Het schrijven van een recensie kan nu en dan grote problemen met
zich meebrengen. De auteur kan bijvoorbeeld overweldigd worden door
zijn/haar te bespreken materie, of deze materie ervaren als een
gevaar voor de editoriale conventies. De catalogus van Kranky bevat
wel meerdere titels die dergelijke problemen kunnen veroorzaken,
maar de Oppergod in dit rijtje is nog maar net uit; deze plaat
kreeg dan ook meteen het nummer 100 toegewezen. Dit heeft vooral
met eerbetoon te maken, eerbetoon voor een Texaans duo met een
relatief korte doch legendarische, muzikale geschiedenis. Zij –
Adam Wiltzie en Brian McBride (niet te verwarren met de Amerikaanse
voetballer) – vormen samen Stars of the Lid, en wat vooral
belangrijk is: ze zijn terug.
Als u er meerdere persoonlijke commentaren op naleest, zult u
merken hoe diep de muziek van Stars of the Lid kan raken. Voor
enkelen lijkt het haast een religieuze ervaring te zijn, of een
geestelijk medicijn. Wat er ook van zij, Stars of the Lid betekent
iets speciaals, iets wat je bijna uniek kan noemen, en dat is
weinigen gegeven. Meer nog, hun muziek zelf heeft de voorbije
twaalf jaar een heuse evolutie doorgemaakt. Je hoeft maar het
klankbeeld van ‘The Ballasted Orchestra’ naast dat van ‘The Tired
Sounds of Stars of the Lid’ te leggen, en het verschil wordt
onmiddellijk duidelijk. Kort geformuleerd: de donkere,
experimentelere trekjes van Wiltzie en McBride zijn wat naar de
achtergrond verschoven. Dit hoeft echter geen punt van kritiek te
zijn; wat u op ‘… And Their Refinement of the Decline’ te horen
krijgt, is uitgewerkte, bijna bovennatuurlijke pracht.
Het album beslaat twee cd’s, met elk een vol uur muziek. Bij de
laatste nieuwe popmuziekschijfjes hebben we het vaak over de
tracklist die al dan niet goed zit, maar zo relevant is dit bij
Stars of the Lid niet, in die zin dat ‘Refinement’ eerder als een
totaalervaring beschouwd kan worden. Dit feit maakt de dubbelaar er
niet meteen toegankelijker op, maar dat is misleidend. Allereerst
is dit waarschijnlijk de meest toegankelijke Stars of the Lid-plaat
tot nog toe, waar nog eens bijkomt dat de twee schijfjes een eigen
stijl en tempo hebben.
Op de eerste cd vinden we vooral luchtledige schoonheid met een
sterk elektronisch geluid. Het verbluffende aan Stars of the Lid is
echter dat de elektronica tot een minimum beperkt worden. Buiten de
obligate sampler zijn hier enkel organische instrumenten aanwezig,
en dan hebben we het vooral over strijkers, gitaren en
koperblazers. Door de elektronische behandeling van opgenomen
geluiden, worden deze instrumenten vaak onherkenbaar, wat de
buitenaardse ervaring enkel lijkt te versterken. Op het eerste
schijfje komt de instrumentatie ook weinig in haar oorspronkelijke
vorm te voorschijn, waar nog eens bijkomt dat bijna elk teken van
het menselijk ingrijpen uitgewist wordt. We lijken ons in een
hemelse, post-apocalyptische droom te bevinden, waar flarden van
het verleden nu en dan op ons netvlies geprojecteerd worden.
Typevoorbeeld hiervan is ‘Dopamine Clouds’, waar we een groep
joelende mensen horen, overstemd door het Britse accent van een
voetbalcommentator. Voor we goed en wel weten wat er gaande is,
wordt de projectie op zijdezachte wijze verwijderd. Hierna volgt
‘Even If You’re Never Awake (Deuxième)’, een wervelend hoogtepunt
met heel wat subtiele variatie en een prachtige dialoog tussen
vioolsample en gesynthetiseerde strijkers.
Op het tweede deel van onze reis komen de organische kantjes van
Stars of the Lid duidelijker boven. Opener ‘Another Ballad for
Heavy Lids’ wordt ondersteund door strijkers en het
alomtegenwoordige golfmotiefje waar Wiltzie en McBride graag mee
uitpakken. Het lijkt wel de muzikale representatie van een slapende
reus en diens regelmatige ademhaling. Het tweede schijfje biedt ons
ook enkele leuke titels, zoals ‘That Finger on Your Temple Is the
Barrel of My Raygun’, ook al een track die een eigen bestaan lijkt
te leiden. De veldopnames klateren en ruisen op het tempo van de
muziek. Op ‘Humectez la Mouture’ vallen de geluiden van onze
beschaving niet meer te ontkennen, ondersteund door een lieflijke
pianodrone (die op zijn beurt steun krijgt van een
kinderkoor).
Als einde van ‘… And Their Refinement of the Decline’ gaan
Wiltzie en McBride nog eens voluit met een ruime uiteenzetting van
wel 18 minuten. ‘December Hunting for Vegetarian Fuckface’ weet
deze magistrale droom wonderwel af te sluiten; alle elementen uit
dit album lijken hier gesynthetiseerd te worden in één cathartische
ervaring. De veteranen nemen hier ook hun tijd om het werk te laten
evolueren. Zo hebben ze op hun nieuwste plaat elementen uit hun
vorige album gecombineerd met nieuwe technieken, waarbij de
sterkere interne variatie het meest opvalt. Het is echter van
belang dat ‘… And Their Reinement of the Decline’ eerst en vooral
als een erg persoonlijke luisterervaring wordt beschouwd, iets
waarmee ondergetekende u niet kan assisteren. We mogen wel
veronderstellen dat ook deze plaat (meer dan ooit) de kans heeft u
diep te raken, afhankelijk van de situatie waarin er geluisterd
wordt. Hier sloeg Refinement alvast in als een
precisiebombardement.
http://www.myspace.com/starsofthelid
http://brainwashed.com/common/sounds/mp3/stars_of_the_lid-apreludes_in_c_sharp_major.mp3
