Deze groep gaat je leven veranderen, zei Natalie Portman in de film Garden State, en James Mercer zag zijn Shins ontploffen: "Plots traden we op voor mensen die ons anders nooit hadden leren kennen." Nu is er eindelijk het nieuwe Wincing The Night Away, opnieuw een plaat vol unieke popmelodieën die je met geen drilboor uit je geheugen krijgt.
enola: Er is veel gebeurd sinds Chutes Too Narrow. Je bent levens gaan veranderen.
Mercer: "Ja. (lacht) Waaronder het mijne. Ik ben getrouwd en verhuisd naar een oud huis uit 1904. Toen moet Garden State ongeveer zijn uitgekomen en werden we een stuk groter in de VS. We gingen opnieuw op tour en toen we daar eindelijk mee mochten stoppen konden we beginnen werken aan de nieuwe plaat."
enola: Hoe voelde dat om plotseling een paar klassen hoger te spelen?
Mercer: "We hadden plots een tourbus als echte rocksterren, met een living en videospelletjes. Het was luxe! (lacht) Alle universiteiten belden plots om ons te hebben, en die betalen goed dus moesten we opnieuw gaan spelen. Die film introduceerde ons echt wel bij heel veel mensen die ons anders nooit hadden leren kennen."
enola: Vreemd toch dat één vermelding in een film zoiets teweeg kan brengen…
Mercer: "Ik weet het. Het was een erg populaire film in de States, en Natalie Portman is ook erg geliefd. Die combinatie… wie kan zich een betere reclame indenken? Er is duidelijk iets aan het veranderen dat indiemuziek plots in zulke mainstreamproducties raakt. Er is immers ook The O.C. op tv, een serie die talloze goeie bands als Death Cab For Cutie om de haverklap promoot. Ik weet niet of het een trend is, maar het is in elk geval wel positief dat mensen worden blootgesteld aan goeie muziek."
enola: Op Wincing The Night Away hoor ik heel wat nieuwe elementen, maar toch blijven jullie een heel eigen sound behouden. Heb je enig idee hoe dat komt?
Mercer: "Wij komen uit Albuquerque in de staat New Mexico, een stad zonder muziekscene van enige betekenis. Bands voelen zich ver verwijderd van wat er elders in het land en de wereld gebeurt, dus doen ze maar iets. Of dat ook voor ons geldt, kan ik zo niet zeggen. Ik weet gewoon niet beter dan die paar manieren die ik ken om een song te schrijven. Ik zou geen andere stijl kunnen benaderen en er ook een goed gevoel aan overhouden. Wat wij doen is het enige wat ik kan doen met het nodige vertrouwen."
enola: Had je bepaalde dingen voor ogen toen je aan Wincing The Night Away begon te schrijven?
Mercer: "Ik wilde nieuwe dingen proberen. Een van de dingen die ik voor ogen had was om synthetische drums te gebruiken en die ook op de plaat te behouden. Al mijn songs worden zo geschreven, met een drummachine om een basic beat waarover ik bas en gitaar kan opnemen; daarover speelt Jesse dan de echte drumpartij. Op "Sea Legs" wilde ik dat synthetische geluid echter houden. Ik samplede voor de baslijn het geluid van een plastic zak en op mijn versterker zette ik kroonkurken waarmee ik een ritme maakte. Die kun je nog steeds horen, maar ik stak er wel een 808 drummachine onder om het gespierder te doen klinken."
enola: Wat vond Jesse van heel dat plan?
Mercer: "Hij is nu doodsbenauwd dat we hem gaan ontslaan. Neen hoor, hij vindt het allemaal heel leuk, maar het wordt zoeken hoe hij dat gaat moeten opvangen als we die song live spelen."
enola: Waar komt de albumtitel Wincing The Night Away vandaan?
Mercer: "Als je een hele nacht wakker ligt omdat je aan bepaalde situaties ligt te denken, je fouten ligt te overdenken,…tot je de volgende ochtend wakker wordt en je niet meer weet waarover je je zo druk aan het maken was, dat is wincing the night away."
enola: Wincing The Night Away is muzikaal dan ook een stuk minder euforisch dan Chutes Too Narrow. Alsof de muziek deze keer meer de wat zwartere teksten volgt in plaats van ze tegengewicht te geven.
Mercer: "Dat is juist denk ik. Sommige mensen vinden nog steeds dat we erg upbeat zijn, maar muzikaal is het zeker duisterder. Geen idee waarom, ik weet niet waarom bepaalde melodieën mij te binnen schieten. Al heb ik de laatste jaren wel wat moeilijke momenten gekend. De veranderingen die het succes met zich meebracht en het feit dat ik veel weg ben van thuis en mijn vrienden heeft een aantal vriendschappen ernstig onder druk gezet. En sommigen zijn helemaal kapotgegaan daardoor. Dat kan een groot deel van de tristesse verklaren."
"Sommige van onze beste vrienden vinden dat we niet goed omgaan met ons succes, en ik begrijp niet goed wat hun probleem is. Dus het was niet gemakkelijk om de teksten te schrijven. Ik zat er maar over te dubben. Het is raar hoor: niemand verwijt ons iets specifieks, maar toch zijn er plots mensen in Albuquerque die besloten hebben dat we klootzakken zijn geworden, zelfs al zien we hen al eeuwen niet meer. Maar plots is er al die kwaadheid, en ik begrijp het niet. Dat soort dingen. Zelfs dichte vrienden geven ons niet eens het voordeel van de twijfel. Het is het soort situatie waarin je je echte vrienden leert kennen, en dat is dan wel weer goed. We hebben nog steeds vrienden over hoor, er zijn maar weinig mensen die ons echt de rug hebben toegekeerd, maar het doet best wel pijn dat die paar er zijn."
enola: Je kreeg ook veel kritiek over het feit dat je songs liet gebruiken in reclamespotjes.
Mercer: "Dat is vooral grappig, want ik denk nochtans niet dat we het veel doen in vergelijking met andere bands. Maar blijkbaar voelen mensen een speciale band met sommige van onze songs. Ik begin te leren dat je daar mee op moet passen. Mensen zouden verbaasd zijn hoe weinig we doen eigenlijk. Dat McDonaldsfilmpje waarvoor een song van ons gebruikt is, dat was erg lang geleden. Het was de eerste keer dat ons zoiets werd gevraagd. Iedereen blijft er op terugkomen, terwijl we toen nog geen publiek hadden en eigenlijk niet eens wisten of we twee jaar later nog zouden bestaan. We hebben er lang over gepraat en toen besloten we het driedubbele te vragen van wat ze boden. Ze aanvaardden het. We vonden het ook fijn: onze ouders zouden ons dan eindelijk ook als een échte band beschouwen."
"Het geld was welkom want we hadden schulden: ik had de opnames van ons debuut bekostigd met twee creditcards, wat riskant was (lacht). En dat er in de song die ze wilden gebruiken de zin "the dirt in your fries" zat vonden we eigenlijk wel hilarisch. Ze hebben er niets van gezegd bij McDonalds. Ach, ik denk dat onze fans wel begrijpen dat wij niet erg voor die grote multinationals zijn. Op een bepaalde manier gebruikten wij hen misschien wel meer dan zij ons." (lacht)
enola: Misschien betekent het ook een nieuw stadium voor dit soort indiemuziek dat adverteerders die willen gebruiken?
Mercer: "Dat ook natuurlijk. Je begint je af te vragen wié het was die op dat idee kwam. Ronald McDonald? Natuurlijk niet, het was gewoon een jonge kerel die voor een reclamebureau werkt en van The Shins houdt, en in zijn zoektocht naar de beste muziek voor het spotje aan ons dacht omdat hij ons kent."
"Het is een moeilijke beslissing om te nemen voor een band, je wilt je song niet kapot maken. Gelukkig dat het heel erg beperkt was: het spotje liep maar twee weken, het moet een vrij inefficiënt spotje zijn geweest. Maar soms heb je van die reclamefilmpjes die je steeds maar opnieuw ziet, en op den duur ga je dat liedje gewoon skippen op de plaat waar het vandaan komt, omdat je het beu bent en niet aan frieten wilt denken als je het hoort."
"Ik zou het in dezelfde omstandigheden opnieuw doen, want mijn financiële toestand was ernstig toen. Het dwong me ook met zo’n zaken te leren omgaan, en dat was goed: ik leerde daar van. Je moet je werk respecteren: zelfs al is het voor jou maar gewoon een song die je schreef, mensen kunnen daar soms een diepe band mee hebben."
enola: Dit is jullie laatste album voor Subpop. Je liet al verstaan dat je misschien zoekt naar andere manieren om vanaf nu platen uit te brengen?
Mercer: "Dat zou fijn zijn. Er zijn tegenwoordig groepen die alles in eigen handen houden en hun mastertapes bezitten, en via hun eigen label en distributiedeals werken. Dat is cool. Als het ons niet lukt zelf zoiets op te zetten, dan gaan we op zoek naar een label dat ons een erg goede deal kan bieden. We hebben veel troefkaarten, dus we gaan vrij veeleisend zijn."
"Major labels interesseren ons niet meer zo erg. Het is duidelijk dat ze al lang niet meer de geschiktste personen zijn om bands te helpen. Het voorbeeld van Modest Mouse die naar SonyBMG ging en daar niet echt wel vaart, speelt daar zeker in mee. Je komt terecht in een héél koude wereld. Onze kleine ervaringen ermee zijn walgelijk. Alsof je met een enorme bank te maken hebt en je als kleine KMO probeert een lening te krijgen."
"We hadden al met majors te maken als ze een song van ons op een soundtrack wilden zetten en dan merk je meteen dat je shit bent voor hen. Daarom hebben ze ook zo’n problemen. Omdat getalenteerde artiesten nooit meer met hen willen werken. Ze begrijpen niets van muziek, het zijn vastgoedmakelaars. In de toekomst gaat de rol van platenfirma’s sowieso meer gelimiteerd worden tot marketing en promo. Daar zijn ze ook goed in, niet in songs schrijven. Laat dat maar aan de muzikanten over, maar ik apprecieer hun hulp om te weten hoe we onze muziek best presenteren aan mensen."
enola: Wie is of was Pam Berry naar wie je een song noemt op Wincing The Night Away??
Mercer: "Ze was de zangeres van een groep die Black Tambourine heette en mijn favoriete zangeres uit de indiebeweging in het begin van de jaren negentig. Ze had een ongelofelijk gevoel voor melodie en een erg mooie stem. Het is een ode aan haar en die tijd, toen de 7 inch populair werd en labels als K-Records groot werden in die grassroots/DIY-beweging. Het was een fijne tijd. Er zijn aspecten als het refrein van Phantom Limb op Wincing The Night Away die aan toen refereren.
enola: Je schreef ook een song voor de Spongebob Squarepants film. Leuk?
Mercer: "Oh ja! ik was al een fan van Spongebob voor ze mij vroegen, dus ik ging er graag op in. Ik heb een nummer gebruikt dat ik al even had liggen, maar te happy go lucky vond om in een Shinsplaat ingepast te krijgen. Op basis van het scenario heb ik dan een song geschreven. Je kunt kinderen immers niet snel genoeg verslaafd aan The Shins krijgen, op dat gebied zijn we een beetje als de sigarettenfabrikanten. En ik ben een heel populaire nonkel in mijn familie geworden nu natuurlijk" (lacht)
