Dreamworks wou met de vierde aflevering van de om
onbegrijpelijke redenen nog steeds razend populaire
‘Shrek’-franchise terugkeren naar het begin. Minder postmoderne
gags en winks, meer subtiele humor en met de
nadruk op de personages. Cool! Wat ze daar eigenlijk mee wilden
wilden maken om… Ja, waarom eigenlijk? Om voor een twééde keer te
laten zien hoe Shrek Fiona ontmoet en hoe ze via een plagerig
heen-en-weer van subtiele hints uiteindelijk in elkaars armen
vallen? (Ja, het is écht wel meant to be bij die twee.) Om
voor een derde keer te laten zien hoe Donkey is geëvolueerd van een
plezierig-vervelende sidekick naar een stinkend-vervelende
sidekick? Of om gewoon nog een laatste keer langs de kassa
te passeren? Alhoewel, laatste keer… Momenteel staat de Puss in
Boots-spin-off al in de steigers. Arriba?
In deel 4 begint het verhaal met vijf van de meest dodelijk
irritante minuten uit de recente cinemageschiedenis. Shrek verkeert
in volle midlife crisis – voelt u de mannen van de marketing al
brainstormen over deze slimme, nay, geniale vondst? – en
hij heeft er genoeg van. Genoeg van zijn drie lawaaierige kinderen,
genoeg van zijn status als toeristische attractie, en bovenal
genoeg van de zenuwslopende routine elke dag opnieuw en opnieuw.
Enter Repelsteeltje (nieuwkomer Walt Dohrm), een geniepig
ventje dat Shrek overhaalt om één dag uit zijn leven te geven die
hij kan beleven zoals hij dat het liefst wil: als oger. Niet als de
aaibare oger die hij is geworden, maar als het gevreesde wezen dat
achternagezeten wordt met hooivorken en fakkels, modderbaden neemt,
en scheten laat in gesloten ruimtes. Repelsteeltje heeft echter
eigen plannen en als Shrek niet snel de hulp krijgt van de vrienden
die hem nu niet meer herkennen, dan zou hij wel eens nooit meer
kunnen terugkeren naar zijn gewone oude leventje.
Het hoeft amper gezegd te worden wat het levenslesje is dat
Shrek hieruit leert. Op een bepaald moment zegt hij het letterlijk:
“Ik leidde een perfect leven, maar ik kon het niet appreciëren toen
ik het had.” Conclusie? Stress is voor niks nodig, stop gewoon met
zeuren, en vervul de plichten in uw leven. Uiteindelijk wordt Shrek
zelfs op de vingers getikt omdat hij niet tevreden was met zijn
hersenverlammende bestaan. De slecht verborgen, conservatieve
boodschap over plicht en werk en wat heb je nog allemaal is zo
conformistisch dat je er aanstoot aan zou kunnen nemen, maar
bovenal verraadt ze gewoon het bedroevende gebrek aan inspiratie
dat de hele film kleurt. ’t Is te zeggen: gebrek aan kleur geeft.
Hoe je het ook draait of keert, een saaiere boodschap kan je niet
snel bedenken voor een (animatie)film.
Misschien dat de fletse boodschap een tikkeltje beter zou
overkomen, moest het scenario niet op automatische piloot zijn
neergepend. Zoals gezegd krijgen we echter gewoon voor de tweede
keer de beginnende vriendschap tussen Shrek en Donkey, de
beginnende liefde tussen Shrek en Fiona, Puss in Boots die dik is
geworden (en als een van de weinige personages ook een keer of twee
grappig mag zijn). Daartussen loopt dan nog Repelsteeltje, omdat
elke film nu eenmaal een slechterik nodig heeft. Walt Dohrm doet
dat niet slecht, hoor (zijn “bring me my angry wig” kon
ons zelfs doen gniffelen), maar hij krijgt een rol zonder vlees.
Ongemakkelijke emotionele scènes moeten de spanning doorbreken,
maar zijn eerder gênant dan pakkend. En zo sleept het boeltje zich
anderhalf uur lang naar de eindmeet, zonder passages die ook maar
een tikkeltje creativiteit verraden.
Ergst van al is nog dat ‘Shrek Forever After’ zo bitter weinig
geslaagde mopjes bevat. Niet dat wij ons echt aan een dijenkletser
verwachtten, maar toch. Een stuk of vijf goede grappen in een film
die er een punt van maakt om per minuut toch wel minstens een
poging tot humor te ondernemen? Geen vette, me dunkt. De dialogen
en het gevoel voor detail in decors en achtergrond die van de
originele ‘Shrek’ zo’n, euh, origineel filmpje maakten,
zijn hier helemaal foetsie. ‘Shrek’ geraakt allang niet meer aan de
enkels van de oude sprookjes waarvan het ooit zo’n liefdevolle
pastiche was – parodie durven we in deze context echt niet te
gebruiken. Hier krijgen we als dieptepunt dan ook hersenverlammende
lijnen als “You’re a cat-astrophe!” – “And you’re
re-donkey-lous!” De pijnlijke stilte in de schrijverskamer
toen een nietsvermoedende stagiaire deze regels pitchte,
moet toch oorverdovend zijn geweest? Blijkbaar niet.
Het dient wel gezegd dat ‘Shrek 4’ er technisch gezien erg knap
uitziet. Het is de meest afgewerkte productie totnogtoe uit de
Dreamworks-stal, al klopt ‘How To Train Your Dragon’ deze – haha –
stinker wel moeiteloos op punten. Animatie is blijkbaar een
dankbaar medium voor 3D, want hoewel het er voor de kids spijtig
genoeg allemaal net iets minder kleurrijk uitziet, leent een
volledig digitale wereld zich wel perfect voor een driedimensionale
weergave. Om nu te zeggen dat ‘Shrek Forever After’ zoiets heeft
als diepgang is enkele bruggen te ver, maar ondanks het
feit dat het een lopende band-product is, kan je er niet omheen dat
het een product is dat wél degelijk in elkaar zit. Nogmaals:
technisch gezien dan, want een degelijk scenario schrijven is
blijkbaar nog altijd veel moeilijker dan een ganse wereld optrekken
uit enen en en.
À propos, (over en gesproken) kan iemand mij eens uitleggen
waarom de mensen van Dreamworks en de lui achter ‘Scary Movie’ en
consorten het schijnbaar een summum van humoristisch vernuft vinden
om mensen in het midden van een scène te laten
breakdancen? In ‘Shrek Forever After’ wordt er – in
tegenstelling tot bovengenoemde consorten – nog net niet in mensen
hun aangezicht geürineerd tijdens dat dansen, maar het scheelt niet
veel of de makers waren tot dat niveau afgedaald. Triestig hoor,
jongens. Kleine tip: ‘L’Illusioniste’ en ‘Toy Story 3’ draaien nog
in de meeste zalen. Ga daar anders eens een kijkje nemen.
