Ik ga hoe langer hoe meer geloven in de universele
levensfilosofie van Sick Boy uit ‘Trainspotting’: op een bepaald moment héb
je het… En dan héb je het plotseling niet meer, je bent het
kwijt. De gebroeders Coen hadden het midden jaren negentig nog ten
overvloede, met pareltjes als ‘Fargo’ en ‘The Big Lebowski’, maar hun laatste
projecten tonen nog maar een schim van het talent dat ze vroeger zo
uitbundig tentoon stelden. ‘Intolerable
Cruelty’ was geen slechte film, maar in vergelijking met het
soort prenten dat ze tien jaar geleden maakten, viel hij toch maar
magertjes uit. En nu is er dan ‘The Ladykillers’, een remake van
een Britse misdaadkomedie uit 1955, en het gelach dat met ‘Intolerable Cruelty’ al stilletjes aan het
minderen was, verstomt nu helemaal. Dit is geen geestige film.
Marva Munson (Irma P. Hall), is een dame op leeftijd die haar
dagen rustig doorbrengt in haar huis in Mississippi, met haar kat
en het portret van haar overleden man aan de muur. Op een dag komt
‘Professor’ G.H. Dorr (Tom Hanks) echter aanbellen om een kamer bij
haar te huren. Professor Dorr is een man van veel woorden,
geschoold in de klassiekers, die een jaar verlof heeft genomen om
zich te verdiepen in authentieke renaissancemuziek – samen met
enkele vrienden duikt hij elke dag de kelder van Marva’s huis in om
te repeteren. Kwestie van de dame niet te storen met het
lawaai.
De waarheid is echter dat het vanuit Marva’s kelder mogelijk is
om een tunnel te graven naar de kluis van een nabij gelegen casino.
Onder het mom van hun repetities beginnen Dorr en zijn
medeplichtigen zich een weg richting rijkdom te graven, maar dat is
dan buiten hun taaie huisbazin gerekend.
Voor twee filmmakers die bekend staan om hun creativiteit en
originaliteit, is het opvallend hoe weinig van beiden er in ‘The
Ladykillers’ valt terug te vinden. Het verhaal wijst in principe
zichzelf uit, en wijkt nergens af van de platgetreden paden van het
genre. Eén van de leuke dingen aan een Coenfilm was tot nu toe, dat
de broers nooit bang waren om bizarre zijwegen te volgen. Hun
verhalen werden vaak surrealistisch naar het einde toe – het einde
van ‘Barton Fink’ is een mooi voorbeeld, maar kijk ook nog eens
naar recenter werk zoals ‘The Man Who
Wasn’t There’ – wàt kwam dat ruimteschip daar in Godsnaam
doen?! En hoe meer de Coens de strikte logica vaarwel zegden, hoe
interessanter hun films werden, hoe creatiever ze leken. In ‘The
Ladykillers’ zit niet één zo’n vondst – de broertjes blijven mooi
volgens de regels van het genre spelen, ze durven nergens een
risico te nemen.
Nog een sterkte van een goeie Coenfilm, zijn de bijrollen –
Steve Buscemi in ‘Fargo’! John Goodman in ‘The Big Lebowski’! De plot van ‘The
Ladykillers’ lijkt ideaal om een ware keur aan kleurrijke bijrollen
in te verwerken, maar ook hier krijgen we weer een teleurstelling.
De bende van Dorr bestaat uit een ex-Viet Cong generaal (Tzi Ma),
die er een gewoonte van maakt sigarettepeukjes in z’n mond te nemen
en rondloopt met een Hitler-snorretje; een technisch expert met
lastige darmen (J.K. Simmons); een werknemer van het casino die
wordt gespeeld door Marlon Wayans en bijgevolg volkomen
onuitstaanbaar is; en tenslotte een vrijwel volslagen hersendode
footballer die enkel dient als domme kracht (Ryan Hurst). Maar geen
enkel van die typetjes krijgt echt de tijd en ruimte om een
persoonlijkheid te ontwikkelen, wel in tegendeel. De Viet Cong en
de footballspeler hebben maar weinig te doen behalve er
respectievelijk dreigend en oliedom uit te zien, Wayans staat als
vanouds van begin tot eind idiote dialogen te kwekken tot je hem
wilt villen en het personage van Simmons wordt simpelweg
verondersteld grappig te zijn omdat hij continu aan de diarree zit.
Het is ver gekomen als zelfs de Coens hun films al niet meer
grappig kunnen maken zonder iemand van het geslacht Wayans erbij te
sleuren of running gags over schijterij te gebruiken.
Tom Hanks is beter, en is zelfs de enige geldige reden die ik
kan bedenken om ‘The Ladykillers’ te bekijken – het is leuk om hem
letterlijk te zien spelen met deze rol. Het vuistdikke
Mississippi-accent, de omslachtige maar o zo pretentieuze
formuleringen die hij gebruikt… Hanks amuseert zichzelf
overduidelijk te pletter met al die elementen en creëert gaandeweg
een personage dat weggelopen lijkt uit de jaren vijftig – de tijd
van de originele film. Mooi gedaan dus, maar de manier waarop zijn
rol geschreven is, lijkt weinig meer dan een flauw doorslagje van
wat George Clooney deed in ‘O Brother Where Art Thou’: op een zo
ingewikkeld mogelijke manier heel domme dingen zeggen. Hanks maakt
er meer van dan wat het is. Bovendien is zijn aanwezigheid alleen
niet voldoende om 104 minuten te dragen waarin nauwelijks een écht
geslaagde grap verteld wordt.
Neem de volgende situatie: Marva heeft een hele roedel dames van
haar kerk uitgenodigd om te komen luisteren naar de
hooggecultiveerde muzikanten die in haar kelder steeds zitten te
repeteren. Uiteraard kunnen de mannen geen noot muziek spelen, maar
Wayans is er op dat moment niet bij, dus ze hebben een excuus: met
een man tekort kunnen ze onmogelijk een optreden geven. Hanks doet
dan maar een snelle poëzievoordracht om er zich vanaf te maken,
maar net wanneer hij daarmee klaar is, komt Wayans binnengelopen.
Dan zou je denken: nu komt de pay-off, want nu hebben ze geen
excuus meer om niet te spelen, nu zullen ze iets anders moeten
bedenken. Maar nee – de Coens gaan gewoon door naar de volgende
scène, wanneer de dametjes het huis verlaten. Waar is de grap dan
naartoe?
Het is ronduit pijnlijk om twee helden van de onafhankelijke
Amerikaanse cinema zo op hun bek te zien gaan. Misschien is het wel
verkeerd gegaan op het moment dat ze grote sterren zijn gaan
aantrekken voor hun projecten. Geef die mannen John Turturro,
Frances McDormand en John Goodman, maar geen George Clooney of Tom
Hanks. Want op dat moment zijn hun films schijnbaar plots geen
Coen-films meer, maar wel George Clooneyfilms, of Tom Hanksfilms.
Een betere verklaring heb ik er niet voor – hoe het ook zij, ‘The
Ladykillers’ is huilen met de pet op.
http://ladykillers.movies.go.com/splash.html
