Het Cactus festival — in een ver verleden ontsproten aan de protestbewegingen van de jaren ’80 — is de laatste jaren uitgegroeid tot één van de grotere namen in het Belgische festivallandschap. Met één podium gedurende drie dagen programmeert het festival slechts een fractie van wat de echte kleppers als Werchter, Pukkelpop of Dour te bieden hebben. Maar niet met kwantiteit, wel met kwaliteit belooft Cactus het Brugse Minnewaterpark ook deze zomer weer even op de kaart te zetten. Voor onvermoede verrassingen of gedurfde experimenten is er slechts weinig plaats, maar in ruil krijgen we dit jaar een programma van zekerheden. We dansen er samen met u even doorheen.
Slechts drie Belgische artiesten op de affiche dit jaar. De onvermijdelijke Joost Zwegers valt op zaterdagavond niet te ontwijken als headliner, terwijl eerder die dag de Black Box Revelation de weide mag platwalsen. Ook de soulvolle singer-songwriter Selah Sue is van de partij en krijgt de twijfelachtige eer om op vrijdagavond het festival af te trappen. Voorzien van een knappe stem en een behoorlijke dosis charme, maar met een nog beperkt repertoire achter de hand valt het te bezien of het echte festivalwerk al dan niet nog een maatje te groot is. Gelukkig biedt vrijdagavond nog voldoende legenden uit de muziekgeschiedenis om het groen achter Selah’s oren ruimschoots te compenseren. Reggaegrootheid Bunny Wailer is de pensioengerechtigde leeftijd al lang voorbij, maar als enige nog overblijvende ex-lid van the Wailers kan niemand zo overtuigend de geest van Bob Marley en het Jamaica van de jaren zestig tot leven roepen als hij. ’s Mans recente werk is slechts weinig opzienbarend en slaagt er wellicht enkel in om de hardnekkige fans van politiek geëngageerde dancehall te plezieren. Maar legendes zijn er om geëerd te worden en tot nader order heeft Wailer nog steeds een meer dan behoorlijke livereputatie.
Nog meer politiek geëngageerde grote en minder grote legendes op vrijdag, want na de obligate Michael “uw festivalgeweten” Franti, mag Tracy Chapman de avond afsluiten. Haar titelloze debuut heeft sinds eind jaren tachtig een grondige invloed uitgeoefend op een hele generatie singer-songwriters. Sedertdien meandert Chapman verder op het vertrouwde pad van akoestische folk, een genre waarin niemand haar meesterschap zou durven betwisten. Enkele tranen laten vloeien op het onsterfelijke “Fast Car” zal wel geen probleem zijn, maar anderhalf uur ietwat overjaarse gitaarpop — dat wordt misschien toch wat te veel van het goede.
Op zaterdag mag Joe Gideon & the Shark wat ons betreft voor de verrassing van het festival zorgen. Gegroeid uit de postrock-formatie Bikini Atoll, hebben Gideon & the Shark zich nog meer dan vroeger toegelegd op een hoogst eigenzinnige vorm van americana. Er zit wat Smog in, hier en daar wat Nick Cave, een hele portie humor en een hoop ballen. Uitslapen is dus geen optie, want dit zou wel eens een van de boeiendste sets van Cactus 2009 kunnen worden. Zo niet, dan zal het aan de jongens van 65 days of static zijn om ons wakker te walsen. Hyperkinetische postrock waarop gedanst kan worden, ook al worstelt ze sedert enige tijd met een kleine identiteitscrisis. Benieuwd hoe de vernieuwde set zal klinken en of 65 days erin slaagt zichzelf live weer enigszins heruit te vinden. Hoe dan ook dansen we ons met plezier nog wel eens te pletter op “Radio Protector” — kwestie van het af te leren.
Zoethoudertje in de namiddag is Joan as Police Woman: live doorgaans hoogst genietbaar, maar zelden écht memorabel. De zoetgevooisde dame biedt een ideale gelegenheid om krachten te sparen voor het groot geweld onder de vorm van de Cold War Kids. Een groep die het beste van the White Stripes en Spoon samengooit en met het grootste gemak schippert tussen weerbarstige rock en fijnzinnige ballads: geef toe, fout kan dat nauwelijks gaan. Op plaat wisten de heren de hype rond hun persoon niet helemaal waar te maken, maar hun live-reputatie staat toch nog steeds als een huis. We kunnen ons alleszins verwachten aan een uurtje oprechte no-nonsense rock van een stel uiterst begaafde muzikanten. Van het jonge geweld naar de oude gedienden, want ook Greg Dulli en Mark Lanegan mogen nog eens gezamenlijk opdraven als the Gutter Twins. Al enkele jaren touren de twee grootheden de halve wereld rond en nog steeds raken we die heerlijke stemmen niet beu. Die donkere en rokerige sfeer, de bijna karikaturale pose: Dulli en Lanegan zijn welhaast wandelende clichés geworden, maar hun magie wordt er niet minder om.
De rest van de avond wordt er vooral teruggekeerd naar de klassieke rock. Afsluiten doen we met Paul Weller, het gezicht van het half legendarisch, half vergeten the Jam. Weller werd door de Britse scene achtereenvolgens verafgood, verguisd en ten slotte in volle midlifecrisis gerehabiliteerd. Tegenwoordig maakt hij al enkele jaren in beperkte kring gesmaakte rockplaten met een stevige saus soul en roots, en sedert ’s mans laatste plaat (22 dreams) slaat hij zelfs terug wat aan het experimenteren. Een levend stukje muziekgeschiedenis en per uitzondering nog eens een van het type dat onderweg niet volledig gedegenereerd raakte. Met andere woorden: gaat dat zien!
De zondag van Cactus 2009 wordt een ware muzikale hoogmis. Ontwaken kunnen we onder goedkeurend oog van de Japanners van Mono. Instrumentale postrock à la Mogwai is dan wel op sterven na dood, toch weten hier en daar enkele zonderlingen creatief met die hele erfenis om te gaan. Mono doet dat vooral erg theatraal, maar tegelijkertijd toch weer ingetogen. We kunnen ons geen beter ontbijt indenken. Volstrekt andere registers worden vervolgens open getrokken met het Franse Babylon Circus. Een eclectische warboel van ska, punk, reggae — en hier en daar zowaar een toets gypsy swing en chanson (het zijn tenslotte Fransen) — maar bovenal een geweldig feestje, kwestie van het door Mono bezwaarde gemoed te verlichten. Tevergeefs overigens, want nadien zingen we alweer een toontje lager in het bijzijn van the Notwist. Als boegbeelden van de indietronica brachten deze halfgoden ons enkele jaren geleden het onnavolgbare Neon Golden. Nadien bleef het lange tijd angstwekkend stil, tot uiteindelijk vorig jaar het meer dan aardige The Devil, You + Me verscheen. Vreest niet: live draagt de groep nog een verre erfenis van hun oorsprong in het hardere genre mee, waardoor het er lang niet altijd zo subtiel aan toe. Voor wie de groep afgelopen voorjaar in de AB moest missen, volgt nu dus de herkansing. De vraag is alleen of een groep die aaneen hangt door de weemoed en het onbehagen een eerlijke kans krijgt wanneer ze om vier uur ’s middags dient aan te treden.
Later op de dag volgen nog de aanstellerige punkers van !!!. Hun vaak bejubelde shows staan garant voor een dosis funk zoals die in Brugge wellicht zelden gezien wordt. Gegarandeerd laat dit stelletje poseurs het publiek achter in twee grote kampen: “barslecht” en “geniaal.” Van de zonnige radiopop van the Magic Numbers mag je dan weer verwachten dat niemand slecht gezind zal worden. Al enige tijd afwezig op alle hipheidsradars, dus het mag een klein raadsel heten waarom ze zo prominent op Cactus mogen aantreden. Kwaad zal het anderzijds niet kunnen, dus laat ze maar kwelen. Alle lichtvoetigheid zal immers met veel gemak te niet gedaan worden door de heren van Calexico. Al meer dan tien jaar werken zij ondertussen aan hun op het eerste zicht vreemd aandoende mix tussen country, roots en indiepop. Met de regelmaat van de klok blijven ze steeds weer boeiende platen spuien, waarbij ze telkens zwalpen tussen de weemoed van oude road movies en de rockability van hedendaagse indiekids. Het kan ons in het geheel niet schelen of ze op Cactus gaan voor hun bluesy geluid van op Hot Rail, de zachte gitaarpop van hun werk met Iron & Wine, of de poprock van Garden Ruins. Zwijmelen zullen we sowieso.
Hoogtepunt van Cactus 2009 wordt voor velen wellicht de tijdelijke reünie van Lamb. Niet iedereen heeft het uit elkaar groeien van de meest zachtaardige drum-‘n-bassformatie ooit, al helemaal verteerd. Het onsterfelijke “Gorecki” maakt ondertussen deel uit van het collectieve muziekgeheugen, maar af een toe een nieuwe plaat had wel mooi geweest. De kiem van de split tussen Andrew Barlow en Louise Rhodes was al van bij de start van de groep aanwezig. De inwendige contradicties die de muziek haar kracht verleenden, waren de zwakte van de groep. Songs vol tegenstrijdigheden, waarin lieflijke melodieën aan grillige weerhaakjes opgehangen werden, waren en zijn nog steeds het handelsmerk van Lamb. Sedert 2003 brachten ze samen geen nieuw werk meer uit, maar vandaag zijn ze wel weer even samen op zwier. Benieuwd of dat uiteindelijk het grote vuurwerk zal opleveren waar Cactus toch wat nood aan heeft.
Veel hippe nieuwelingen of experimentele grensverleggers vallen er op de affiche van het Cactus festival niet te tellen. Gezapig of tam zal het daarom niet worden: daarvoor staat er dit jaar te veel topkwaliteit geprogrammeerd. Elk festival dat Calexico, Lamb én the Notwist weet te strikken, kan nauwelijks anders dan een topper zijn.
