots ingegeven. Alsof het me werd aangereikt. Plots zag ik het geheel. Ik vind het wel fijn dat jij er een scheidingsplaat in leest. Dat kan perfect. Het is niet mijn bedoeling geweest, maar het mag. Maar het is geen autobiografische plaat, eerder één vol verhalen."
"Meestal vertrek ik vanuit een woord of een zinnetje dat blijft hangen. Iets uit een film, of iets dat ik heb opgepikt in de trein. Dat schrijf ik dan op en als ik dan een tijd later zit te spelen en dat zinnetje zie, gaat plots een wereld open. Daarom neem ik ook graag de trein, om flarden van gesprekken rond me op te vangen. Soms zitten daar echt dingen tussen die het begin van een geweldig filmscenario kunnen zijn. Zo heb ik ooit eens een gesprek gehoord tussen een West-Vlaams koppel, dat klonk alsof ze net bij de koning op de koffie waren geweest. Dat alleen al was grappig, aangezien het om twee heel eenvoudige Oostendse mensen ging. Dat soort dingen inspireert; niet letterlijk, maar het helpt je situaties te creëren."
Het komt gewoon uit een bepaalde ader gestroomd, en toen die na jaren weer openging, was ik niet van plan die dicht te houden. Het is er allemaal gewoon vanzelf uitgekomen en belangrijk is dat ik me er heel erg mee geamuseerd heb. Als een klein kind, bijna, en dat is voor mij toch altijd de essentie van wat ik wil doen. Men zegt dat je muziek speelt: homo ludens. Mensen worden altijd geraakt door mensen die spelen. In mijn lessen aan het Conservatorium van Antwerpen leg ik daar ook de nadruk op: het spelplezier. Ik laat ze het leslokaal binnen de kortste keren herschapen in een half café, met verschaald bier en sigaretten, waarin ze ongedwongen hun gang kunnen gaan. Als kleine kinderen in een zandbak. Dàn pas ontstaat er een bepaalde spontaniteit. En zo is het ook bij mij gekomen. Niet van uit het idee ’ik wil iets vertellen’, wel: ’ik ga gewoon iets doen’."
Beuzak
"Ik heb de plaat nu onder de naam Beuzak uitgebracht omdat ik het helemaal alleen heb gedaan. Het vreemde is natuurlijk dat ik vroeger onder mijn eigen naam opereerde, terwijl het met meerdere mensen werd gedaan. Door nu een andere vlag te kiezen, creëer ik toch een soort afstand met die periode. Nu, ’t is natuurlijk ook een beetje een grap; je kunt het niet helemaal ernstig nemen en dat vind ik ook wel belangrijk."
"Teruggrijpen naar de naam Pieter-Jan De Smet was nooit eeen optie, omdat ik daar nooit gelukkig mee ben geweest. Dat was de wil van mijn toenmalige platenfirma die wilde cashen op mijn populariteit als Charles-Victor in De Kotmadam. Toen ik voor mijn derde en vierde plaat (Light Sleeper en Suits You) een groep had, koos ik maar voor die afkorting, wat een nog slechter idee bleek. Dus werd het nu maar Beuzak, een naam die vol humor zit en tegelijk ook ’fuck you’ zegt. En ja, ook wel commerciële zelfmoord, misschien." (schatert)
"Er zit, zoals ik al zei, dan ook geen businessplan achter, noch een zware promomachine. Ik heb de cd slechts naar een paar mensen opgestuurd en ook niet aan de radio bezorgd. Die weigerden vroeger toch om me te draaien, dus waarom zou ik nog moeite doen. Als ze het nu plots toch willen, dan moeten ze het me maar vragen, dan stuur ik één. Uiteindelijk heeft één bevriend radiomaker van Radio 1 het cdtje gekregen, maar het is er zelfs niet in de playlist geraakt. Vroeger zou ik me daar zorgen over hebben gemaakt, nu zou ik dat misschien eerder doen als ik wel werd gedraaid."
"Ik hoef er dan ook niet van te leven. Ik spreek om den brode hoofdzakelijk reclames in. Ik ben een stemmenhoer. (grijnst) Het is een fijne job, omdat ze me toelaat aardig wat tijd thuis door te brengen om met mijn kinderen bezig te zijn en ondertussen muziek te maken. Dat helpt dus wel. Bedenkingen heb ik er natuurlijk af en toe bij, maar anderzijds vindt een mens altijd wel manieren om zichzelf goed te praten. Voor mij is dat in eerste instantie dat de mensen waarmee ik werk erg fijn zijn. Het is niet omdat ze een product helpen verkopen waar je niet achter staat, dat het zeveraars zijn. De werkomstandigheden zijn dus erg fijn. Ik mag niet klagen."
"Al had ik het er in het begin wel degelijk lastig mee dat ik aan zoiets meewerkte. Ik heb mezelf uiteindelijk maar aangepraat dat alles wat ik daar weghaal van geld, kan gebruiken voor iets goeds. (lacht) Het is wat kort door de bocht, maar tegelijk weet ik dat men mijn stem apprecieert, dus waarom zou ik er geen gebruik van maken? Tot nu toe heb ik ook nog geen opdrachten moeten weigeren, maar er zijn een aantal producten waarvoor ik zou weigeren. Ook politieke boodschappen zijn niet mijn ding. Ik vond het fantastisch hoe Koen De Bouw de studio is uitgestapt toen hem werd gevraagd een boodschap van het Nucleair Forum in te spreken. Ik zou hetzelfde gedaan hebben."
"Ik geloof dat er iets positiefs is aan subversie, en dat door gewoon stoïcijns je eigen ding blijven doen, zelfs al stap je als opportunist mee in een aantal zaken, dat je dan toch kleine zaadjes kan planten waardoor het net niet meer klopt. Daar geloof ik meer in, dan in grote slogans. Voorbeelden? (schatert) Dat ik nu een plaat maak, zonder rekening te houden met iets als een businessplan, dat vind ik op zich bijvoorbeeld al passen in mijn filosofie. Ik heb al vaak gehoord dat ik mezelf daarmee eerder saboteer, maar ik slaap ’s nachts nog goed, dus dat valt dan ook nog mee. Met mij gaat het prima, dank u."
Viraal
"Natuurlijk zou ik liefst van al hebben dat de plaat wat succes heeft; dat mensen mijn muziek horen. Anders had ik Homebrew ook niet gemaakt. Maar ik ben realist genoeg om te weten dat mijn muziek niet vlot genoeg is om in één of andere format te passen. ’t Is geen muziek waar je heel erg vrolijk van wordt, noch muziek waarmee ik mezelf op één of ander festival mee zie gaan spelen."
"Sommige mensen zullen mij misschien lui noemen, maar dat is dan maar zo. Liever dat dan gefrustreerd. Het soort boosheid dat ik vroeger had over de manier waarop mijn vorige platen op de radio zijn genegeerd, is al lang weg. Natuurlijk ben ik er van overtuigd dat er een harde kern van muziekliefhebbers voor mijn plaat te vinden moet zijn. Maar ik heb een blind geloof — zeker door internet — dat het wel doorsijpelt naar hen; op een bijna virale wijze, zeg maar. Het zal wel in het systeem kruipen, via word-of-mouth op sociale netwerken."
"Ik moest daar aanvankelijk niets van weten, maar ben uiteindelijk toch maar op facebook gegaan, uit een soort van opportunisme: als ik met één knop mensen kan laten weten dat ik besta en iets gemaakt heb, dan hebben zij de keuze om daar op af te komen als ze zin hebben. Ik heb echter geen zin om machines in gang te moeten steken om in the long run vast te stellen dat ik toch weer sta, waar ik vertrokken ben. Daar had ik geen zin meer in. Noteer maar dat ik een wat naïef geloof heb in de kracht van wat ik gemaakt heb, en dat diegenen die het willen horen, het wel zullen horen; de mogelijkheden zijn er."
